Farzand ota-ona uchun berilgan ne’matlar ichida eng shirini hisoblanadi. Ulamolar: “farzand ota-ona uchun berilgan ikkinchi imkoniyat, o‘zi erisha olmagan maqsadlarini farzandlari orqali amalga oshirishi mumkin” deydilar.

Ammo, so‘ngi paytlarda ko‘p bor eshitayotganimiz “tirik yetim” degan ibora kishini chuqur o‘yga toldiradi.

Tirik yetim – aksar hollarda otasi tashlab ketgan (ajrashgan v.h.k.) yani otasiz o‘sayotgan, bazi hollarda esa onasiz o‘sayotgan bolalarga nisbatan ishlatiladi.

Yer yuzida otasiz o‘sayotgan bolalarning aniq raqamini topish juda mushkul. Kembrij universiteti olimlari o‘tkazgan tadqiqotlar natijasi esa ko‘pchilikni ranjitishi aniq. 

Tadqiqotchilarning ta’kidlashlaricha: birgina Estoniyada 40.000 nafar bola otasiz o‘smoqda. Uncha katta bo‘lmagan bir mamlakat miqyosida shuncha bo‘lsa, dunyo bo‘yicha bu ko‘rsatkichni tasavvur qilish mumkin.

• Yevropa Ittifoqi, Litva, Ispaniya, Xorvatiya, Islandiya va Rossiyada yolg‘iz onalar ko‘payib bormoqda.
• Har yili bir yarim millionga yaqin bola ota-onasining ajralishuvini boshdan kechiradi.
• Ajralishdan so‘ng bolalarning 98 % i onasi bilan (bazi musulmon davlatlarida otasi bilan) qoladi.
• Ajralgan ayollarning deyarli yarmi farzandining otasi bilan ko‘rishishiga to‘sqinlik qiladi.
• Ko‘p hollarda otalarning farzandiga bo‘lgan haq-huquqlari buzilmoqda.

G‘arblik olimlarning ta’kidlashicha Yevropada otasiz o‘sgan bolalar orasida:

• O‘z joniga qasd qilish 5 barobar;
• Uydan qochib ketish 35 marta;
• Maktabni tugatmay, tashlab ketish hollari 9 marotaba;
• Giyohvandlik, kashandalik va ichkilikka ruju qo‘yish ehtimoli 10 barobar yuqori bo‘lar ekan.

Bu ko‘rsatgich bizning mamlakatimizda qay holatda ekanligini aniq ayta olmaymiz. Biroq, yurtimizda ham “tirik yetimlar” soni anchaginani tashkil etadi.

Shukrki, davlatimiz tomonidan ajrimlar va farzandlarni boquvchisiz (ko‘p hollarda otalar farzandi uchun aliment to‘lash yoki moddiy ta’minlashdan bo‘yin tovlashadi) qoldirishga qarshi qat’iy qonuniy choralar ko‘rilmoqda. Ammo, masalaning ikkinchi tomoni ham bor.

Farzand uy hayvoni emaski faqatgina qornini to‘ydirib qo‘yish kifoya qilsa. Uni ruhiy, axloqiy va ma’naviy tomondan ham oziqlantirish shart. Xo‘sh, havoyi nafsi tufayli farzandlarni kelajagini o‘ylamay, norasidalarini onasiga qo‘shib  ko‘chaga uloqtirayotgan, tashlab ketayotgan otalar qilmishining badali og‘ir bo‘lishini, katta gunohga qo‘l urayotganligini bilisharmikan...?

Ota javobgar. Oilani moddiy va ma’naviy ta’minlash otaning zimmasidagi burchdir. Bu burchni Alloh taoloning O‘zi erkaklarga yuklagan. Bu haqda Qur’oni karimda shunday marhamat qilinadi:

“Ularni ma’ruf ila yedirib, kiyintirish tug‘dirganning zimmasidadir”. (Baqara surasi, 233 oyat)

Bu ishni yaxshilab ado qilish kerak, nomiga emas.

Boshqa bir oyatda esa Alloh taolo oila rahbarlari bo‘lgan erkaklarga buyuradi:

“Ey iymon keltirganlar! O‘zingizni va ahlu ayolingizni yoqilg‘isi odamlaru toshdan bo‘lgan olovdan saqlang”  (Tahrim surasi, 6 oyat).

Ulamolar mazkur oyatning tafsirida musulmon erkak ayolini yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytarib, farzandlarini iymonli, ma’rifatli, xulqi go‘zal va odamlarga manfaati tegadigan Allohga itoatli inson qilib tarbiyalashi lozimligini ta’kidlashgan.

Demak, hurmatli otalar farzandni tug‘dirgach, uni har tomonlama ta’minlab, uning qornini to‘ydirish bilan birga, odobini ham go‘zal qilib tarbiyalashingiz lozim.

Unutmang! Siz tashlab ketgan (ketayotgan) farzand sizga omonat qilib berilgan. Uni bir umr ko‘ngli yarim, tirik yetim, jizzaki, nafratga to‘la inson bo‘lib o‘sishiga sababchi AYBDOR bo‘lib qolmang. 

Saidabror UMAR tayyorladi