ثُمَّ قَسَتۡ قُلُوبُكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَٱلۡحِجَارَةِ أَوۡ أَشَدُّ قَسۡوَةٗۚ وَإِنَّ مِنَ ٱلۡحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنۡهُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ وَإِنَّ مِنۡهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخۡرُجُ مِنۡهُ ٱلۡمَآءُۚ وَإِنَّ مِنۡهَا لَمَا يَهۡبِطُ مِنۡ خَشۡيَةِ ٱللَّهِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ٧٤
Ushbu oyati karimada Isroil avlodlarining qalbi toshga o‘xshatilmoqda. Bu shunchaki shoirona qiyos emas, balki Parvardigorning yaratgan bandalari dilidagiyu xayolidagi hamma narsani oldindan bilib turish qudratiga kuchli dalildir. Ushbu suraning 60-oyatida bayon etilganiday, yahudiylar suv so‘rashganida Alloh taoloning amri bilan Muso alayhissalom hassalarini toshga urganlarida ulardan suv oqib chiqqanini o‘z ko‘zlari bilan ko‘rishgan edi. Shu o‘rinda Qur’oni karim oyatlarining go‘zal fasohati namoyon bo‘ladi: xuddi toshdan suv chiqqaniday Allohdan chinakamiga qo‘rqqan ko‘zlardan yosh otilib chiqadi, ammo ba’zilarning qalblari shunchalik tosh qotganki, ularni hayotning og‘riqli zarbalari va mashaqqatlarigina yig‘lata oladi, xolos. Xuddi shu kabi shundayin metin qoyalar borki, ularni faqat kuchli zilzilagina parchalay oladi, ayrim insonlarning qalbi ham shunga o‘xshaydi: ular Parvardigorlariga qandaydir oliy maqsadlar bilan emas, faqat qo‘rquvdan yuzlanadilar. Ashaddiy gunohkorlarning tosh qotgan dillarini hech bir narsa yumshata olmaydi.
۞أَفَتَطۡمَعُونَ أَن يُؤۡمِنُواْ لَكُمۡ وَقَدۡ كَانَ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ يَسۡمَعُونَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُۥ مِنۢ بَعۡدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ٧٥
Ey mo‘min-musulmonlar, qalbi tosh qotgan kimsalarning sizlarga ishonishlaridan umid qilyapsizlarmi, vaholanki ular Alloh taoloning Tur tog‘ida Muso alayhissalomga aytgan so‘zlarini eshitib-tushunib turib ham bu so‘zlarni o‘zgartirib yuborishgan. Ibn Abbos va Muqotil aytadi: "Bu oyat Muso alayhissalom o‘zi bilan birga Alloh huzuriga borish uchun ajratib olgan yetmish kishi haqida nozil bo‘lgan. Ular Muso bilan borishgach, Alloh so‘zini eshitishdi: Alloh ba’zi narsalarga buyurdi va ba’zi ishlardan qaytardi. So‘ng ular qavmlari oldiga kelishdi. Oralaridagi rostgo‘ylari eshitgan narsalarini bajarishdi. Ba’zilari esa bunday deyishdi: "Biz Allohning kalomini eshitdik, U aytdiki, agar qodir bo‘lsanglar, bu narsalarni qilinglar, xohlamasanglar qilmanglar, buning farqi yo‘q", dedi". Ko‘pchilik mufassirlarning fikricha esa, bu oyat toshbo‘ron qilish amrini va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sifatlarini o‘zgartirganlar haqida nozil bo‘lgan.
#Haj_2025
Yurtimizda davlatimiz va hukumatimiz tomonidan diniy-ma’rifiy sohaga qaratilayotgan alohida e’tibor tufayli so‘nggi yillarda mo‘min-musulmonlar Islomning barcha ruknlari, xususan, haj amallarini to‘la-to‘kis ado etmoqdalar.
2016 yilda 5200 nafar vatandoshimiz haj amallarini ado etgan bo‘lsa, 2017 yildan bunday sharafga erishganlar soni yana ikki ming kishiga ko‘payib, 7200 nafarga yetdi. 2022 yilda 12 mingdan ziyod, 2023–2024 yillarda esa 15 mingdan ortiq mo‘min-musulmon hajni ado etdi.
Bu yil ham 15 mingdan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning beshinchi ruknini ado etadilar, inshoalloh.
Bugun Toshkent shahridagi «Shayx Zayniddin» jome masjidi majlislar zalida shu yil hajga boruvchi guruh rahbarlari ishtirokida ilk yig‘ilish bo‘lib o‘tdi.
Din ishlari bo‘yicha qo‘mita Ziyorat turizmini rivojlantirish bo‘limi boshlig‘i Bobomurod Rustamov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi Haj va umra markazi bo‘limi boshlig‘i Maqsud Karimov qatnashgan yig‘ilishni Toshkent shahar bosh imom-xatibi Abduqahhor domda Yunusov kirish so‘zi bilan ochib berdilar.
Tadbirda Toshkent shahri, Toshkent va Sirdaryo viloyatlaridan bu yil ellikboshi bo‘lib hajga boruvchi diniy soha xodimlari ishtirok etgan bo‘lsalar, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Xorazm va Surxondaryo viloyatlaridan boruvchi guruh rahbarlari ZOOM platformasi orqali onlayn qatnashdilar.
Yig‘ilishda guruh rahbarilariga haj mavsumidagi muhim vazifalar eslatilib, ularga guruhlar aniq bo‘lgach, ziyoratchilar bilan uchrashib, Islomning beshinchi rukni bo‘lgan hajga puxta tayyorgarlik ko‘rishlari, ehrom bog‘lash, hajning arkonlari, shartlari, farzlari, vojib va sunnatlarini atroflicha tushuntirishlari zarurligi qayd etildi.
Alloh taolo bu yilgi haj mavsumini yuqori saviyada o‘tkazishni nasib etsin. Har bir ziyoratchining haji mabrur bo‘lsin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Toshkent shahar vakilligi
Matbuot xizmati