Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Yanvar, 2025   |   19 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:45
Peshin
12:39
Asr
15:42
Shom
17:26
Xufton
18:44
Bismillah
19 Yanvar, 2025, 19 Rajab, 1446

Rasul alayhissalomning Hiraqlga yozgan maktublari qayerda saqlanadi?

6.05.2024   720   3 min.
Rasul alayhissalomning Hiraqlga yozgan maktublari qayerda saqlanadi?

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Vizantiya imperatoriga yo'llagan maktubi Iordaniyadagi masjidda eknini bilarmidingiz?! U zot alayhissalomning Sharqiy Rim imperatori Hiraqlni Islomga da'vat etib yozgan maktubi Iordaniyadagi Qirol Husayn masjidi muzeyida saqlanadi.

“Qirol Husayn masjidi” nomi bilan mashhur bo'lgan “Qirol Husayn ibn Talal” masjidi davlatni 47 yil boshqargan otasi Husayn xotirasiga qirol Abdulloh II tomonidan 2006 yili poytaxt Amman shahrida qurilgan.

Hiraqlga maktub hijriy 7 yili, Muharram oyida, milodiy 628 yilda yozilgan.

Huddi shunday da'vat maktublarini Rum qaysari bilan bir vaqtda Eron kisrosiga, Habashiston Najoshiysiga, Misr aziziga, G'asson amiriga va Yamoma malikiga ham sahoba elchilar orqali yuborilgan.

Dihyatul Kalbiy maktubni olib yo'lga tushganda Vizantiya, ya'ni Sharqiy Rumda 610-717 yillarda hukmronlik qilgan Herakliyus sulolasi vakili imperator Hiraql poytaxt Qustantiniya, ya'ni Istanbulda emas, Quddusda edi. 

Ayni shu vaqt Makka mushriklari karvoni G'azzada bo'lib, Dihyatul Kalbiy olib kelgan maktubdagi gaplarga aniqlik kiritish uchun Hiraql o'sha karvon savdogarlarini huzuriga chorladi.

Imperator Rasul alayhissalom haqlarida ma'lumot olishni istab, ichingizda payg'ambarlik da'vosi bilan chiqqan insonga nasl-nasab jihatidan eng yaqini kim, deganda Abu Sufyon: “Uning eng yaqini menman”, deya o'rtaga chiqadi va ikkisi o'rtasida savol-javob bo'lib o'tadi.

Abu Sufyonning javoblaridan so'ng Hiraqlning qalbida Islomga nisbatan moyillik paydo bo'ldi. Ammo Imperator mamlakatning yirik ayonlari va din peshvolari o'ziga qarshi harakat qilishlarini sezdi, mansabidan qo'rqib, tuyg'ularini ochiq ayta olmadi. Biroq Nabiy alayhissalomning elchilarini katta ehtirom bilan kuzatib qo'ydi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Vizantiya rahbari Hiraqlga yo'llagan da'vat maktubining to'liq matni:

"Bismillahir Rohmanir Rohiym. Allohning Rasuli Muhammaddan Rumning kattasi Hiraqlga:

"To'g'ri yo'lga ergashganlarga salomlar bo'lsin. Ammo ba'd, men seni Islom diniga da'vat etaman. Islomga kirsang, joning omonda bo'ladi. Musulmon bo'l, Alloh senga ikki hissa ajr beradi. Va agar Islom dinini qabul qilishdan bosh tortsang, ariysiylar, ya'ni xalqingning gunohi sening gardaningga tushadi.

Ey ahli kitoblar! Bizga ham, sizga ham barobar so'zga keling: Allohdan o'zgaga ibodat qilmaylik, Unga hech narsani sherik qilmaylik va Allohni qo'yib, ba'zimiz ba'zimizni Robb qilib olmaylik", degin. Bas, agar yuz o'girsalar: "Guvoh bo'linglar, biz, albatta, musulmonlarmiz", deb aytinglar»(Oli Imron, 64).

