Aтоқли турк олими Фуат Сезгин Aфрика, Осиё ва Европа хариталари дастлаб мусулмонлар томонидан тузилгани, уларнинг муаллифлари европаликлар деган фикр нотўғри эканини таъкидлади, деб ёзади “Aнадолу” агентлиги.
26 йил давомида бу масалани ўрганган олим шундай деди: “Мен тадқиқотни бошлаганимда, биздаги барча хариталарни европаликлар яратган деб ўйладим... Бу фикр Европада ҳам, ислом оламида ҳам кенг тарқалган. Бироқ, биз бу қанчалик қийинлигини унутдик. Географик координаталарни акс эттирувчи аниқ харитани яратиш жуда узоқ ишдир. Масалан, инглизлар 18-19-асрларда Aвстралия харитасини чизишни бошладилар.
Ular oʼz flotining barcha imkoniyatlaridan foydalangan, ammo bu ishni bajarish uchun ularga taxminan 200 yil kerak boʼlgan. Ushbu muammolarni muhokama qilayotgan tadqiqotchilar hech qachon bunday qiyinchiliklarni hisobga olishmagan. Biroq, ular Oʼrta yer dengizi yoki Qora dengizning xaritalarini tuzish juda jiddiy bilim talab qilishini taʼkidlamaydilar, buning uchun kenglik va uzunlikni bilish kerak edi va buni hisoblash juda qiyin”.
Olim Amerikaga aynan musulmonlar birinchi tashrif buyurganiga ishonch hosil qildi: “Geografiya, kenglik va uzunlik tarixchisi sifatida men uchun xaritalar muhim, men ularga tayanaman. Amerikaga musulmonlar yetib kelganiga toʼliq aminman. Ular bir necha yuz yil davomida dunyoning bu qismini xaritalash ustida ishlaganlar”.
Vasko da Gama musulmon xaritalari tufayli Hindistonga ham yetib bora olganini taʼkidlagan Fuat Sezgin buni oʼzi ham isbotlashi mumkinligini taʼkidladi: “Vasko da Gama Portugaliyaga qaytganidan soʼng Afrika va Hind okeanining zamonaviy xaritasi chop etildi. Endi uni Vasko da Gama maʼlumotlariga asoslanib 2-3 oy ichida portugal geograflari chizgan deb daʼvo qilinmoqda... Buni aytadigan odamlarning kartografiyadan bilimlari yoʼq. Bunday xaritalarni 500 yildan keyin ham yaratib boʼlmaydi. Va bu notoʼgʼri maʼlumot butun dunyoga tarqaldi”.
Oʼzbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bugun, 6 may kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchiligida Toshkent viloyatining Piskent tumani “Piskent” jome masjidida amaliy tadbir o‘tkazildi. Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassislari, Toshkent viloyati bosh imom-xatibi Doniyor domla Ikromov va vakillik xodimlari, viloyat tuman va shaharlarining bosh imom-xatiblari hamda otinoyilari, shuningdek, “Haj-2024” ziyoratchilari, mahallalar raislari ishtirok etdi.
Yig‘ilishda imom-xatib hamda otinoyilarning “Haj – 2024” ziyoratchilarini ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga faol jalb etish ishiga ko‘maklashish, tumandagi masjidlar faoliyati o‘rganish, peshin namozida masjidlarda dolzarb mavzuda ma’ruza qilish kabi masalalar muhokama qilindi.
Shu maqsadda Ishchi guruh a’zolari Piskent tumanining masjidlari hamda 20 ta mahallasiga biriktirilib, xonadonlarga kirilib, turli yo‘nalishlar bo‘yicha suhbatlar o‘tkazildi.
Xususan, imom-xatiblar 100 ta oilaga, otinoyilar 14 ta oilaga, umumiy hisobda 114 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot hamda amaliy yordam tadbirlari olib bordilar.
Shuningdek, er-xotin, aka-uka, ota-bola, qaynona-kelin, o‘rtasidagi kelishmovchilik va janjallar sababli notinch bo‘lib turgan oilalar o‘rganilib, ularga nasihat qilindi. Notinchlik sabablarini bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi. Oilaviy ajrimlarning oldini olishga harakat qilindi. Shuningdek, nogiron va kasalmand fuqarolar yashaydigan oilalarga kirilib, ulardan ko‘ngil so‘raldi.
Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Piskent tumanida masjidlardagi kamchiliklarni bartaraf etish, imom-xatiblarning ma’naviy-ma’rifiy hamda masjid boshqaruvidagi faoliyatida kuzatilgan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
Toshkent viloyati vakilligi
Matbuot xizmati