Dinimizda mo‘minlarning maqtalgan xususiyatlaridan biri ularning go‘zal xulqidir. Eng chiroyli xulq sohibi, shubhasiz, Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallamdirlar.
Alloh taolo marhamat qiladi: “Albatta, Siz buyuk xulq uzradirsiz!” (“Qalam” surasi, 4-oyat). Oyati karimadagi “buyuk xulq”ning ma’nosi haqida tafsirlarda turlicha ma’lumotlar keltirilgan. Xulq so‘zi bu yerda asl ma’noda ishlatilgan.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Men go‘zal xulqlarni takomillashtirish uchun yuborilganman”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati). Haqiqatan, Muhammad alayhissalom birinchi darajadagi komil inson ekanliklariga aslo shubha yo‘q.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan odamlarni ko‘proq jannatga kiritadigan narsa haqida so‘raldi. U zot alayhissalom: “Allohga taqvo qilish va go‘zal xulq”, dedilar. U zotdan odamlarni ko‘proq do‘zaxga kiritadigan narsa haqida so‘raldi. U zot: “Og‘iz va farj”, dedilar» (Imom Nasoiy rivoyati).
Kishi go‘zal xulq bilan taqvodorlar erishgan oliy darajalarni qo‘lga kiritishi mumkin. Shuningdek, inson bir og‘iz yaxshi so‘zi orqali ulkan saodatga erishishi va aksincha bitta yomon so‘zi bilan badbaxtlikka yo‘liqishi mumkin. Shu bois tilni yomon so‘zlardan ehtiyot qilish kerak.
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam: “Sizlarning yaxshilaringiz go‘zal xulqlilaringizdir”, dedilar” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).
Mo‘min-musulmonlar yaxshi inson ekani hammaga ayon. O‘sha yaxshilar orasida eng yaxshisi, shubhasiz, go‘zal xulq egalaridir. Demak, yanada yaxshi inson bo‘lishga intilishimiz zarur. Shunda ham taqvodor bo‘lamiz, ham ulug‘ darajalarga erishamiz, insha Alloh.
Rahima KOMILOVA,
“Katta Qozirabot” mahallasi otinoyisi
Alloh taolo aytadi: “Kim Allohga taqvo qilsa, U unga (tashvishlardan) chiqish yo‘lini (paydo) qilur”, (Taloq surasi, 2-oyat).
Izoh:
- Ibn Abbos roziyallohu anhu oyati karimaning “chiqish yo‘li” qismini “dunyo va oxiratdagi har turli tashvishlardan uni qutqaradi”, deb tafsir qilganlar.
- Ali ibn Solihga ko‘ra, “chiqish yo‘li” Alloh taoloning o‘sha bandaga rizq berish bilan uni xushnud etishidir.
- Kalbiy oyatni bunday tafsir qiladi: “Kim musibat paytida sabr qilib, Allohdan qo‘rqsa, Parvardigor unga do‘zax otashidan jannat sari bir chiqish yo‘li ko‘rsatadi”.
- Abul Oliya oyatni: “Turli mashaqqat va tashvishlardan chiqish yo‘li”, deya sharhlagan bo‘lsa,
- Rabi’ ibn Haysam: “Odamni siqadigan hamma narsadan unga chiqish yo‘li ko‘rsatadi”, shaklida tafsir qilgan.
- Husayn ibn Fazlga ko‘ra, oyat tafsiri bunday: “Kim farzlarni ado etish borasida Allohdan qo‘rqsa, Alloh unga jazolanishdan qutulish yo‘lini ko‘rsatadi”.