Gohida baxt deb qidirgan, saodat shunda deb bilgan ishingiz amalga oshmay qoladi. Shunaqa vaqtda bilingki, rozi bo'lish, qanoat qilish sizni eng baxtli inson qiladi. Robbingizning taqdiridan rozi bo'lishingiz Robbingizni sizdan rozi qiladi. Axir Allohning roziligidanda yuqoriroq maqsad bormi?!
Bir kuni baxtdan so'rashibdi: “Ey baxt, sen qayerda yashaysan?”.
U debdi: “Allohning qazoyu qadariga rozi bo'lganlarning qalbida!”.
- Nimadan ozuqa olasan?
- Ulardagi iymonning quvvatidan.
- Nima sababli ularda mudom turasan, ketib qolmaysan?
- Ularning Allohga chiroyli gumon qilishlari tufayli.
- Sening shioring qanday?
- Hech bir jonga Alloh taqdir qilib bitgan narsadan boshqasi tegmaydi. Faqat Alloh taqdir qilgan narsagina sodir bo'ladi.
Mo'min-musulmon banda “Dunyodagi barcha narsa Allohning mulki. Alloh xohlagan ish bo'ladi, xohlamagani bo'lmaydi”, deb ishonadi. Shuning uchun har qanday holatda: farovonlik vaqtida ham, boshiga musibat tushganida ham Allohning hukmiga rozi bo'ladi.
Bo'ladigan har bir ish taqdirda yozib qo'yilgan ekan, endi banda boshiga bir ish tushsa, qo'lidan ne'mat ketsa, buning uchun ortiqcha xafa bo'lish, g'amga botish, “Bunday qilganimda unday bo'lardi”,“Bu ishni qilmaganimda shuncha tashvishga qolmasdim”, deb nadomat chekish to'g'ri emas. Alloh banda peshonasiga yozgan narsadan qochib-qutulish iloji yo'q.
Shuningdek, Alloh banda biron ne'matga erishishini, yutuqni qo'lga kiritishini taqdir qilganmi, demak, bu ish ham aniq bo'ladi. Bu – bandaning sa'y-harakati, jiddu jahdi bilan emas, Allohning fazli, taqdiri, rizqlantirishi bilan yuz beradi. Shuning uchun farovonlikka etishganda haddidan oshish, o'zini yo'qotib qo'yish ma'qul emas.
Boshiga musibat tushganida “Agar unday qilganimda bunday bo'lardi” yoki “Unday qilmaganimda bunday bo'lmasdi”, deb afsuslanadiganlar ham bor. Bu borada mo'min banda qanday yo'l tutishi kerakligi quyidagi rivoyatda aytilgan.
Abu Hurayra roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladi: “Kuchli mo'min Alloh uchun zaif mo'mindan yaxshiroq, sevimliroqdir. Ikkovida ham yaxshilik bor. (Shunday ekan) o'zingga foydali narsalarga tashna bo'l, Allohdan yordam so'ra, ojiz qolma! Agar senga biron (kor-hol) etsa, “Agar unday qilganimda...” dema, balki “Qodarullohi va maa shaa-a fa'al” (ya'ni, Allohning taqdiri ekan. U Zot nimani istasa, o'shani qiladi) deb ayt. Zero, “agar” (so'zi) shaytonga (yangi) ish ochib beradi” (Imom Muslim rivoyati).
Doktor Hasson Shamsi Poshoning “Metin qoyalar” kitobidan
G'iyosiddin Habibulloh, Ne'matulloh Isomov tarjimasi.
Savol: Mo‘miyo halolmi? Uni iste’mol qilsa bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Ha, mo‘miyo halol va uni iste’mol qilish joiz. Mo‘miyo tog‘ jinsidan sizib chiqadigan quyuq modda bo‘lib, tabobatda qadimdan ishlatib kelingan. Shar’iy jihatdan esa, u tog‘ jinsidan sizib chiqadigan tabiiy modda va zararsiz ekanligi e’tiboridan iste’moli halol hisoblanadi. Zero, dinimizda: “Narsalar aslida muboh (halol)dir”, degan qoida bor.
Bundan ma’lum bo‘ladiki, barcha narsalar inson uchun yaratilgan bo‘lib, ulardan foydalanish halol. Qat’iy dalil sobit bo‘lmagunicha hech bir narsa harom bo‘lmaydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh kitobida halol qilgan narsa halol, harom qilgan narsa harom, sukut qilgan narsa afv (etilgan)dir. Allohdan ofiyatni so‘ranglar, chunki Alloh esdan chiqarguvchi emas”, deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Ya’ni Alloh taolo ba’zi narsalar borasida halol yoki harom, degan hukmni bayon qilmagan. Shuning uchun ham ular mubohlik hukmida qolaveradi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.