بسم الله الرحمن الرحيم
O'zining kalomi Qur'oni Karimni o'qi deya boshlagan va musulmonlarga ilm olishlikni farz qilgan Alloh azza va jallaga hamdlar bo'lsin.
O'z hayot yo'llarida ummatlariga eng to'g'ri va sof islom yo'lidan qanday yurish kerakligini ko'rsatib bergan Rosululloh sollollohu alayhi vasallamga salovot va salomlar bo'lsin.
Tarixdan ma'lumki asrlar mobaynida jilolanib kelayotgan islom dini insoniyatni tarqoqlik va o'zaro adovatga berilishdan qaytarib, yakdillik va birlashishga buyurib kelgan.
Alloh taolo Qur'oni Karimda shunday deydi:
وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
Barchangiz Allohning arqonini mahkam tuting va bo'linib ketmang. Va Allohning sizga bergan ne'matini eslang: bir vaqtlar dushman edingiz, bas, qalblaringizni ulfat qildi. Uning ne'mati ila birodar bo'ldingiz. O'tli jar yoqasida edingiz, sizni undan qutqardi. Alloh sizga O'z oyatlarini ana shunday bayon qiladi. Shoyadki, hidoyat topsangiz.
Oli imron surasi 103-oyat
Islomdan avval insoniyat o'zaro adovat va dushmanchilikka berilib, o'zlaridan avvalgilarga kelgan hidoyat mayoqlarini yo'qotib yo'ldan adashishgan edi.
Bugungi kundagi ayrim firqalar ham musaffo islom dinini noto'g'ri talqin qilayotganliklari tufayli to'g'ri yo'lni yo'qotib, insonlar orasida turli xil ixtiloflarga sabab bo'layotganliklari sir emas.
Hususan bugungi kunda xalqimiz orasida turli ziddiyatlar kelib Chiqishiga sabab bo'layotgan soxta salafiylar ayni shular jumlasidandir.
Ularni qilayotgan iddaolari negizida dinimizni noto'g'ri talqin qilganliklari yotadi. Jumladan o'zlarini salafiy deya atashlarini o'zi noto'g'ri, bilamizki mutaqaddim ulamolar bilan, mutaaxxir
ulamolar orasini ajratib turuvchi chegara uchinchi asrning so'ngi ya'ni dastlabki hijriy uch asridir. Bu uch asr avlodining fazilatlari shundaki ular shu ummatni ustozlari va insoniyatning eng yaxshi avlodi bo'lib ana o'shalar haqiqiy salafi solihlar hisoblanadilar.
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بن مسعود رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: ( خَيْرُ النَّاسِ قَرْنِي، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ، روى البخاري و مسلم .
Abdulloh ibn Mas'ud rodiyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Payg'ambarimiz sollollohu alayhi vasallam muborak hadislarida: “insoniyatni eng yaxshi avlodi mening asrdoshlarim. keyin ulardan keningi avlod.keyin ulardan keyingi asr avlodi“. deganlar ( Imom Buxoriy, Imom Muslim,)
Ushbu hadisdan ma'lum bo'ladiki salafi solihlardan bo'lish uchun ular kabi bo'lish, solih amallar qilsh bilan bir qatorda islom avvalidagi uch muborak asrda yashash ham zarur. Shunday ekan Ibn Taymiya tarafidan “ Islomni qayta jonlantirish , salaflar yo'liga kaytish “ shiori ostida yangi firqalar , mujtahidlar ijmosiga xilof karashlar , to'rt mazhab ulamolarining na fikhiy va na akidaviy asoslariga mos bo'lmagan hukmlarni joriy kilgan. Manbalarga ko'ra , Ibn Taymiyaning akidaviy va fikxiy masalalarda mujtahidlar kengashi - ijmoga xilof nazariyotlari umumiy hisobda oltmishga yaqin masalada bo'lgan Masalan: qabrlar ziyoratiga borish, mavlid, tabarruk kabi amallar go'yoki shirk hissoblangan. Quron va sunnada kelgan qoidalarni so'zma so'z tushunib ko'r-ko'rona amal qilish orqali boshqa manbalarni botilga chiqaradilar. Jihodni islomni oltinch arkoni deb hissoblaydilar. Tasavvuf, urf-odat va milliy qadriyatlarni rad etadilar. Har qanday yangilikni bidat deb hisoblab, uni inkor atadilar. Ayniqsa, sohta salafiylar tomonidan targ'ib qilinayotgan mazhabsizlik g'oyasi, asrlar davomida shakllangan diniy ananalarni izdan chiqarib bir yurt musulmonlari o'rtasida parokandalikni yuzaga chiqarmoqda. Bugungi kunda sohta salafiylar o'zlarining g'arazliy maqsadlari yo'lida texnika taraqqiyoti yutuqlaridan faol bo'lgan holda foydalanishga intilmoqdalar. Jumladan ular internetni o'zlarining yovuz quroliga aylatirib, uning vositasida global tarmoqda vertual jamoat tashkil etib,diniy mutaassib g'oyalarini targ'ib qilishmoqda. Sohta salafiylarning yoshlar ongini egallashga qaratilgan bunday harakatlaridan doimo sergak turmog'imiz va o'z o'rnida vaziyatga to'g'ri baho berib noto'g'ri talqinlarga qarshi immunitetni o'zimizda shakillantirmog'imiz zarur bo'ladi.
Hulosa o'rnida yoshlarimizga eslatmamiz shuki, yurtimizdagi ahli ilmlar va diniy soha vakillari va ularning kitoblarni qo'yib turli hil noto'g'ri g'oyalarni targ'ib qiluvchi shaxsi, qayerda, qanday ta'lim olganligi noma'lum bo'lgan sohta davatchilarni puch g'ayalariga aldanib qolmaslik uchun ularni vertual tarmoqdagi sahifalariga kirmasliklari va doimo o'z yurtimizda ilm maskani, ustozlari va shahsiyati ma'lum bo'lgan mutabar ustozlarimiz ularning ezgan kitoblari va faoliyatlari bilan yakindan tanishib kerakli bilim va kunikmalarni urganishlarini tavsiya etiladi.
MUSOHON ABBASITDINOV,
Namangan viloyati bosh imom-xatibi
Jelatin – suyuq modda bo‘lib, hozirda ba’zi dori vositalirida va oziq-ovqat mahsulotlarida ishlatiladi. U hayvonlarning terisi va suyaklaridan olinadi. Agar shu hayvonlar shar’an go‘shtini yeyish mumkin bo‘lgan jonzot bo‘lsa, u holda zarari yo‘q. Ammo, u hozirda musulmon bo‘lmagan yurtlardan keltiriladigan, asbob-uskunada shar’iy so‘yilmagan hayvonlardan olingan bo‘lsa, qaraladi. Agar jelatin hayvon suyagidan olingan bo‘lsa hanafiylar nazdida – joiz. Chunki suyakda hayot bo‘lmaydi. o‘limtikning hayot nishonasi yo‘q bo‘lgan a’zolari pok hisoblanadi. Shu sababli ularning oldi-sotdisi hanafiylarda joizdir. Biroq, jelatin agar shar’iy so‘yilmagan hayvonlar terisidan olingan bo‘lsa ba’zi hamasirlar: "U – halol, sababi, hayvon terisiga kimyoviy ishlov berilganida uning mohiyati o‘zgarib ketadi, boshqa narsaga aylanishi bilan hanafiy mazhabiga ko‘ra halol, pok bo‘ladi” deyishmoqda. Men o‘zim ba’zi korxonalarda bu amaliyotga guvoh bo‘ldim. Lekin, menimcha bu amaliyot teri mohiyatini yo‘q qilib yuborishga kifoya qilmaydi. to‘g‘ri, bu yerda ba’zi kimyoviy amaliyotlar bo‘ladi, lekin hamma kimyoviy amaliyotlar ham mohiyatni o‘zgartib, boshqa narsaga aylantira olmaydi. Bunga dalil, go‘shtni pishirishda ham kimyoviy o‘zgarishlar amalga oshriladi, biroq: “Go‘shtning mohiyati pishirish bilan boshqa narsaga aylandi», deyilmaydi. Aks holda hamma harom qilingan go‘shtlarni pishirgandan keyin yeyish halol bo‘lib qolardi. Menga shu borada mutaxassis bo‘lgan kishilar: "Jelatin tayyorlash uchun terilarda o‘tkaziladigan bu amaliyotlar terining mohiyatini yo‘q qilib yubormaydi, faqat bu amaliyot terilarni tozalashda va ularni suyuq moddaga aylantirishda ishlatiladi", deyishdi. Qattiq narsalarni suyultirishning o‘zi uning mohiyatini o‘zgartirmaydi. Shu sababli haligacha terining mohiyati yo‘qolib ketish masalasi menga ayon bo‘lgani yo‘q.
Lekin bu amaliyotni ko‘rib, mutaxassislarga murojaat qilgandan so‘ng menga ma’lum bo‘ldiki, bu amaliyotlar bilan terining oshlanishi hosil bo‘ladi. «Hidoya» sohibi aytadi: “Hidni va fasodni ketkazuvchi narsa oshlovchidir”. Terilarda amalga oshirilayotgan bu amaliyotlarda uni tozalash, namligini ketkazish uchun «lime» (teridan tukni to‘kib yuboruvchi vosita) va «alkalai» vositalari ishlatiladi. Buni mutaxassislar aytib o‘tishgan. Bu borada yana do‘stlarimdan biri, shayxi sarfaroz Muhammad hafizahullohning ilmiy bahsi bor. O‘zlari fiqh fanidan mutaxassis bo‘lishlari barobarida, kimyo sohasida ham mutaxassisligi bor. U zot: "Bu amaliyot – terini haqiqiy oshlash bo‘ladi, lekin u teri mohiyatini yo‘q qilolmaydi" - degan xulosaga kelganlar.
Shar’iy so‘yilmagan hayvonlarning suyagi pok va terisi oshlash orqali poklanganidek, bu ikkisidan olingan jelatin ham pok hisoblanadi va hanafiylar nazdida oziq-ovqatdan boshqa narsalarda istemol qilish joiz. ammo uni yeyish uchun ishlatishga kelsak, hanafiylarda berilgan fatvoga ko‘ra, bu – joiz emas. Jelatinlardan olingan kapsulalar bilan davolanish, bir shart bilan ruxsat etiladi: u ham bo‘lsa, jelatin cho‘chqa terisi yoki suyagidan olinmagan bo‘lishi kerak. Biroq davolanishdan boshqa o‘rinlarda, modomiki mohiyati yo‘qolib ketmas ekan, uni iste’molidan saqlanish kerak. Jelatinning oldi-sotdisi cho‘chqadan olinmagan bo‘lsa joiz, yuqorida aytib o‘tganimizdek u pokdir va undan shariatga muvofiq yo‘l bilan foydalanish mumkin, vallohu a’lam.
Hadis ilmi maktabi talabasi
Isomiddinov Javohir
Muftiy Taqiy Usmoniy hafizahullohning "Fiqhul buyu’" kitobidan tarjima qildi.