Hozirda ayrim kimsalar o'z joni, moli, jamiyatdagi mavqelariga katta zarar keltiruvchi illatlarga mubtalo bo'lishmoqda. Shulardan bir – “asr vabosi” deya nom olgan giyohvandlik balosidir. Giyohvandlik insonni Alloh buyurganiday halol yashashdan mahrum etadi, oilasini parokandalik botqog'iga otadi, sog'ligiga jiddiy putur etkazadi, o'zini esa jinoyat yo'liga boshlaydi. Eng fojialisi, inson o'ziga Alloh bergan hayot ne'matining zavolga uchrashiga, erta o'lim topishiga sabab bo'ladi.
Bugungi kunda giyohvandlik balosi chegara, o'lchov, miqyos bilmaydigan bir holatga keldi. Uning kasofatidan Yer yuzida ko'plab insonlar hayot bilan erta vidolashmoqda, sog'lig'idan ajramoqda, oilalar buzilib, giyohvandlik bilan bog'liq jinoyatlar soni ortib bormoqda. Hususan, yoshlarga oldiniga shunchaki ko'ngilxushlik, oddiy qiziqish, bolalarcha ermak bilan boshlangan “giyohdan bir totib qo'yish” keyinchalik unga batamom ruju qo'yishga olib kelmoqda.
Ma'lumki, yoshlar o'rtasida giyohvandlikning tarqalishi katta yoshdagilar o'rtasida tarqalishidan ko'ra xatarliroqdir. Aholining bu qatlami giyohvandlikka qancha berilsa, jamiyat kelajagi shuncha xavf-xatar ostida bo'ladi. Tajribalar shuni ko'rsatadiki, giyohvandlikka ilk bor qadam qo'yish ko'proq 11-17 yoshlar orasida kuzatiladi.
Islom dinida o'ziga ham, o'zgaga ham zarar etkazish qattiq qoralanadi. Giyohvandlikka uchraganlar esa har ikki holatdagi zararda ham aybdordirlar. Alloh taolo insonga bejizga aql-idrok va fahm-farosatni ato etmagan. U aql yordamida nima zararu nima foyda ekanini aniqlashi, zarardan uzoqda bo'lishi talab etiladi.
Alloma Ibn Hojar al-Makkiyning “Fatovoi islomiyya” asarida inson salomatligi va jamiyat hayotiga giyohvandlik illati etkazadigan 120 xil jiddiy zarar sanab o'tgan.
Abu Dovud rivoyat qilgan hadisda Payg'ambar alayhissalom: “Mast va aqlni karaxt qiluvchi har bir narsaning harom” ekani haqida ogohlantirganlar. Ibn Siriyn rahmatullohi alayh: “O'zini halokatga otish Alloh taoloning rahmatidan umidsizlik belgisidir”, deganlar. Imom Buxoriy rivoyat qilgan qudsiy hadisda Alloh taolo bunday marhamat etgan: “Bandam o'zini o'zi o'ldirib, Mening unga bergan umrimga shukr qilmay shoshildi. Shuning uchun unga jannatni abadiy harom qildim”.
Qisqasini aytganda, giyohvandlik har qanday jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotiga katta to'siqdir. Shu bois bu illatga qarshi turish har birimizning burchimizdir.
Hayrullo Mardonov,
Imom Termiziy o'rta maxsus
islom ta'lim muassasasi direktori o'rinbosari
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.