To'lqin AZIMOV,

Toshkent islom instituti

katta o'qituvchisi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Ayolingni Allohdan qo‘rqishga chaqirib tur

15.01.2025   5092   4 min.
Ayolingni Allohdan qo‘rqishga chaqirib tur

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Imom Muslim, Abu Dovud va Molik vidolashuv haji hadisida Jobir roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar:

"Ayollar haqida Allohdan qo‘rqinglar! Chunki sizlar ularni Allohning omonati ila olgansiz. Ularning farjlarini Allohning kalimasi ila halol qilib olgansizlar. Sizlar uchun ularning zimmasida siz yomon ko‘rgan biror kishiga to‘shaklaringizni bostirmaslik majburiyati bor. Agar o‘shani qilsalar, ularni achitmaydigan qilib uringlar. Ular uchun sizning zimmangizda ma’ruf yo‘l bilan rizqlari va kiyimlari majburiyati bor".

Muoviya Qurayshiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Yo Allohning Rasuli, bizning birimizda xotinining nima haqqi bor?» dedim.

«Qachon taomlansang, uni ham taomlantirasan. Qachon kiyim kiysang, uni ham kiyintirasan. Yuziga urmaysan. Qattiq so‘kmaysan va uydan boshqa joyda hijron qilmaysan», dedilar u zot alayhissalom (Abu Dovud va Nasoiy rivoyat qilishgan).

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Hind binti Utba: «Allohning Rasuli, Abu Sufyon o‘ta baxil odam, menga va bolamga kifoya qiladigan narsani bermaydi. Faqat unga bildirmay olsamgina bo‘ladi», dedi.

«O‘zingga va bolangga yetarlisini to‘g‘rilikcha ol», dedilar u zot alayhissalom (Ikki shayx rivoyat qilishgan).

Barcha ulamolar ayollarning nafaqasi erlariga vojib bo‘lishiga ittifoq qilganlar.

Aqlga solib ko‘rilganda ham, ayol kishi erning xizmatlarini qilganidan keyin, uning izmida bo‘lganidan keyin, albatta, uning nafaqasi erga vojib bo‘ladi-da!

Uning miqdori ikkisining holiga qarab bo‘ladi. Ikkisi boy bo‘lsa, boyniki, kambag‘al bo‘lsa, kambag‘alniki bo‘ladi. Er boy, xotin kambag‘al yoki aksincha bo‘lsa, ikki holning o‘rtasida bo‘ladi. Agar xotin otasining uyida bo‘lsa ham yoki erning uyida bemor bo‘lsa ham.

Erga xotini uchun vojib nafaqalar besh qismdir:

1. Taom.

Bunga oziq-ovqat, ichimlik va ovqatga qo‘shib yeyiladigan narsalar (sirka, yog‘ va shunga o‘xshash) hamda ovqat pishirish uchun ketadigan barcha narsalar kiradi. Taomning miqdori yetarli bo‘lishi kerak, mazkur miqdor erning boy-kambag‘alligiga qarab belgilanadi.

2. Kiyim.

Yetarli darajada, bir sidra kiyim-bosh doimo bo‘lishi kerak. Hanafiy va shofe’iy mazhablarida: «Har olti oyda bir sidra yangi kiyim olib beriladi», deyilgan.

3. Maskan.

Er o‘z xotinini maskan bilan ta’minlashi vojib. Maskan erning moliyaviy imkoniyati saviyasida bo‘ladi. Shu bilan birga, maskan to‘liq jihozlangan bo‘lishi shart. Unda yashash uchun kerakli har bir narsa bo‘lishi lozim.

4. Agar xotin xizmatkor ishlatib yuradigan toifadan bo‘lsa, xizmatkor solib berish ham uning nafaqasiga kiradi.

5. Tozalik asbob-anjomlari va uyning kerakli matohlari.

Agar er moli bo‘la turib, nafaqa bermasa, qozi uni qamashga hukm chiqaradi. Xotin talab qilsa, boshqa mulklari sotilib, uning nafaqasi beriladi. Er noilojlikdan nafaqa bera olmasa, qamalmaydi.

«Ulardan asoingni ko‘tarma va ularni Allohdan qo‘rqishga chaqirib turgin».

Ya’ni ahli ayoling sening haybatingni doimo sezib tursin. Ulardan sodir bo‘ladigan har bir noshar’iy ishni e’tiborsiz qo‘ymasligingni unutmasinlar.

Sen ularni doimiy ravishda Alloh taologa taqvo qilishga chaqirib tur. Bu ishda juda ko‘p yaxshiliklar bor.

«Yaxshilik va silai rahm» kitobi 1-juz.