Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Hayit bayramlari qadimdan yurtimizda o‘zgacha, xalqimizga xos mehr-oqibat, shukronalik, muruvvat, bag‘rikenglik va saxovat ifodasi bo‘lib kelgan.
Joriy Qurbon hayiti ham ko‘tarinki ruhda, xalqimizning qon-qoniga singib ketgan milliy va diniy qadriyatlariga mos ravishda keng nishonlandi.
Shukronamizning, shodu hurramligimizning yana bir sababi, shubhasiz, kuni kecha Prezidentimiz tomonidan O‘zbekiston xalqiga yo‘llangan Qurbon hayiti tabrigi hamda uning mantiqiy davomi sifatida qabul qilingan “Koronavirus pandemiyasi davrida ijtimoiy himoyaga va yordamga muhtoj aholi qatlamlarini moddiy qo‘llab-quvvatlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi tarixiy Farmondir.
Ushbu voqelik koronavirus pandemiyasi tufayli xalqimiz boshiga tushgan sinovli kunlarda ko‘nglimizni nurafshon qildi, ruhimizni ko‘tarib, ertangi bugundan-da baxtli kunlarga ishonchimizni yanada mustahkamladi, desak, yanglishmagan bo‘lamiz.
Davlatimiz rahbarining ijtimoiy himoyaga va yordamga muhtoj aholi qatlamlarini moddiy qo‘llab-quvvatlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlarning ayni Qurbon hayiti kunlarida qabul qilingani bejiz emas. Zero, Prezidentimiz tabrigida ta’kidlanganidek, bu qutlug‘ bayramning mohiyatida mujassam bo‘lgan ezgu va savob ishlar qilib yashash, o‘zaro yordam, mehr-saxovat, sabru qanoat, shukronalik, tinchlik va sog‘likni qadrlashdek ulug‘ fazilatlar bugun alohida ahamiyat kasb etmoqda.
Darhaqiqat, muqaddas dinimiz g‘oyat go‘zal, barcha zamon va makonlarga mos va xos. Islomning go‘zalligi shundaki, musulmon kishi o‘ziga ravo ko‘rgan narsasini do‘stiga, birodariga ilinmagunicha haqiqiy mo‘min bo‘la olmaydi. Shu bois dinimizda insonlar faqat yaxshilik qilishga da’vat etiladi. Qilingan yaxshilik tufayli ko‘ngillar ravshan tortadi, o‘zgacha ruhiy tetiklik tuyuladi, huzur-halovat, xotirjamlik barqaror bo‘ladi.
Alloh taolo Ar-Rahmon surasining 60-oyatida: “Ehson (ezgulik)ning mukofoti faqat ehson (ezgulik)dir”, deb marhamat qiladi. Muqaddas dinimizning ezgulik, xayru saxovat, mehr-oqibat, muruvvat kabi olijanob g‘oyalari jamiyatda ijtimoiy adolatning qaror topishiga xizmat qilmoqda.
Dinimiz buyurgan xayrli amallarga uzukka qo‘yilgan ko‘zdek yarashib tushgan saxovat tadbirlari bugungi karantin davrida har qachongidan ham keng quloch yoyayotganining boisi shundaki, Alloh taolo Qur’oni karimda: “Alloh yo‘lida mollarini ehson qiluvchilar (savobining) misoli go‘yo bir donga o‘xshaydiki, u har bir boshog‘ida yuztadan doni bo‘lgan yettita boshoqni undirib chiqaradi. Alloh xohlagan kishilarga (savobini) yanada ko‘paytirib beradi. Alloh (karami) keng va bilimdon zotdir” (Baqara surasi, 261-oyat), deb marhamat qilgan.
Alloh taolo bu misol bilan bitta xayrli ish uchun bitta emas, to 700 va undan ortiq savob ato etishi mumkinligini bildirmoqda.
Haqiqatan ham, insonning ikki dunyo saodatiga erishishi ezgu amallar ustiga bino qilingan. Qadimdan bir mayizni qirq bo‘lishib yeyishga odatlangan xalqmiz. Qo‘shnimiz och ekan, o‘zimiz to‘q holda uxlay olmaymiz. Bunga bizning diniy, ma’rifiy madaniyatimiz aslo yo‘l qo‘ymaydi. Bugungi sinovli kunlarda xalqimiz muhtojlarga o‘zining nonini bermoqda, kiyimini ulashmoqda.
Xabaringiz bor, koronavirus pandemiyasi tufayli bu yilgi muborak haj amalini bajarish cheklandi. Bunday fursatni g‘animat bilgan saxovatpesha yurtdoshlarimiz islomning beshinchi arkonini ado etish uchun yig‘gan mablag‘larini ehtiyojmand, kam ta’minlangan oilalarga hadya qilmoqda. Bu ezgu an’analarimizni, urf-odatlarimizni butun dunyoga ibrat qilib ko‘rsatish mumkin.
Qayd qilish kerakki, Prezidentimiz tashabbusi bilan butun mamlakatimiz bo‘ylab keng quloch yozgan “Saxovat va ko‘mak” umumxalq harakati bu boradagi ezgu ishlarga yangicha ko‘lam, ma’no-mazmun baxsh etdi.
O‘tgan qisqa vaqt davomida ushbu Harakat doirasida amalga oshirilgan ulkan hajmdagi xayriya tadbirlari va mehr-muruvvat amallari ham shundan yaqqol dalolat beradi.
Atrofimizda umri davomida yaxshi niyatlar bilan to‘plagan mablag‘larini ko‘makka muhtojlar oilalarga tarqatayotgan, ularga uy-joy qurib berayotgan, eng muhimi, hayotiy ehtiyojlarini qondirayotgan vatandoshlarimizni haqli ravishda zamonamiz qahramonlari deyish mumkin. Zero, mutafakkir bobomiz Alisher Navoiy hazratlari:
Kimki bir ko‘ngli buzuqning xotirin shod aylagay,
Oncha borkim Ka’ba vayron bo‘lsa, obod aylagay,
deya iltifot qiladi. O‘z vaqtida qilingan ehsonning savobi ulug‘ bo‘ladi. O‘zi muhtoj bo‘la turib, o‘zgalarga ezgulik ulashgan, ularning ko‘nglini ko‘targan kishining ikki dunyosi obod bo‘lishi hayotda ko‘p kuzatilgan.
Quvonarlisi, davlatimiz rahbarining yuqorida qayd etilgan Farmoniga muvofiq, pandemiya davrida doimiy daromad manbaiga ega bo‘lmagan, kam ta’minlangan, yordam va ko‘makka muhtoj aholi qatlamlarini va oilalarni hamda iqtisodiyotni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashni yanada kuchaytirish maqsadida avval ajratilgan 10 trillion so‘m mablag‘ga qo‘shimcha ravishda respublika budjetidan yana qariyb 2,5 trillion so‘m mablag‘ yo‘naltirish belgilandi.
Bundan tashqari, ushbu hujjatga ko‘ra, 2020 yil 1 sentyabrdan boshlab pensiyalar, bolalikdan nogironligi bo‘lgan shaxslarga, zarur ish stajiga ega bo‘lmagan keksa yoshdagi va mehnatga layoqatsiz fuqarolarga beriladigan nafaqalar miqdori 1,1 barobar oshirildi.
Shu yilning yakuniga qadar 14 yoshgacha bolalari bo‘lgan ehtiyojmand nafaqa oluvchi oilalarning amaldagi soni 2 barobarga oshirilib, 700 mingtagacha, bola 2 yoshga to‘lgunga qadar bola parvarishi bo‘yicha nafaqa oluvchi ehtiyojmand onalarning amaldagi soni 330 mingdan 400 mingtaga, moddiy yordam oluvchi kam ta’minlangan oilalarning amaldagi soni esa 89 mingdan 100 mingtaga ko‘paytiriladi.
To‘lash muddati shu yilning iyul-sentyabr oylarida tugaydigan bolalari bo‘lgan oilalarga va bola parvarishi bilan shug‘ullanadigan onalarga nafaqa to‘lash navbatdagi 6 oy muddatga uzaytirildi.
Respublika budjetidan moddiy yordam va ko‘makka muhtoj oilalarning ro‘yxatlariga (“temir daftar”) kiritilgan oilalarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlash uchun “Saxovat va ko‘mak” jamg‘armasining hududiy bo‘limlariga 200 milliard so‘m, tez tibbiy yordam brigadalari xodimlariga bir martalik pul mukofoti berish uchun 100 milliard so‘m mablag‘ ajratildi.
Jamiyatimizda tinchlik, do‘stlik, mehr-oqibat va hamjihatlik g‘oyalarini keng targ‘ib etib kelayotgan diniy sohada xizmat qilayotgan vakillarni moddiy rag‘batlantirish hamda joylarda xayru saxovat, muruvvat borasida amalga oshirilayotgan ishlarni, jaholatga qarshi ma’rifat ruhidagi keng qamrovli tadbirlarni yangi bosqichga ko‘tarish uchun O‘zbekiston musulmonlari idorasi huzuridagi “Vaqf” xayriya jamoat fondiga 150 milliard so‘m mablag‘ ajratilishi biz uchun alohida ahamiyatli voqelik bo‘ldi.
Dunyoda iqtisodiy inqiroz kechayotgan bir paytda xalqimizga bu qadar himmat ko‘rsatilishi hech birimizni befarq qoldirmaydi. Bu ruhimizni ko‘taribgina qolmay, shukronalik tuyg‘ularimizni, g‘ayrat-shijoatimizni yanada oshirishga xizmat qiladi.
Xulosa sifatida aytish mumkinki, Prezidentimiz Farmoni “Saxovat va ko‘mak” umumxalq harakatini yanada quvvatlantirdi, balki har birimizni yana bir bor ezgulik qonunlari asosida yashashga undadi, o‘zgalarga yaxshilik sog‘inib, mehr-oqibat, xayr-saxovat ko‘rsatishda ibrat va namuna bo‘ldi. Zero, muborak hadisda qayd etilganidek, “Saxovat — bir daraxt. Uning ildizlari jannatda, shoxlari dunyoga tushib turadi. Kimki uning shoxidan ushlasa, ildizlari (jannat) sari tortadi...”
Usmonxon ALIMOV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
"Alloh sizdan yengillatmoqni iroda qiladir. Va inson zaif yaratilgandir".
Insonni Alloh taoloning O‘zi yaratgan. U Zot O‘z bandasining xususiyatlarini yaxshi biladi. Shuning uchun ham insonga faqat Alloh taoloning ko‘rsatmalarigina to‘g‘ri kelishi mumkin. Ushbu oyatda Alloh taolo insonning zaif holda yaratilganini ta’kidlamoqda. Yaratuvchining O‘zi «zaif yaratilgan», deb turganidan keyin, shu zaif insonga yo‘l ko‘rsatishda U Zot og‘irlikni xohlarmidi? Yo‘q, U Zot yengillikni xohlaydi.
Islom shariati, umuman, yengillik ustiga bino qilingandir. Bu haqda ko‘plab oyat va hadislar bor. Hammasi o‘z o‘rnida bayon qilinadi. «Niso» surasining boshidan muolaja qilib kelinayotgan masalalar, xususan, erkak va ayol, oila, nikoh masalasiga kelsak, ushbu oyatda bu masalalarda ham Alloh O‘z bandalariga yengillikni istashi ta’kidlanmoqda. Zohiriy qaralganda, diniy ko‘rsatmalarni bajarish qiyin, shahvatga ergashganlarning yo‘llarida yurish osonga o‘xshaydi. Islomda hamma narsa man qilingan-u, faqat birgina yo‘lga ruxsat berilganga o‘xshaydi. «Nomahramga qarama», «U bilan yolg‘iz qolma», «Uylanmoqchi bo‘lsang, oldin ahlining roziligini ol», «Mahr ber», «Guvoh keltir» va hokazo. Hammasi qaydlash va qiyinchilikdan iborat bo‘lib tuyuladi. Shahvatga ergashganlar esa «Yoshligingda o‘ynab qol, gunoh nima qiladi», deyishadi. Bu esa sodda va oson ko‘rinadi. Haqiqatda esa unday emas. Natijaga qaraganimizda bu narsa yaqqol ko‘zga tashlanadi. Dunyo tarixini kuzatadigan bo‘lsak, oila masalasiga yengil qaragan, jinsiy shahvatga berilgan xalqlar, davlatlar va madaniyatlar inqirozga uchragan. Qadimiy buyuk imperiyalarning sharmandalarcha qulashining asosiy omillaridan biri ham shu bo‘lgan.
Bizning asrimizga kelib, G‘arbda, o‘zlarining ta’biri bilan aytganda, jinsiy inqilob bo‘ldi. Jins borasida olimlar yetishib chiqdilar. Ular «Jinsiy hurriyat bo‘lmaguncha, inson to‘liq hur bo‘la olmaydi. Agar jinsiy mayllar jilovlansa, insonda ruhiy tugun paydo bo‘lib, unda qo‘rqoqlik va boshqa salbiy sifatlar kelib chiqishiga sabab bo‘ladi», kabi g‘oyalarni tarqatishdi. Oqibatda jinsiy inqilob avjiga chiqdi.
Natijasini – har xil balo-ofatlar buhronini hozir o‘zlari ko‘rib-tatib turishibdi. Axloqiy buzuqlik, oilaning va jamiyatning parchalanishi, hayotga qiziqishning yo‘qolishidan tashqari, son-sanog‘iga yetib bo‘lmaydigan muammolar paydo bo‘ldi. Jinsiy inqilob oqibatida taraqqiy etgan g‘arb davlatlarining tub aholisi dahshatli sur’atda kamayib bormoqda. Ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan tanosil kasalliklari kelib chiqdi, har yili son-sanoqsiz odamlar shu kasalliklardan o‘lmoqda. Nasl buzilib, odamlari zaifhol va kasalmand bo‘lib bormoqda. Turli aqliy va ruhiy kasalliklar urchidi. Oxiri kelib, kasalliklarga qarshi insondagi tabiiy monelikning yo‘qolishi (OITS) kasalligi paydo bo‘ldi. Bu kasallik haqli ravishda, XX asr vabosi deb nomlandi. Uning davosi yo‘q. Bu dardga chalinishning sababi zinodir. U bilan kasallangan odam tez muddatda o‘ladi. Hamma dahshatda. Bu dardga chalinmaslikning yo‘llari axtarilmoqda, bu yo‘lda behisob mablag‘lar sarflanmoqda, mazkur vaboga chalinmaslikning turli choralari taklif etilmoqda. Qonunlar chiqarilmoqda, idoralar ochilmoqda.
Lekin shahvatga ergashganlari sababli ular eng oson, eng ishonchli bitta yo‘l – Allohning yo‘liga qaytishni xayollariga ham keltirishmayapti. Aqalli ushbu dardning bevosita sababchisi bo‘lmish zinoni man etuvchi qonun chiqarishni hech kim o‘ylab ham ko‘rmayapti. Chunki shahvatga ergashganlar shahvatga qarshi chiqa olmaydilar. Ularning o‘zlari shahvatga banda bo‘lganlari uchun unga ergashganlar. O‘zlarini zohiriy yengil ko‘ringan ishga urib, endi og‘irlikdan boshlari chiqmay yuribdi. Zohiriy og‘ir ko‘ringan bo‘lsa ham, Alloh ko‘rsatgan yo‘lga yurgan bandalar boshida mazkur og‘irlik va mashaqqatlarning birortasi ham yo‘q. Ular mutlaq yengillikda, farovon turmush kechirmoqdalar.
"Tafsiri Hilol" kitobidan