Missionerlik so'zi lotinchadan olingan bo'lib “missio” “yuborish”, “vazifa topshirish”, “vazifani bajaruvchi” degan ma'nolarni anglatadi. Missionerlik harakatlari bugun paydo bo'lgan emas, balki Rim qo'shinlari bilan birga yurib, bosib olingan hududlar xalqlari orasida xristianlikni targ'ib qilgan kishilarning faoliyati zamonaviy missionerlikning ilk ko'rinishlari edi. Bundan tashqari 400 – 500 – yillarda missionerlar Afrikada mustahkam o'rnashib oldilar va u erlarda masihiy qirolliklar paydo bo'la boshladi.
HI – XIV asrlarda Rim Papasi boshchiligida “Muqaddas Yer”, ya'ni Quddus shahrini ozod etish bahonasida amalga oshirilgan, aslida bosqinchilik, siyosiy o'yinlar boylik orttirishga qaratilgan urushlar, “Salb yurishlari” dan ko'zlangan asosiy maqsadlar missionerlikdan boshqa maqsad bo'lmagan. Ular tarixda eng vahshiy ishlarni aynan shu erda amalga oshirib, nasroniylikni qabul etmaganlarni qilichdan ayovsiz o'tkazganlar.
Missionerlik bugun sertarmoq soha hisoblanib, ular kirib bormagan jabha va faoliyat yuritmayotgan mamlakat deyarli dunyoda qolmagan. Ular o'z hukumatlari tomonidan moddiy yordam olib turib, mablag'larini aniq yo'naltirilgan moddiy va ma'naviy bosqinchilik siyosatlariga ishlatadilar. Shuni unutmaslik kerak bo'ladiki, ular hamon qadimgi buzg'unchilik maqadlarida bardavom bo'lib bormoqdalar. Shuningdek, erkin targ'ibot olib borish va faolit doirasini keskin kengaytirish maqsadida ko'pgina missionerlik tashkilotlari, o'z harakatlarini xalqaro nodavlat tashkilotlari maqomida amalga oshirishda intilayotganlarini ortida o'ziga xos mantiq bor, albatta.
Missionerlar dindorlar emas, balki moddiy manfaatlar yo'lidagi siyosiy o'yinchilar, xolos. Maqsadlari odamlarning ongini chalg'itib, e'tiqod qilayotgan Islom dinidan og'dirib o'zlari yugurdaklik qilayotgan davlat manfaatlari ta'siriga xizmat qiluvchi ob'ektga aylantirishdir. Ular o'zlarini mehribon, samimiy insonlardek, guyoki qo'y og'zidan cho'p olmagandek, ko'rsatishadi, pulni vaqtni ayashmaydi, maxsus topshiriqlardan o'tishgan, savodsiz, moddiy jihatdan nochor, chorasiz bemor, ma'naviy qashshoq, e'tiqodi sust kabi kishilarni tuzoqqlariga ilintirishga doimo shay turadilar.
O'zlari tarafga moyillik hosil qilishgach, mahalliy aholining turli yo'llar bilan dinni yomonlashga va mavjud qonuniy hukumat haqida norozilik uyg'otishga intiladilar. Missionerlar siyosiy maqsadlarini amalga oshirmoqchi bo'lgan o'lkalarning aholisi e'tiqod qiladigan dinni, urf –odatlarini, ijtimoiy muammolarini o'rganishlari uchun maxsus tadqiqot o'quv markazlariga egadirlar. Siyosiy va ma'naviy bosqinchilik yo'nalishi singdirilgan adabiyotlarni xohlagan tilda va adadda chop eta oladilar.
Demak, missionerlarning asl maqsadlari yashirin faoliyat olib borish natijasida yashab borayotgan aholini injillashtirish yo'li bilan ularning birdamligiga putur etkazish, turli ichki nizolarni keltiib chiqarish orqali mamlakatning rivojlanishiga to'sqinlik qilish, iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va ma'naviy jihatdan qaram va tobe' qilish bilan birgalikda boy tabiiy zahiralariga egalik qilishdan iboratdir.
Bizning vazifamiz, dunyo maydonida o'z o'rnini topayotgan Vatanimizni bu kabi g'alamislardan himoya etishdir. Bugungi kunda mafkuraviy kurashlar, internet va dunyodagi turli xil noxushliklar avj olgan bir davrda farzandlarimizni missionerlar va shu kabi razillardan asrab avaylab, vatanparvar, iymon e'tiqodli, salohiyatli etib tarbiya berib borishligimiz barchamizning eng asosiy vazifamiz ekanligini unutishga hech birimizning xaqqimiz yo'q.
