Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Yanvar, 2025   |   10 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:32
Shom
17:16
Xufton
18:35
Bismillah
10 Yanvar, 2025, 10 Rajab, 1446

Sabrli bo‘lish mo‘min kishining fazilatidir!

7.08.2020   2706   4 min.
Sabrli bo‘lish mo‘min kishining fazilatidir!

Shu kunlarda ayrim ijtimoiy tarmoq yurituvchilari tomonidan masjidlarda jamoat ibodatini boshlash masalasi ilgari surilmoqda. To‘g‘ri, bugun barchamiz jome masjidlarni to‘ldirib, jamoat namozlarini o‘qishni, duoyu iltijolar qilishni juda ham sog‘indik.

Biroq hozirgi koronavirus bilan bog‘liq juda ham keskin vaziyatni ham zinhor esdan chiqarmaslik zarur! Butun dunyoni larzaga solgan koronavirus infeksiyasi keng avj olmoqda. Jamoat ibodatlari sog‘inchini tushunish mumkin. Lekin bunday masalalarda ehtiros bilan emas, balki ilm bilan yondashgan yaxshi, chunki inson hayotini saqlash shariatning eng asosiy maqsadlariga kiradi. Shuning uchun yana biroz sabr-qanoat qilaylik, vaziyat yaxshi tomonga o‘zgarishi uchun duo-yu tazarrularda bardavom bo‘laylik.

Xabaringiz bor, Respublika maxsus komissiyasi qarori bilan fuqarolar salomatligi va hayotini asrash maqsadida, jamoat joylari, xususan, oshxonalar, kafelar, jamoat transportlari faoliyati, jamoaviy tadbirlar, to‘yyu tomoshalar vaqtincha to‘xtatildi. Shu jumladan, masjidlarda jamoat bo‘lib ibodat qilish ham to‘xtadi. 

Ma’lumki, Islom dinimizda bunday holatda har bir kishi ish boshilar va shifokorlar ko‘rsatmalariga qat’iy rioya etishlari zarur. Ushbu kasallikning oldini olish bo‘yicha mutaxassislar qanday yo‘l-yo‘riq berishsa, ularga hech qanday e’tirozsiz amal qilishimiz lozim bo‘ladi. Zero, oyati karimada: “Ey imon keltirganlar! Allohga itoat etingiz, Payg‘ambarga va o‘zlaringizdan (bo‘lmish) boshliqlarga itoat etingiz!”, deb marhamat qilinadi (“Niso” surasi 59 oyat).

Xabaringiz bor, dunyo mamlakatlarida koronavirus kasalligi tarqalishi turlicha davom etmoqda. Ushbu kasallik yuqish ehtimoli katta bo‘lgani boisidan juda ko‘p mamlakatlarda masjidlarda jamoat bo‘lib ibodat qilish to‘xtatildi. Hatto haj va umra kabi ulug‘ ibodatlar ham dunyo mamlakatlari uchun bekor qilindi.

Epidemiologik murakkab vaziyatda karantinning keskinlashuvi haqidagi qarorlarni ham to‘g‘ri tushunish kerak bo‘ladi. Vabo, o‘lat sharoitlariga taalluqli ilm-fan ko‘rsatmalarining aksari fiqhiy ahkomlarga to‘la mosdir. Islom dinida yuqumli kasallik tarqalib, u yerdagi kishi sabr qilsa va boshqa joyga borib kasallikning o‘zgalarga yuqishiga sababchi bo‘lmasa, unga ulug‘ savoblar bitilishi bayon etilgani bejiz emas, albatta.

Alloh taolo bandalarini mudom qiyinchilikka tashlab qo‘ymaydi, balki tezda yengillik beradi: “Albatta, Alloh tezda tanglikdan keyin yengillikni paydo qilur” (Taloq, 7), deb marhamat qilinadi. Hazrati Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Xursand bo‘linglar! Sizlarga yengillik keldi. Hargiz bir qiyinchilik ikki yengillikdan ustun kelmaydi” (Imom Hokim rivoyati).

Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qiladi: “Sizlarni biroz xavf-xatar, ochlik (azobi) bilan, molu jon va mevalar (hosili)ni kamaytirish yo‘li bilan sinagaymiz. Shunday holatlarda sabr qiluvchilarga xushxabar bering (ey, Muhammad)!” (“Baqara” surasi, 155-oyat).

