Hurmatli yurtdoshlar!
Allohga shukrki, mamlakatimizda koronavirus kasalligi bilan bog‘liq vaziyat ijobiy tomonga o‘zgarib borishi barobarida hududlarni «yashil», «sariq» va «qizil» toifaga ajratilgan holda karantin mezonlari yumshatib borilmoqda.
Xalqimiz pandemiya sharoitida mehnat qilish va yashash sharoitiga asta-sekin o‘rganmoqda. Respublika maxsus komissiyasi xabarida karantin talablariga amal qilish asosida ayrim faoliyat turlariga ruxsat berildi. Jumladan, masjidlar 2020 yil 8 iyundan boshlab faqat «yashil» hududlarda faoliyatini boshlashi, ushbu maskanlarda 5–8 iyun kunlari sanitar choralar ko‘rilishi e’lon qilindi.
Haqiqatan, barcha mo‘min-musulmonlarimiz masjidlarda namoz o‘qishni juda sog‘inishdi, buni ilhaqlik bilan kutayotgandilar. Alhamdulillah, masjidlar eshiklari mo‘min-musulmonlarimizga yana ochildi, karantin mezonlariga amal qilgan holda “yashil” hududlarda fayzli ibodatlarni boshlaymiz. Qolgan «sariq» va «qizil» hududlarda yana bir oz sabr qilsak, ushbu kasallik xavfi kamaysa, u yerlarda ham masjidlar faoliyatiga ruxsat etiladi, insha Alloh.
Respublika maxsus komissiyasi qaroriga muvofiq, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi masjidlar faoliyatini karantin davrida tashkil etish, masjid ish faoliyatini sanitariya-epidemiologik qoidalarga muvofiq yuritish va ibodatlarni ado etish uchun zarur shart-sharoitlarni hozirlash borasida quyidagi tavsiyalar ishlab chiqildi.
- masjidning kirish joyini dezinfeksion “to‘shak”lar bilan jihozlash, birlamchi dezinfeksiyalash vositalari bilan ta’minlash;
- har bir namozxon tibbiy niqobda bo‘lishi, masjidga kirishda qo‘llarini dezinfeksiyalash vositasidan foydalanishi;
- masjidga tashrif buyurgan har bir shaxsning kasallik alomatlarini tekshirish, tana harorati 37ºS va undan yuqori bo‘lgan holatda fuqarolarni alohidalash va 103 telefon raqami orqali tez tibbiy yordamga xabar berish;
- tahoratxonadan faqat zarur sharoitlar yaratilgan (bir martalik sochiq-salfetka, antiseptik vositalar, suyuq sovinlar bilan ta’minlash, qisqa muddatlarda dezinfeksiya qilish), ijtimoiy masofalanish saqlangan hollarda foydalanish;
- masjidda qo‘l berib yoki quchoqlashib salomlashish taqiqlanishi;
- masjid binolari va hududini har kuni dezinfeksiya qilish, xonalarni shamollatish;
- masjid hududida har qanday ko‘rinishdagi savdo-sotiqni tashkil etmaslik, hadya va sovg‘alar tarqatmaslik;
- rasman ruxsat berilgunga qadar juma namozlari tashkil etilmaydi;
- masjid xodimlari va ko‘ngilli namozxonlardan yordamchi guruhlar tuzilib, ular tomonidan masjid hududida karantin talablariga rioya etilishini nazorat qilish;
- masjidlar faoliyati joylardagi Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik markazlari talablariga muvofiq tashkil etilishini ta’minlash kabi tavsiyalar joriy etiladi.
Respublika hududlarini «yashil», «sariq» va «qizil» toifaga ajratilishidagi o‘zgarishlar rasmiy matbuotda va O‘zbekiston musulmonlari idorasining muslim.uz saytida e’lon qilib boriladi.
Masjidlar faoliyati hududlar toifalari o‘zgarishiga qarab, muvofiqlashtirilib boriladi. Xususan, hududga “qizil” yoki “sariq” toifa berilishiga ko‘ra undagi masjidlar faoliyati vaqtinchalik to‘xtatiladi.
Qoraqalpog‘iston musulmonlari qoziyoti qozisi, Toshkent shahar va viloyatlar bosh imom-xatiblari ushbu tavsiyalarni amalga oshirilishini ta’minlaydi va belgilangan vazifalarning bajarilishiga masjid imom-xatibi mas’ul hisoblanadi.
Ma’lumki, hozirgi kunda butun dunyo ahli kabi biz ham koronavirus pandemiyasi bilan bog‘liq mushkul vaziyatni boshimizdan o‘tkazmoqdamiz. Hali xotirjamlikka o‘rin yo‘qligini ta’kidlagan holda “qizil” va “sariq” hududlarda karantin qoidalariga qat’iy amal qilish shartligini yana bir bor ta’kidlaymiz.
O‘z navbatida, yana bir haqiqatni eslatib o‘tishni zarur, deb bilamiz. Alloh taolo Qur’oni karimda insonlarni sinovli kunlarida sabr-qanoatli bo‘lishga da’vat etib, “Albatta, qiyinchilik bilan birga yengillik ham bordir”, deb marhamat qilgan.
