25 iyun kuni dunyoga mashhur London Christie's auksion uyi Mehmed Fotih sifatida tanilgan usmonlilar Sultoni Mehmed IIning asl portreti sotish uchun qo‘yildi. Portret juda ko‘p sabablarga ko‘ra noyobdir.
Islomosferaning ma’lumotlariga ko‘ra, Usmonli imperiyasining eng nufuzli sultoni Mehmed Fotihning portreti 1480 yilda italiyalik rassom Jentile Bellini tomonidan qilingan.
Kartina Mehmed IIning undan tashqari boshqa shaxs bo‘lgan yagona portretidir. Bu kimoshdi savdosidagi eng e’tiborli ishlardan biri bo‘ladi. Portret 400,000 va 600,000 funt sterling atrofida turadi (506 055 – 759 083 ming AQSH dollari).
Christie's ning Islomiy va hind san’ati bo‘limi rahbari Sara Plamblining aytishicha:
"Bu kartina Konstantinopolning fotihi Sulton Mehmedning uchta portretidan biridir. Ular xususiy kolleksionerlarga tegishli va shu kungacha saqlanib qolgan. Bu juda noodatiy portret. Sultonning yonida yana bir arbobni ko‘ramiz. Haligacha bu odamning kimligini hech kim bilmaydi. Bu haqda bir necha taxminlar bor. Bir taxminga ko‘ra, bu uning uchta o‘g‘lidan biri, ammo ular orasidagi yoshning unchalik katta bo‘lmagan farqi bu nazariyaga mos kelmaydi. Boshqa nuqtayi nazarga ko‘ra, bu kishi soqoli olingan yuzli va terisining oq rangi tufayli Yevropa amaldorlaridan bo‘lishi mumkin.
Bundan tashqari, Plambli xonim ikkinchi figuraning Sultonning figurasi bilan bir xil miqyosda tasvirlanishi odatiy amaliyot emasligini ta’kidladi. "Agar boshqa figura bo‘lsa, u juda muhim shaxs yoki Qirol oilasiga mansub shaxs bo‘lishi kerak", dedi u.
Yana bir muhim jihati shundaki, bukartina Mehmedning Fotihning saqlanib qolgan uchta portretidan biridir, boshqalari London milliy galereyasining doimiy kolleksiyasining bir qismidir.
21 yoshida Konstantinopolni bosib olishdan tashqari, Mehmed san’atga bo‘lgan muhabbati bilan ham tanilgan. Uning o‘zi chizgan o‘xshash portretlari bo‘lgan. Biroq, ularning qayerda joylashgani ma’lum emas.
Uyg‘onish davriga katta qiziqish bilan qaragan Mehmed II nemis qiroli Frederik III dan unga yaxshi portret chiza oladigan rassomini yuborishni so‘radi. Natijada 1479 yilda italiyalik rassom Jentile Bellini (1429-1507) Istanbulga keldi. Sulton Bellinining iste’dodiga ishonch hosil qilish uchun o‘z portretini chizishga ruxsat berishdan oldin undan saroyda yashovchi odamlarning portretlarini chizishni so‘radi.
1480 yil 25 noyabr sanasi rasmning pastki o‘ng burchagida lotin tilida yozilgan. 1481 yilgacha Istanbulda qolgan venetsiyalik musavvir Bellinining eng muhim asarlaridan hisoblanadi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
O‘zbekiston elchisi Nodirjon Turg‘unov (qarorgohi Ar-Riyoz shahrida joylashgan) Bahrayn adliya, islom ishlari va vaqf vaziri Navvof bin Muhammad al-Muovida bilan uchrashdi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.
Vazir muloqot avvalida O‘zbekiston zaminidan yetishib chiqqan olimlarning Islom tamadduniga hissa qo‘shgan hissasini, mamlakat tomonidan diniy-ma’rifiy sohaga qaratilayotgan e’tibor, yosh kelajak avlod uchun yaratilayotgan imkoniyatlar tahsinga sazovor ekanini ta’kidladi. Uning aytishicha, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, al-Xorazmiy, Farobiy, Zamaxshariy kabi Islom olamida yuksak obro‘-e’tibor topgan olimlarning merosi dunyo musulmonlarining umumiy boyligidir.
– So‘nggi yillarda O‘zbekistonda o‘tkazilayotgan xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyalar nafaqat o‘zbek xalqi, balki butun Islom ummatiga xizmat qilmoqda. Bahrayn Islom merosini o‘rganish bo‘yicha o‘zbek tomoni bilan yaqindan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va ilmiy izlanishlarni birgalikda amalga oshirishga tayyor", – dedi adliya, islom ishlari va vaqf vaziri Navvof bin Muhammad al-Muovida.
Muloqot chog‘ida Toshkent shahrida barpo etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimida Bahrayn delegatsiyani ishtirokini ta’minlash, O‘zbekiston musulmonlari idorasi va Islom sivilizatsiyasi markazi bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatish, ikki mamlakat ilmiy markazlar o‘rtasida aloqalarni rivojlantirish istiqbollari ko‘rib chiqildi.
Tomonlar O‘zbekiston va Bahrayn o‘rtasida adliya, Islom ishlari va vaqf sohasidagi hamkorlikni rivojlantirish, birgalikda ilmiy-amaliy ishlarni tashkil etish maqsadida mas’ul xodim tayinlash taklifini qo‘llab-quvvatladilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati