Cavol: Farz namozda zam sura o'rniga Fotiha surasini o'zini takror o'qisa bo'ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Yo'q, bunday qilib bo'lmaydi. Chunki Fotiha surasini bir rakatning o'zida takror o'qish shariatda joriy bo'lmagan. Bu haqda Alloma Zaylaiy bunday deganlar: “Agar Fotihani takror o'qisa, shar'iy amalning xilofini qilgan bo'ladi. Chunki bir qiyomning o'zida Fotihani takror o'qish mashru' emasdir”(“Tabyinul-haqoiq” kitobi).
Bundan tashqari namozda Fotihadan keyin alohida zam surani o'qishi vojib amal sanaladi. Bu haqida Alloma Shurunbuloliy aytadilar: “Ikkinchi vojib Fotihaga birorta qisqa surani yoki kamida qisqa uch oyatni qo'shib o'qishdir. Chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallam “Alhamdu lillah va zam surani o'qimagan kishining namozi durust bo'lmaydi. Hoh, farz, xoh boshqa namoz bo'lsin”, dedilar”(“Maroqil-faloh” kitobi).
Agar namoz o'qiyotgan kishi adashib, Fotiha surasidan keyin zam suraning o'rniga yana Fotiha surasini o'zini o'qisa, uning namozi durust bo'lsada, oxirida sahv sajdasini ado etishi vojib bo'ladi. Bu haqida bunday zikr qilingan: “Hizona va boshqa kitoblarda zikr qilinishicha: Fotiha surasini avvalgi ikki rakatda takror o'qish sahv sajdasini vojib qiladi. Bu joyda vojibni takror qilish sahvni vojib qilmaydi, balki zam surani tark qilish vojib qiladi. Chunki zam sura Fotihadan keyinoq o'qilishi vojib bo'ladi, deb aytish mumkin” (“Majmaul-anhur” kitobi).
Shuni ham ta'kidlash joizki, mazkur hukm farz va vojib namozlarning o'ziga tegishli bo'lib, nafl namozlarda shunday qilsa, unga sahv sajdasi vojib bo'lmaydi.
“Mazkur hukm farzlargagina qaydlanishi lozim bo'ladi. Chunki Fotihani nafl namozlarida takror o'qish makruh sanalmaydi” (“Majmaul-anhur”).
Hulosa qilib aytganda, farz namozini o'qiyotgan kishi zam sura o'rniga Fotihani qaytadan o'qisa, so'ngidan darhol boshqa sura yoki kamida uch oyat zam qilishi hamda namoz oxirida sahv sajdasi qilishi vojib bo'ladi. Nafllarda Fotihani takror o'qish makruh bo'lmasada, undan keyin zam sura o'qish vojibdir. Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi
Ayni kunlarda haj safariga kirishgan ilk ziyoratchilarimiz Madina shahridagi besh yulduzli “Zamzam Pullman” zamonaviy mehmonxonasida istiqomat qilishmoqda.
Mazkur mehmonxona Masjidi Nabaviyning yonida joylashgan bo‘lib, ziyoratchilarimiz besh mahal namozni ado etish, Ravzai sharifga kirish va bir necha bor Rasul alayhissalomga salom yo‘llash saodatiga ega bo‘lmoqda.
Mehmonxonada hozirlangan sharoitlar barcha hojilarimizni mamnun etmoqda. Har bir xonada kiyim javoni, yozuv stoli, sovutgich va muzlatgich, qibla ko‘rsatkichi, joynamoz, Qur’oni karim, televizor bor. Foye, lift va xonalar keng va yorug‘.
Hojilarga xizmat ko‘rsatadigan oshxona-restoranda ham zarur o‘rinlar va barcha qulayliklar yaratilgan. Bir necha ming kishilik oshxonada ibodatga quvvat bo‘ladigan laziz taomlar, salatlar, sarxil mevalar, shirinliklaru sharbatlar tortiq qilinmoqda.
Mazkur mehmonxonada joylashgan O‘zbekiston ishchi guruhi shtabi barcha tashkiliy ishlarni risoladagidek bo‘lishi uchun 24 soat davomida uzluksiz ziyoratchilar xizmatida bo‘lmoqda.
Mavsum davomida hojilarimiz tetik, sog‘lom bo‘lishlari uchun avvalo, o‘zlari, so‘ngra tibbiyot xodimlari ham mas’ul. Bu yil ham hojilarimizning sog‘liklarini doimiy kuzatib borish uchun oliy toifali shifokorlar jalb etilgan. Ular hamyurtlarimiz salomatliklari uchun tunu kun xizmatda bo‘lib turishibdi.
Tibbiyot xodimlari hojilarning sihatlarini ko‘zdan kechirib, kerakli yordam, maslahat va dori-darmonlar bermoqda. Tibbiy xizmat markazlarida muolaja uchun kerakli jihozlar, shoshilinch tibbiy yordam ko‘rsatish uchun sharoitlar mavjud. Barcha turdagi kasalliklarga birinchi yordam ko‘rsatish maqsadida yurtimizdan yetarli darajada dori-darmonlar olib borilgan.
Joriy mavsumda hojilarimizga yana bir qulaylik va tuhfa ulashildi. O‘zbekiston aloqa operatori tarafidan bu yilgi har bir ziyoratchiga internet trafigi va bonusli daqiqalari mavjud bo‘lgan bepul telefon sim kartasi, maxsus sumka, termos, soyabon va bosh kiyim kabilar taqdim etildi.
Joriy mavsumda bo‘lg‘usi hojilarga xizmat ko‘rsatish sifati yangi bosqichga olib chiqilgani va sharoitlar sezilarli darajada yaxshilangani barchani cheksiz mamnun etmoqda.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati