Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Iyun, 2025   |   21 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:02
Xufton
21:40
Bismillah
17 Iyun, 2025, 21 Zulhijja, 1446

2. BAQARA (sigir) SURASI. 21-22 OYATLAR

11.07.2020   4105   4 min.
2. BAQARA (sigir) SURASI. 21-22 OYATLAR

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ٢١

  1. Ey insonlar, sizlarni va sizdan oldin o‘tganlarni yaratgan Parvardigoringizga ibodat qilinglar, shundagina taqvolilardan bo‘lasizlar.

Insonlar hech qanday sherigi bo‘lmagan, o‘zlari va oldin o‘tgan barcha ajdodlarining yagona yaratuvchisi Alloh taoloning O‘zigagina ibodat qilishga buyurilishgan. Bu bejiz emas, chunki Janobi Haqning uluhiyatida va yuksak sifatlarida sherigi bo‘lsaydi, u ham iloh sanalishi uchun ikki-uch iloh paydo bo‘lur edi. Oqibatda bu ilohlar bir-biri bilan ixtilof va kelishmovchiliklarga borar, ishlar sansolarga tushar, natijada butun dunyo nizomi buzilib, chegarasidan chiqib ketgan bo‘lur edi. Shu bois, uluhiyat va yaratuvchilik sifati Qodiru Zuljalol Alloh taoloning O‘zigagina xosdir. Bu haqda Qur’oni karim bunday deydi: "(Ey Muhammad), agar ulardan: «Osmonlaru Yerni yaratgan, quyosh va oyni bo‘ysundirgan kim?» deb so‘rasangiz, «Alloh», deyishadi. Unda qayoqqa o‘girilib ketishyapti?" (Ankabut, 61); "Sengagina ibodat qilamiz va Sendangina yordam so‘raymiz" (Fotiha, 4); "Parvardigoriga ibodatda hech kimni sherik qilmasin" (Kahf, 110). Alloh taolo yuqoridagi oyatlarda uch toifaning ahvolini bayon etadi. Birinchisi mo‘minlar, ikkinchisi kofirlar, uchinchisi munofiqlarki, ular musulmon bo‘lib ko‘rinishsa-da, asli dillarida dinni inkor qilishadi. So‘nggi oyat bilan Alloh taolo butun insonlarga xitob qilib deydi: "Ey insonlar, butun olamlarning va ulardagi barcha maxluqotning egasi bo‘lgan Parvardigorga ibodat qilinglar, Unga boshqani aslo sherik qilmanglar, chunki sizlarga ma’lumki, Allohning tengi va sherigi yo‘qdir". Alqama aytadi: "Ey insonlar..." deb boshlanadigan har bir oyat makkiydir (ya’ni Makkada tushgandir), "Ey imon keltirganlar..." deb boshlanadigan har bir oyat esa madaniydir. Ya’ni, "Ey insonlar" Makka ahliga, "Ey imon keltirganlar" Madina ahliga xitobdir. Shu jumladan, yuqoridagi oyatda ham, quyida keluvchi 22-24-oyatlarda ham Makka mushriklariga xitob qilinyapti".

ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٢

  1. U sizlarga Yerni to‘shab, osmonni shift qilib berdi va osmondan suv tushirib, sizlarga rizq sifatida turli mevalarni undirdi. Bilib turib ham, endi Allohga hech kimni sherik qilmanglar.

Alloh taolo insonlarga behisob ne’mat va yaxshiliklarni ato etib qo‘ygan: Yerni yashashga qulay va mos qilib yoyiq holda to‘shagan, osmondan yog‘inlar (suv) yog‘dirib, yerdan buloq-chashmalar chiqarib qo‘ygan, bandalariga rizq qilib, meva, sabzavotlar, mazali go‘shtlar paydo qilgan. Agar bir-ikki oy yog‘in yog‘dirmay qo‘ysin-chi, odamlar bu ne’matlardan bahramand bo‘la olisharmikin? Alloh taolo aytadi: "U Yerni sizlarga beshik qilgan, unda sizlar uchun yo‘llar ochgan va osmondan suv tushirgan Zotdir. Biz u bilan turli o‘simliklar navlarini undirib chiqardik, toki yenglar va chorvalaringizni boqinglar. Bunda aql egalari uchun oyat-alomatlar bordir". (Toha, 53-54-oyatlar). Bu mo‘l-ko‘l rizq, behisob ne’matlarni berish evaziga Parvardigor insonlardan faqat bir narsani – O‘ziga toat-ibodatda bo‘lishni, O‘ziga hech kimni, hech narsani sherik qilmaslikni talab etadi. Ya’ni, bilaturib foyda ham, zarar ham bera olmaydigan butlaringiz bilan Allohga shirk keltirmangiz. Allohdan o‘zgasi sizlarga rizq bermasligini yaxshi bilib turibsizlar, shuningdek, Payg‘ambar da’vat etayotgan narsaning ham haq ekanini bilib turibsizlar. Shunday bo‘lgach, nega yana kufr va shirk yo‘lini tark etmayapsizlar?! Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumo rivoyat qiladi: "Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan: "Qanday gunoh Alloh taolo dargohida eng og‘iri?" deb so‘radim. U zot: "O‘zingni yaratgan Alloh taologa shirk keltirish", dedilar. Men: "Haqiqatan, bu eng ulkan gunoh", dedim-da: "Undan keyin qaysisi?" deb so‘radim. U zot: "Ovqatimga sherik bo‘lmasin, deb o‘z bolangni o‘ldirishing", dedilar. "Haqiqatan, bu ulkan gunohlardan", dedim-da: "Undan keyin-chi?" deb so‘radim. U zot: "Qo‘shningning jufti haloli bilan zino qilishingdir", deya marhamat qildilar" (Buxoriy rivoyati).

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar

EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

06.06.2025   7350   4 min.
EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

Munosabat

 

Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!

Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.

Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.

Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.

Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.

Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.

Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu  davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.

E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.

Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.

Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.

Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.

Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.

Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.

Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.

O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.

Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.

Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!

Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!

Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy