Pul hammaga kerak. Ammo, tez va oson pul topaman deb musulmonning jinoyatga qo‘l urishi, haromdan boylik orttirishga intilishi, oqibat uni ikki dunyoda xor qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: “Oxiratni deb dunyosini, dunyoni deb oxiratini tark qilgan banda yaxshilaringiz emas. Chunki ikkisida ham jamg‘arishi lozim bo‘lgan jihati bor. Odamlarga boqimanda bo‘lib qolmanglar – zinhor o‘zgalarga og‘irligingiz tushmasin”.
Mazkur hadis mo‘min-musulmonlarni u dunyoni unutmagan holda, o‘zgalarga yuk bo‘lmasdan, mehnat qilib, halol yo‘l bilan bu dunyo ehtiyojlariga yetarli mulk, mablag‘ topishga undaydi. Sharti shuki, faqat halol yo‘l bilan.
So‘nggi paytlarda, internet sahifalari, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlarda “uydan chiqmasdan boy bo‘lishni xohlaysizmi”, “Ko‘p pul topish uchun ajoyib imkoniyat” yoki “Bir kunda million topishni istaysizmi?” kabi jimjimador reklamalar orqali turli kanallar va guruhlarga a’zo bo‘lishni taklif qilayotgan “bet”lar haddan ziyod ko‘payib ketdi. Ayniqsa bugungi karantin sharoitida, insonlarni uyda qolib, ko‘proq vaqtlarini ijtimoiy tarmoqlarda o‘tkazayotganligidan foydalanayotgan firibgarlarning ishlari avjida.
O‘ziga ohanrabodek jalb etayotgan reklamalar domiga tushayotganlar soni esa so‘ngi 2 oyda karrasiga ortib bormoqda. To‘g‘rida, pandemiya sharoitida, ishga bormasdan osongina, hech qanday mehnatsiz va harakatsiz pul topish, boyib ketish kimga ham yoqmaydi?! Biroq ozgina aql yuritsangiz ularning firibgar va yolg‘onchi, kamiga ochiqchasiga QIMORBOZ ekanligini va sizni ham qimorga tortayotganining guvohi bo‘lasiz. Qimor esa HAROM, oqibat jiddiy xavf va musibatlarga olib keluvchi jirkanch ish.
Alloh taolo Qur’oni karimda qimorni qattiq qoralab shunday marhamat qiladi:
“Ey iymon keltirganlar! Albatta, xamr, qimor, butlar va (fol ochadigan) cho‘plar iflosdir. Shaytonning ishidir. Bas, undan chetda bo‘ling. Shoyadki, najot topsangiz” (“Moida” surasida, 90-oyat).
“Albatta, shayton xamr va qimor tufayli oralaringizga adovat va yomon ko‘rishlikni solishni hamda sizlarni Allohning zikridan va namozdan to‘sishni xohlaydir. Endi to‘xtarsizlar?!” (“Moida” surasida, 91-oyat).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda: “Rasululloh sollollohu alayhi vasallam: “...Kim bir birodariga: “Kel, qimor o‘ynaymiz” desa, darhol sadaqa qilsin”, deganlar (Buxoriy rivoyati).
Qimor shu darajada og‘ir gunohki, uni o‘ynaymiz, degan gapning o‘ziyoq kafforotni taqozo qiladi. Bunda, qimor o‘ynamoqchi bo‘lgan pulni sadaqa qilish ko‘zda tutilgan. Zinhor qimordan yutib olgan pulni emas. Qimordan yutilgan pul haromdir. Haromni sadaqa qilib bo‘lmaydi.
Xo‘sh, ayni damlarda odamlarni pul topishga qiziqtirayotgan internet tarmog‘idagi guruhlar va kanallarni boshqarayotganlar (adminlar), qilayotgan ishlari harom ekanligini bilisharmikan?!
Keling, bu “shovvoz”larning pul topish uslublari bilan yaqindan tanishamiz.
Avvalo, ular reklamalarda o‘zlarini go‘yoki qaysidir sport o‘yinidagi ma’lum bir jamoaga pul tikib, boyib ketgan (bu qimor!) va shu boyliklarini sizlar bilan bo‘lishmoqchidek ko‘rsatadi. Ba’zilari esa kanalga a’zo bo‘lganingizdan so‘ng “falon musobaqadagi unisiga, bunisiga pul tiking” degan taklifni kiritadi. Biroq, kanalga yoki saytga kirishingiz bilan oldindan hisobni to‘lirish kerakligini aytishadi. Mana shu yerda siz ham qimor o‘yiniga aralashasiz (qimorboz bo‘lasiz) hamda firibgarning tuzog‘iga tushasiz. Chunki, hali bu harom va jirkanch qimor o‘yinlarida yutib, pulini olgan biror kimsani tanimaysiz. Demak, ular firibgar.
Firibgarlar...
Alloh taoloning Kalomida keltirilgan bir oyatga nazar solamiz: “Mol va boyliklaringizni o‘rtalaringizda botil yo‘llar bilan yemangiz. Shuningdek, bila turib, odamlarning haqlaridan bir qismini gunoh yo‘l bilan yeyish maqsadida uni hokimlarga havola etmangiz.”(Baqara surasi, 188-oyat).
Yuqorida sizni boy qilaman degan «svaypchilar»ning firibgar ekanligini ta’kidladik. Alloh taolo O‘z Kalomida botil yo‘l bilan o‘zgalar molini yeyishni man qilgan. O‘zganing molini nohaq yeyish esa HAROMdir.
Hadislarda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim odamlarning molini qaytarib berish maqsadida olsa, Alloh taolo unga yordamchi bo‘ladi. Kim odamlarning moliga talofat yetkazish (chuv tushirish) uchun olsa, Alloh taolo uning o‘ziga talofat yetkazadi” – deya ta’kidlaganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Yana bir hadisda, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim bizni aldasa, u bizdan emas. Makr va aldov do‘zaxdadir” – deya qat’iy ogohlantirganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).
Boy bo‘lishni istovchilar DIQQATIGA!
“bet”larni yuritayotgan “admin”lar diqqatiga! O‘z kanalingiz orqali qimor, fahsh, gunoh, firibgarlik va boshqa, insonlarni yo‘ldan ozdiruvchi, iymoniga salbiy ta’sir etadigan reklamalarni tarqatishni BAS QILING!
Qonuniy, halol va adolatli biznes rejalar, takliflar va hamkorliklarni targ‘ib eting!
Kimlarningdir gunoh amallariga sherik bo‘lib qolmang!
Azizlar, Sarvari koinot Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam “Harom yeb o‘sgan vujud jannatga kirmaydi”, deganlar (Imom Ibn Hibbon rivoyati).
Chunki, harom luqma yegan kishining duolari ham, ibodatu iltijolari ham qabul bo‘lmaydi!
Bugun, faqat siz emas, butun dunyo pandemiya sharoitida, qiyinchiliklar ichra yashamoqda. Ammo, bu vaziyat, iqtisodiy nochorlik musulmonni haromga qo‘l urishiga sabab bo‘lmaydi. Rizqimiz Alloh taoloning zimmasida! Biz faqat sababini halollikdan izlashimiz lozim!
HAROMDAN UZOQROQ YURING!
Saidabror Umarov
Davlatimiz rahbarining shu yil 14 martdagi “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan tashkil etilgan anjumanda dunyoning o‘ttizga yaqin davlatidan muftiylar, islomshunos va dinshunos olimlar, diniy-ma’rifiy soha vakillari ishtirok etmoqda.
Anjuman munosabati bilan o‘tkazilgan brifingda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita axborot xizmati rahbari – matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov konferensiya va uning doirasidagi tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
– Mamlakatimiz taraqqiyotining yangi bosqichida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda, – dedi I.Ma’rupov. – Ushbu ezgu ishlarning uzviy davomi sifatida 2025 yil 29-30 aprel kunlari Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
So‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida O‘zbekistonda moturidiyshunoslik ilmiy maktabi shakllandi, desak to‘g‘ri bo‘ladi.
Konferensiyaning ahamiyati va dolzarbligi haqida gapirganda bugungi kunda quyidagi omillar Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotini chuqur o‘rganishni taqozo etayotganini alohida qayd etish lozim:
– muqaddas islom dini niqobi ostida faoliyat yuritayotgan radikal guruhlar harakati kuchayib borayotgan bugungi sharoitda xalqaro maydonda Imom Moturidiy ta’limotini o‘rganishga e’tibor oshmoqda;
– moturidiylik maktabining bag‘rikeng g‘oyalari, asrlar davomida mintaqamiz xususiyatlariga mos holda shakllangan insonparvar ta’limoti radikalizmga qarshi kurashning ta’sirchan va samarali vositasi sifatida baholanmoqda.
Konferensiya 3 ta shu’bada faoliyat olib boradi:
Birinchi shu’ba “Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda Imom Moturidiy, moturidiy allomalari va izdoshlari hayot yo‘li, Movarounnahr kalom ilmi maktabi rivojlanish tarixi haqida bahs-munozaralar, ilmiy muzokaralar bo‘lib o‘tadi.
Ikkinchi shu’ba “Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini” mavzuida bo‘lib, u Moturidiylik ta’limotida ilgari surilgan g‘oyalar, jumladan, bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat nazariyalarining shakllanishiga oid munozaralarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi shu’ba “XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, u Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosida ko‘tarilgan mavzularning bugungi kundagi dolzarb muammolarni hal qilishdagi ilmiy va nazariy ahamiyatiga oid bahs-munozaralarni qamrab oladi.
Anjuman yakunida Imom Moturidiy ilmiy merosi va moturidiylik ta’limotini o‘rganishni yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha nufuzli olimlarning taklif va tashabbuslari asosida yakuniy deklaratsiya qabul qilinadi.
Bugun anjuman qatnashchilari uchun Samarqand shahridagi muqaddas qadamjolar va tarixiy-madaniy yodgorliklarga sayohat ko‘zda tutilgan.
G‘.Hasanov, A.Isroilov (video), O‘zA muxbirlari