"Hudhudning ajoyib xususiyatlari"
Hudhud o‘z juftiga vafodor qush. Hayotida faqat bir marta oila quradi. Jufti vafot etgan taqdirda ham undan keyin boshqa oila qilmaydi. U o‘z juftini tumshug‘ida unga daraxtning yaprog‘i yoki birorta hashorat yohud qurt taqdim etish orqali tanlaydi. Boshidagi chiroyli tojisini yoygan holatda juftining roziligini olish uchun mahr sifatida unga taom tortiq qiladi. Agar jufti tumshug‘i bilan taomni yesa, demak bu rozilik alomati. So‘ngra juftini uning uchun qurgan iniga olib boradi. Ko‘pincha in daraxtning kovagida bo‘ladi. Agar in juftiga yoqsa juftlik hayoti boshlanadi. Jufti beshtadan yettitagacha tuxum qo‘yadi. Polaponlar tuxumdan chiqqach, ikkisi navbat bilan bolalarini taomlantiradi.
Hudhud o‘z juftiga vafoli qush sanaladi. Agar ozuqa yoki suv bor joyni topsa, qichqirib juftini chaqiradi. Taomni faqat jufti kelgandagina u bilan baham ko‘radi. Agar juftini yo‘qotib qo‘ysa, qichqirib uni topgunicha axtaradi. Agar jufti vafot etsa, vaqti-vaqti bilan uni qumsab, birga parvoz qilib yurgan joylariga borib qichqiradi.
Hudhudning tanasining oltidan biriga teng keladigan tumshug‘i bo‘lib, u yerdagi hasharot va qurtlarni osonlik bilan topadi. Hudhudning boshqa qushlarda mavjud bo‘lmagan sezish qobiliyati mavjud bo‘lib, u yer osti suvlarini sezadi. Sulaymon payg‘ambar yer osti suvlarini izlab topishda hudhudning ushbu sezish qobiliyatidan foydalanar edi. Suv bor yerga ishora qilsa Sulaymon a.s. jinlarga o‘sha yerni qazishga farmon berar va suvni topishar edi. Shuning uchun uning zamonaviy ismi - suv injeneridir.
Hudhud minglab kilometrga yetadigan masofani charchoqsiz, chanqamay va ochiqmay uchib o‘ta oladi. Bir davlatdan ikkinchi davlatga to‘xtovsiz uchib o‘tishga qodir. Qur’oni karimda uning Falastindan Yamandagi Sabo o‘lkasiga safar qilgani zikr etilgan. Men senga Sabo o‘lkasidan aniq xabar keltirdim, deb Sulaymon payg‘ambar bilan bo‘lgan qissada ko‘plab voqealar keltiriladi.
Hudhud azon aytilayotgan, namoz o‘qilayotgan va Qur’oni karim tilovat qilinayotgan vaqtda qichqirmay tinch turadi. Payg‘ambarimiz Muhammad s.a.v. Allohdan boshqaga ma’lum bo‘lmagan yana ko‘plab sir asrorlari borligi uchun hudhudni o‘ldirishni harom qilganlar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
raisining birinchi o‘rinbosari
Homidjon Ishmatbekov
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.