Yana bir oyati karimada esa: “Ey, imon keltirganlar! Sabr qilingiz, bag‘rikeng bo‘lingiz va (Alloh yo‘liga) taxt bo‘lib turingiz va Allohdan qo‘rqingiz, zora (oxiratda) najot topsangiz!”, deb bayon qilingan.

Yana bir muhim jihat. Hozirgi mas’uliyatli onlarda hech birimiz zinhor shayton vasvasasiga uchmasdan, shoshqaloqlikka berilmasligimiz kerak. Bunday og‘ir damlarni birdamlik, hamfikrlik bilan yengishimiz lozim. Mana shunday sinovli damlarda odamlarni chalg‘itish, ularning orasiga fitna solish va norozilik kayfiyatini urchitish gunoh. Bir hadisi sharifda: “Fitna uxlab yotgan narsadir, kim uni to‘zitib uyg‘otsa, uni Alloh la’natlasin”, deb ta’kidlanadi.

Biz ishonamizki, xalqimiz bu o‘rnatilgan tartib-qoidalarni to‘g‘ri tushunadi, turli fitnalarga, har-xil nojo‘ya chaqiriqlarga berilmaydi. Boshga kelgan sinovlarni sabr-qanoat, cheklovga itoat ila yorug‘ kunlarga umid bilan yengib o‘tadi, insha Alloh.

Shunday ekan, vaziyat barqarorlashgunga qadar bugungi vaqtimizning qadriga yetib, Qur’on tilovati, ilm-ma’rifat bilan shug‘ullanish, zikru tasbihlar kabi ezgu va savob amallar bilan mashg‘ul bo‘lishimiz ayni muddaodir.

Ilohim, koronavirus atalmish xastalik tezda daf bo‘lsin. Alloh taolo bemorlarga shifo bersin. Yurtimiz masjidlari yana jamoatlar ila qoim bo‘lsin!

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Boshingizga tushgan g‘am-tashvishlardan qanday xulosa chiqardingiz?

9.01.2025   2919   4 min.
Boshingizga tushgan g‘am-tashvishlardan qanday xulosa chiqardingiz?

Bir o‘tirib, yashab o‘tgan shuncha yillik hayotimizda boshdan kechirgan g‘am-g‘ussalarimiz haqida fikr yuritib ko‘rsak, qayg‘ular ikki xil ekanini ko‘ramiz:

Birinchisio‘sha paytda ko‘zimizga katta ko‘rinib, hatto yig‘lashimizga sabab bo‘lgan qayg‘ularimiz. Lekin vaqt o‘tishi bilan ular aslida oddiy narsa ekani, yig‘lashga arzimasligi ma’lum bo‘ladi. Ba’zan o‘sha kunlarni eslaganimizda kulgimiz kelib, «Shu arzimas narsa uchun ham siqilib, yig‘lab yurgan ekanmanmi? U paytlarda ancha yosh bo‘lgan ekanmiz-da», deb qo‘yamiz.

Ikkinchisihaqiqatdan ham katta musibatlar. Ba’zilari hayotimizni zir titratgan. Bu qayg‘ular ham o‘tib ketadi, lekin o‘chmaydigan iz qoldirib ketadi. Bu izlar uzoq yillargacha qalbga og‘riq berib turaveradi. Bu qayg‘ular ba’zan to‘xtab, ba’zan harakatga kelib, yangilanib turadigan vulqonga o‘xshaydi. Bunday g‘am-qayg‘ularning yaxshi tarafi shundaki, ular hayotda ham, oxiratda ham yaxshiliklarning ko‘payishiga sabab bo‘ladi. Ular qalbimizda o‘chmas iz qoldirsa, har eslaganda ko‘zlarimizda yosh qalqisa, eng asosiysi – o‘shanda duoga qo‘l ochib, sabr bilan turib bera olsak, ko‘p-ko‘p yaxshiliklarga, ajr-savoblarga ega bo‘lamiz. G‘am-qayg‘u yangilanishi bilan yaxshiliklar ham yangilanib boraveradi.

G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.

Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).

Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.

Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».

Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.

Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.