Cavol: Tahorat qilayotganda a'zolarni uch martadan ortiq yuvish mumkin emas, deb eshitdim. Uch martadan ko'proq yuvish mumkin emasmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Tahoratda yuviladigan a'zolarni uch marta yuvish sunnat hisoblanadi. Bu haqda hadisi sharifda shunday deyilgan: Amr ibn Shuayb otasidan, u kishi ham otasidan rivoyat qiladi: “Bir kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning yoniga kelib: “Yo, Allohning Rasuli! Tahorat qanday qilinadi?” deb so'radi.
Bir idishda tahorat suvi olib kelishni buyurdilar, keyin kaftlarini, yuzlarini, bilaklarini uch marta yuvdilar. Boshlarini mash qildilar, ko'rsatgich barmoqlarini quloq ichiga tiqib, bosh barmoqlari bilan quloq orqasi, ko'rsatgich barmoqlari bilan quloq ichini mash qildilar. So'ngra oyoqlarini uch martadan yuvdilar. Keyin: “Tahorat shunday bo'ladi, kim bunga ziyoda qilsa yoki kamaytirsa, yomon ish va o'ziga zulm qilibdi” yoki “zulm va yomon ish qilibdi”, dedilar”.
Ulamolar mazkur ma'nodagi hadislarni dalil qilib, tahoratda yuviladigan a'zolarni uch martadan yuvishni sunnat deyishgan.
Savolda aytilgandek a'zolarni uch martadan ko'p yuvish ikki xil maqsadda bo'lishi mumkin. Birinchisi, uch marta yuvish sunnat, deb e'tiqod qilmaydi. Shuning uchun uch martadan ko'p yuvadi. Bu xato hisoblanadi va hadisdagi zulm qilibdi, deyilgan va'idga tushib qoladi.
Ikkinchisi, uch marta yuvish sunnat ekanini biladi va shunga e'tiqod qiladi. Ammo biror sabab tufayli kam yoki ko'p yuvsa, hadisdagi va'idga tushmaydi. Bu haqida Alloma Ibn Obidiyn rahimahulloh bunday degan:
“(Tahoratdagi sunnatlardan biri) yuviladigan a'zolarni uch martadan yuvishdir. Agar doim bir martadan yuvishni odat qilib olsa, gunohkor bo'ladi. Agar odat qilmay, ba'zida shunday qilsa, gunoh bo'lmaydi. Agar qalb xotirjamligi uchun yoki tahorat ustiga tahorat olish maqsadida ziyoda qilsa, zarari yo'q. Qalbni xotirjam qilish kabi sabablar tufayli uchtadan ko'p qilish vasvasaga uchramagan kishi uchundir. Vasvasaga uchragan kishi uchtadan ko'p yuvmaydi. U shayton vasvasasini uzish uchun uchta bilan kifoyalanadi. Qalbidagi shubhaga ahamiyat bermaydi” (“Raddul muhtor” kitobi). Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi.
Buyuk mutafakkir va faqih Burhoniddin Marg‘inoniyning yetuk shogirdi, hanafiy olim Imom Zarnujiy rahimahullohning "Ta’limul muta’allimi toriqot ta’allumi" kitobi asosida ilm olishning foydalari, odoblari, inson va jamiyat taraqqiyotida ilm-fanning o‘rni haqida so‘z boradi. Sakkiz asrdan beri ilm ahli, talabalar va ziyolilar orasida keng foydalanib kelinayotgan mazkur asar haqida Alloma Laknaviy rahimahulloh haqida "Ko‘p foydalarga ega, nafis, manfaatli kitob", deya ta’rif bergan.
Abduvohid domla Ahmadaliyev,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi mutaxassisi.