«Yosh farzandlarni ovqatdan oldin va keyin qo‘l yuvishga, ovqatlanishni «Bismillah» bilan boshlashga, o‘ng qo‘l bilan yeyishga, yeb bo‘lganidan so‘ng Yaratganga shukr aytishga odatlantirishingiz lozim. Shuningdek, o‘ng qo‘l bilan yozish, kiyim kiyganda o‘ngidan boshlash, uyga o‘ng oyoq bilan kirish, har bir ishni «Bismillah» bilan boshlashga ham o‘rgating.
Bolalarga tozalikka rioya qilish, tirnoqlarini olish, kiyimlarini toza-pok saqlash, tahoratxonaga kirish-chiqish tartiblaridan ta’lim bering.
Farzandlarga xoli holda, uyaltirmay, boshqalar oldida sharmanda qilmay nasihat qilishingiz lozim. Ba’zan sho‘xlik qilib, gapingizga quloq solishmasa yoki biror ishda xato qilishsa, ularni urmay-so‘kmay, tushuntirishingiz zarur. Juda iloji bo‘lmay qolganida bir-ikki kun gaplashmay qo‘ysangiz, kifoya.
Farzandlaringizning kimlar bilan do‘st va hamsuhbat bo‘lishlariga e’tiborli bo‘ling, ko‘chada sababsiz, bemaqsad turish va yurishlariga, sizdan so‘ramay, uzoq vaqt biror mashg‘ulot bilan shug‘ullanishlariga yoki olis joyga ravona bo‘lishlariga ruxsat bermang.
Farzandlarni uyda va ko‘chadagi tanish-notanish odamlarga «Assalomu alaykum» deb salom berishga, qo‘ni-qo‘shnilarga yaxshilik va yordam ko‘rsatishga, aziyat yetkazmaslikka, uyingizga kelgan mehmonga hurmat ko‘rsatish va xizmat qilishga odatlantiring.
O‘g‘il-qizlaringizni kufr so‘zlardan, birovlarni haqorat qilishdan, behayo gaplarni gapirishdan qaytaring. Bularning nihoyatda yomonligini, yaramas so‘z-gaplar tufayli odam qattiq gunohkor bo‘lishi va zarar ko‘rishini muloyimlik bilan tushuntiring. O‘zingiz ham bu borada ularga ibrat-namuna bo‘ling, chiroyli axloq sohibi ekaningizni isbotlang.
Farzandlarni qimorning turli ko‘rinishlari, qarta, oshiq va o‘rtaga pul qo‘yib o‘ynaladigan barcha o‘yinlardan qaytarish darkor. Qimor bo‘lmasa ham, qimmatli vaqtini behuda sovuradigan, dars tayyorlash va foydali mashg‘ulotlardan ayiradigan o‘yinlarni ham cheklash lozim. Ularning axloqsiz, behayo, fahsh suratli gazeta-jurnallar, kitoblarni o‘qishlariga, jinsiy munosabatlarni, shafqatsizlik, axloqsizlik, yovuzliklarni targ‘ib qiladigan film va tomoshalarni ko‘rishlariga yo‘l bermang.
“Bamisoli sirka asalni buzganidek, badfe’llik va axloqsizlik ham kishining qilayotgan amallarini buzadi”.
Farzandlaringizni sigaret chekish va aroq ichishdan qaytarib, bu illatlarning inson sog‘lig‘i va iqtisodiga qanchalar zarar keltirishini, kulfatga boshlashini erinmay tushuntiring. Buning o‘rniga meva va shirinliklar iste’mol qilishga targ‘ib eting”.
O‘g‘il-qizlarimizni har qanday holatda ham rost so‘zlashga, yolg‘onni hatto hazil tariqasida ham gapirmaslikka, va’daga albatta vafo qilishga o‘rgatishimiz lozim. Chunki yosh bolalar odatda o‘ta ta’sirchan va taqlid qilishga o‘ch buladilar. Yolg‘onni atrofidagi muhitdan o‘rganib, ota-onasi yoki aka-ukalaridan biror manfaatga erishish uchun yolg‘on ishlatishlari mumkin. To‘g‘rilik har bir yaxshilikning asosi, yolg‘on esa har qanday yomonlikning onasi va boshlanishidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Albatta, to‘g‘rilik yaxshilikka boshlaydi. Yaxshilik jannatga boshlaydi. Yolg‘on yomonlikka olib boradi. Yomonlik esa do‘zaxga olib boradi”, deganlar. O‘zimiz ham ularga biror narsa va’da qilsak, olib berishimiz, bordi-yu, buning imkoni topilmay qolsa, ularga tushuntirib, muddatini uzaytirishimiz kerak.
Davomi bor...
Muhammad Quddus ABDULMANNON,
Xo‘jaobod tumani “Yetti chinor” jome masjidi imom noibi.