Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyul, 2025   |   27 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:31
Quyosh
05:09
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:54
Xufton
21:24
Bismillah
22 Iyul, 2025, 27 Muharram, 1447

Bepoyon cho'llar, keng yaylovlar o'lkasi

25.06.2024   3640   4 min.
Bepoyon cho'llar, keng yaylovlar o'lkasi
 

Afrikaning markazida joylashgan Chad davlati qadimiy madaniyat o'chog'i­dir. Bu diyor o'ziga xos cho'llari, vohala­ri va keng yaylovlari bilan kishilar e'ti­borini tortadi. Iqlimi issiq va yog'ingarchilik deyarli kuzatilmaydi.

Bu o'lka etnik guruhlar, tillar va an'analar markazi bo'lib, boy madaniy xilma-xillikka ega. Aholisining oltmish foizi musulmon. Chad xalqi samimiy va mehmondo'stdir.

Islom dinining bu diyorga kirib kelishi sahoba Uqba ibn Nofiy roziyallohu anhu nomi bilan bog'liq. U xalifa Umar roziyallohu anhu hukmronligi davrida Liviya, Tunis, Jazoir va Marokash kabi mamlakatlarni fath qilgan. Uning avlodlari hozir ham Chadda istiqomat qiladi.

Bu diyorda Islomning keng tarqalishiga IX asrda Shimoliy Afrikadan kelgan arab va berber (Afrika qabilasi) savdogarlari sababchi bo'lgan. Keyinchalik Kanem-Bornu imperiyasi mintaqaga Islomning yoyilishida muhim rol' o'ynadi.

Chadliklar tijorat maqsadida turli musulmon mamlakatlarida bo'lib, u erning yashash tarzi, madaniyati, ziroatchiligi, savdo-sotiq, din ishlarini va boshqa ilmlarni egallashga kirishdilar.

Chadliklar odatda ota-ona, farzandlar va bir nechta yaqin qarindoshlari bilan birgalikda yashaydilar. Ularning urfiga ko'ra, oilada barcha mas'uliyat o'g'il farzand bo'ynida. U oilaning sha'ni va xavfsizligiga javobgar sanaladi.

Chorvachilik chadliklarning asosiy daromad manbaidir. Ularning uy-joylari asosan chodirlar va qamishlardan yasaladi. Bu bir hududdan boshqa hududga ko'chishda qulaydir. Mamlakatning janubiy qismida aholi dehqonchilik bilan mashg'ul. Unumdor erlar asosan vohalarda joylashgani bois bu er aholisi o'troqlashgan.

Shuningdek, chadliklar tajribali savdogardir. Ular Markaziy Afrika mamlakatlari bilan chorva mollari, meva, sabzavotlar va qimmatbaho toshlar savdosini keng yo'lga qo'ygan.

Janubdagi oilalar odatda yaqin qarin­doshlari – opa-singillari va aka-ukalari bilan bitta tom ostida yashaydilar. Uylar shunga yarasha katta qilib bunyod etiladi. Har bir oila a'zosining shaxsiy xonasi bo'ladi. Qizig'i, kattalar bir dasturxon atrofiga yig'ilmaydilar. Erkaklar va ayollar alohida ovqatlanishadi.

Chadliklar milliy an'analarni va udumlarni e'zozlovchi xalq. Shimoliy mintaqalarda diniy marosimlar to'liq ado etiladi. Janubdagi ba'zi qabilalar suhbatdoshning ko'ziga qarashni odobsizlik deb bilishadi. Ovqatni doim o'ng qo'l bilan eydilar. Chap qo'lda ovqatlanish uyat hisoblanadi. Mehmonlarga sovg'a ulashish ular uchun odatga aylangan.

Mamlakat bo'ylab boy madaniy meros va diniy uslublarni uyg'unlashtirgan ko'plab inshootu masjidlarda bejirim ishlangan naqqoshlik asarlarini ko'rish mumkin. Chad poytaxti Njamena shahridagi “Buyuk masjid” shaharning bosh jomesidir.

Chadda diniy va dunyoviy ta'lim beruvchi maktablar hamda arab tilini o'rganish markazlari bor. Bu ta'lim muassasalari kerakli bilimlarni va milliy-madaniy qadriyatlarni asrab-avaylashda, ularni kelajak avlodga etkazishda muhim aha­miyat kasb etadi.

Shohrux UBAYDULLAYeV

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang!

18.07.2025   6834   1 min.
Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang!

#xabar #muftiy #juma 

 Bugun, 18 iyul kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi muftiy, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari juma namozini Toshkent shahridagi "Yakkasaroy" jome masjidida ado qildilar. 

 
Muftiy hazratlari jamoat namozidan oldin yig‘ilganlarga “O‘zganing haqqidan hazar qilaylik!” mavzusida manfaatli suhbat qilib berdilar. 


Mav’izada bugungi kunda birovning molini noto‘g‘ri yo‘l bilan yeyish va o‘zganing xaqqiga xiyonat qilishdek og‘ir gunohlar, jumladan, qarzini qaytarmaslik, tarozidan urish, mualliflik huquqini poymol qilish, poraxo‘rlik, qimorbozlik, firibgarlik kabi illatlardan hazar qilish lozimligini qat’iy ta’kidladilar.    


Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari Qur’oni karimdagi: “Ey, imon keltirganlar! Mol-mulklaringizni o‘rtada nohaq (yo‘llar) bilan yemangiz!...” (Niso surasi, 29) oyatini sharhlash asnosida Alloh taolo insoniyatni Yer yuzida halol rizq talab qilishga amr etgani, uning aksi bo‘lmish haromdan hazar qilishga buyurgani hamda halol va harom narsalarni ochiq bayon qilganini aytib o‘tdilar.     


 Suhbat yakunida Haq taolodan elu yurtimiz tinchlik-farovonligi va halol-pok molu davlat topish, nohaq-botil yo‘llar orqali keladigan mollardan asrashini so‘rab xayrli duolar qilindi. 


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang! Muftiy hazratlari: Allohdan mol-dunyo talab qilishda go‘zal yo‘l tanlang!
O'zbekiston yangiliklari