Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyun, 2025   |   28 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:51
Peshin
12:31
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
24 Iyun, 2025, 28 Zulhijja, 1446

Hayot-mamot masalasi

24.06.2024   4052   5 min.
Hayot-mamot masalasi

Ilgari bolalar esini taniguncha alla eshitardi. Allada go'zal tuyg'ular kuylanadi. O'zimiz guvohmiz, alla eshitib katta bo'lgan bola har jihatdan to'kis ulg'ayadi. Allaning o'ziga xos joziba, tarovati bo'lib, murg'akning qalbiga yaxshilikni singdiradi.

Afsuski, bugun bolalarga alla aytish o'rniga qo'l telefon, televizor pul'tini berib qo'yyapmiz. Bundan farzandlarimiz ham aziyat chekyapti.

Bolaga ikki-uch yoshidayoq qisqa-qisqa ibratli hikoyalarni o'qib berish – koni foyda. Uni o'qishga, ilm olishga, teran fikrlashga o'rgatadi. Ota-bobolarimiz, momolarimiz shunday qilishgan. Endi-chi, to'g'risi, oiladagi mutolaa udumidan uzoqlashib ketdik. Ammo so'nggi yillarda davlatimiz rahbarining alohida e'tibori tufayli yoshlar o'rtasida kitobxonlik madaniyati yanada ravnaq topmoqda. Kitob o'qigan sharaflanmoqda, rag'batlantirilmoqda. Masalan, “Zukko kitobxon”, “Yosh kitobxon”, “Eng kitobxon oila” kabi ko'rik-tanlovlar o'tkazilyapti. Eng bilimdon yoshlarimizga esa qimmatbaho buyumlar va hatto avtomobil' sovg'a qilinmoqda.

Albatta, ota-onalarimiz bolalarning ta'lim-tarbiyasi bilan yanada qattiqroq shu­g'ullanishlari shart. Ba'zan oynai jahonda ko'rib qolaman, yosh yigitlar turli bezorilik­lar, jinoyatlar qilishmoqda. Ularning qa­bih ishlarga qo'l urishiga nima sabab bo'lmoq­da? Albatta, tarbiya masalasiga jiddiy e'ti­bor qaratmayotganimiz tufayli shunday bo'lmoq­da. Bejiz Abdulla Avloniy bobomiz: “Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo ha­lokat, yo saodat – yo falokat masalasidir”, deya ta'kidlamagan.

Agar farzandga murg'aklik davridanoq halol-harom, yaxshi-yomon, kattalarni hurmat, kichiklarni izzat qilishdek xalqimizning ming yillik qadriyatlarini qulog'iga quyib borsa, albatta, yaxshi inson bo'lib ulg'ayadi.

O'z o'rnida farzand katta bo'lgach, ota-onasi oldida ham bir talay burch va vazifalari bo'ladi. Ularni astoydil ado etish farzandni saodatga etaklaydi. Jumladan, o'g'il-qiz ota-onasiga umrbo'yi yaxshilik qilishi lozim.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday marhamat qildilar: «Kim ota-onasiga yaxshilik qilsa, unga “Tubo” bo'ladi, Alloh uning umrini ziyoda qiladi» (Imom Abu Ya'lo va Imom Tabaroniy rivoyati).

Hadisdagi “tubo” so'zini ulamolar jannat va yaxshilik ma'nolarida deganlar. Ya'ni ota-onasiga yaxshilik qilgan farzand oxiratda jannat bilan mukofotlanadi. Bunday solih farzandning umri barakaga to'ladi.

Ayniqsa, ota-ona keksalik yoshiga etganida, ularga yaxshilik qilish dinimizda muhim amallardan sanaladi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «“Burni erga ishqalansin, burni erga ishqalansin, burni erga ishqalansin”. “Kim (ning burni erga ishqalsin), ey Allohning Rasuli?” deyildi. U zot: “Keksa ota-onasining biri yoki har ikkalasi (bilan birga yashash baxti)ga erishgan, so'ngra jannatga kirmagan kimsa(ning burni erga ishqalsin), dedilar» (Imom Muslim rivoyati)

Farzand ota-onasini ulug'lash, ularga itoat etish, duolarini olib yurishdek buyuk baxtdan mahrum bo'lmasligi zarur. Bu hurmat va ehtirom uni bu dunyoda ham, oxiratda ham aziz va mukarram qiladi. 

Matluba hoji ona OChILOVA

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Talaba ta’tilni qanday o‘tkazish kerak?

23.06.2025   2951   1 min.
Talaba ta’tilni qanday o‘tkazish kerak?

O‘quv yili tugab, ota-onani ziyorat qilish, ularning xizmatiga borish vaqti kelgach, darslar tugab, imtihonlardan forig‘ bo‘lgach, «Endi butunlay bo‘shman, ilmdan forig‘ bo‘ldim», deb tasavvur qilmang. Ota-onaning xizmatida bo‘lib, duolarini oling. Ta’til payti ham siz uchun muhim bir vaqt hisoblanadi. 

Ota-onangiz, aka-ukangiz, opa-singlingiz, qarindosh-urug‘laringiz nimalarni o‘rganganingizga, odobingiz qanday bo‘lganiga qiziqishadi. «O‘g‘limiz nimalarni o‘rganib keldi ekan-a, ustozlaridan nimalarni ta’lim oldi ekan» deb, havas ko‘zlari bilan qaray boshlashadi. Ana shunda siz ularni odobingiz, kamtarligingiz, xizmatingiz bilan xushnud qilsangiz, nafaqat o‘zingizni, balki ustozlaringizni, nafaqat ustozlaringizni, balki Islom dinini ham barchaga sevdirasiz.

Buning natijasi o‘laroq odamlarda din ilmiga rag‘bat oshib, ular ham farzandlarini ahli ilm qilishga, qori qilishga shoshib qoladilar. Aksincha, namozlar qazo bo‘la boshlasa, xulq-atvor yomon bo‘lsa, «Bu bola o‘qib yurib shu ahvolda bo‘lsa, bundan ko‘ra o‘qimaganimiz yaxshi ekan», deyishadi. Odamlarning ilm olishdan hafsalasi pir bo‘ladi, ustozlarni hurmat qilmay qo‘yishadi. Bu holatda dinga foydangiz emas, zararingiz ko‘proq tegadi. Bunday tolibi ilmlardan Alloh taoloning O‘zi asrasin!

Bir narsani yaxshi bilib oling: siz makonlar, holatlar o‘zgarishi bilan o‘zgarib qolavermang. Holatlar sizni o‘zgartirmasin, siz holatlarni o‘zgartiring. Doimo istiqomatda bo‘ling, sabot bilan turing. Alloh taolo har holatda ham sizni ko‘rib turganini aslo yodingizdan chiqarmang.

 «Talabalik davrini qanday o‘tkazmoq kerak?» kitobidan