Internet tarmoqlarida ba'zan arim yoshlarmiz  hissiyotga berilib, ilmsizlikcha biror bir insonni kofirga chiqarish va so'kish holatlarni ko'zatib, qo'rqib ketamiz.  Ho'sh mo'min  insonni kofir yo fosiqqa chiqarish shunday oson ish-mi? Shu mavzuda olimlarmizni gaplarini keltirmoqchimiz.  Sa'duddin Taftazoniy «Sharhul aqoidi Nasa-fiyya» asarida: «Gunohi kabiralar mo'min bandani iymondan ham chiqarmaydi, kufrga ham kirgizmaydi», degan. Oyati karima va hadisi shariflardan bilamizki, qotillik, o'g'irlik, sehrgarlik, zino, aroq ichish, bo'hton qilish, ota-onaga oq bo'lish, ribo eyish shariati islomiyada qattiq qoralangan gunohi kabiralar sirasiga kiradi. Qator aqida kitoblarida kufrdan boshqa har qanday gunoh mo'min bandani iymondan chiqarmasligi aytib o'tilgan. Halolni harom, haromni halol sanagan, farzni inkor etgan, kufr so'zlarni gapirgan, Allohdan o'zgaga sajda qilgan, Kur'onning ilohiy kalomligiga shak keltirganlar kofir sanaladi. Shunday ekan, har qanday mo'minni kufrda ayblash aslo mumkin emas. Bu ayrim «takfirchi»larning ishidir. Bizning aqidamizga ko'ra, iymon shartlarini inkor etmaganlar iymonini hargiz yo'qotmaydi.

Bu masalada ahli sunna va jamoa aytgan xulosa shulki, mo'min odam gunohi kabira qilishi bilan kofir bo'lib qolmaydi. Faqat o'sha ishni halol sanasa, kofir bo'ladi. Misol uchun aroq ichgan odam uni halol deb e'tiqod qilsa, kofir bo'ladi. Aroqni halol deb e'tiqod qilmasa-yu, uni ichsa osiy bo'ladi.

Islomda ilk ixtilof qo'zg'ab, ahli sunna valjamoadan ajralib chiqqan toifa - xorijiylar «Gunohi kabira qilgan kofir bo'ladi», deb e'tiqod qilishgan. Bugungi kunda shu kabi g'oyalarni ilgari surayotganlar borligi bizni sergaklikka tortadi. Asli  «Iymonga - til bilan iqror bo'lish va qalb bilan tasdiqlashdan iborat, amallar esa iymon shartiga kirmaydi», deb e'tiqod qilamiz. Buni mashhur mutakallim Nuriddin Sobuniy ham aytib o'tgan. Gunohi kabirani qilgan banda fosiq bo'ladi. fosiqlik tavba bilan ketadi. Bu tavbadan so'ng kayta iymon keltirish shart emas. Tavbadan so'ng iymon kalimasini aytish esa murtadlarga shart, xolos. Oyat va hadislarda gunoh qilgan kishilar- «iymonsiz» deb, «kofir», «mushrik», «murtad», murojaat etilmagani fikrimizning yaqqol isbotidir.

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam: «Laa ilaha illallohu» degan kimsaga tegmaslik: Gunohi tufayli uni kofirga chiqarmaymiz. Amali tufayli uni Islomdan chiqarmaymiz», dedilar». Abu Dovud rivoyat qilgan.

Shuning uchun barchamiz bilishimiz lozimki qiyomatda Alloh  birovni amalidan emas balki o'zimizni amalmizdan so'raydi. Alloh barchalarmizga tavfiq bersin! 

Obidxon domla Ikramov,
O'MI Namangan viloyati vakili birinchi o'rinbosari