Chindan ham, har qanday tashvish ortida yengillik va yorug‘lik bor. Muhtaram Prezidentimiz boshchiliklarida koronavirus kasalligining oldini olish borasida amalga oshirilgan chora-tadbirlar tufayli Haq taoloning yordami ila bu ofat jilovlanib, ommaviy yoyilib ketishining oldi olinyapti.
Shu ma’noda, bugungi qiyinchiliklar albatta o‘tib ketadi, hali masjidlarni to‘ldirib jamoatlar bo‘ladi, xatmi Qur’onlar o‘qiladi va ulug‘ ayyomlarni barchamiz birgalikda nishonlaymiz, insha Alloh.
Zero, Alloh taoloning uyida qilingan ibodatlar va duoyu tazarrular boisidan yurtga fayzu baraka kiradi va baloyu ofatlar uzoq bo‘ladi.
Vassalomu alaykum va rohmatullohi va barakotuhu.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi,
2020 yil 4 iyun, Toshkent shahri
1408 yil (bundan 617 yil oldin) – Amir Temurning uchinchi o‘g‘li Mironshoh Ozarbayjon hukmdori Qora Yusuf bilan Tabriz yonida bo‘lgan jangda 42 yoshida halok bo‘ldi. Tarixchi olim Fasih Ahmad Xavofiyning “Mujmali Fasihiy” asarida qayd etilishicha, Mironshohning qotili uning boshini Qora Yusufga olib keladi. U amirzoda Mironshoh qotilining boshini kesishni buyuradi. Mironshohni barcha ehtiromlar bilan Tabrizning Surxob tumanida dafn qiladilar. Shams G‘uriy ismli kishi bir necha vaqtdan so‘ng darvesh kiyimida Mironshoh jasadini Samarqandga olib borib qo‘yadi.
Ma’lumot o‘rnida qayd etish joizki, Amir Temur Mironshohni o‘n to‘rt yoshida Xurosonga hokim, yigirma yetti yoshida Eron va Iroq hukmdori qilib tayinlaydi. Biroq keyingi paytlarda Mironshoh maishatga berilib, davlat ishlariga qaramay ko‘yadi. Uzluksiz bazm va ko‘ngilochar o‘yinlar xazinaga sezilarli darajada zarba beradi. Mamlakatda tartib buziladi. Bundan xabar topgan Amir Temur 1399 yil Sultoniyaga kelib o‘ttiz uch yoshli Mironshohni hokimiyatdan chetlatadi.
1526 yil (bundan 499 yil oldin) – Dehlidan taxminan 100 km shimolda joylashgan Panipat yalangligida 12 ming askardan iborat Bobur qo‘shini va Dehli sultoni Ibrohim Lo‘diyning 100 ming piyoda hamda bir ming jangovar fildan iborat armiyasi o‘rtasida jang bo‘lib o‘tdi. Hind qo‘shini tartibsiz tarzda jangni boshlagan. Boburning barang‘or va juvong‘ori to‘lg‘ama usuli bilan g‘animning ort tomoniga o‘tib unga kuchli zarbalar bergan. Ibrohim Lo‘diy asosiy kuchlari va jangovar fillar bilan markazga hamla qilgan. Shunda Bobur ho‘kizlarning xom terisidan eshilgan arqonlar bilan bir-biriga mahkam bog‘langan 700 ta arava va ular orasiga o‘rnatilgan turoqalqonlar panohida turgan to‘fakandozlarni jangga tashlaydi. To‘fak va zambarak o‘qlaridan yarador bo‘lgan fillar chekinib ustlaridan filbonlarni yiqitib, piyodalarni yanchib o‘tadi, hindlar sarosimaga tushib qochishga tushganlar. Sulton Ibrohim Lo‘diy va taxminan 50 ming hind jangchisi halok bo‘lgan. Bobur Dehli va Agrani zabt etib, Shimoliy Hindistonda Boburiylar davlatiga asos soladi.
1901 yil (bundan 124 yil oldin) – tarixchi Anoroy Tog‘ayevaning qayd etishicha, Toshkent–Orenburg temiryo‘li qurilish loyihasi uzil-kesil ma’qullandi. Toshkent–Orenburg temiryo‘li qurilishini boshqarish uchun tuzilgan maxsus qo‘mita temiryo‘lni bir vaqtning o‘zida ikki tomondan – Orenburg va Toshkent shahridan boshlab qurishga qaror qildi. Orenburg tomondan boshlangan qism shartli ravishda shimoliy, Toshkentdan boshlangan qism janubiy deb nomlandi. 1901 yilning bahorida shimoliy qismda, olti oydan so‘ng janubiy qismda qurilish ishlari boshlandi.
1918 yil (bundan 107 yil oldin) – Turkistonda sovet tuzumi o‘rnatilgach, Toshkentning yangi shahar qismida A.V.Popov rahbarligida Turkiston davlat universiteti ochildi. Tarixchi Bahrom Irzayevning yozishicha, bu oliy ta’lim dargohining pedagogik jamoasi ham, talabalari ham asosan yevropalik millatlar vakillaridan iborat edi.
Mahalliy millatlar farzandlari uchun 1918 yil 12 mayda Toshkentning eski shahar qismida Munavvarqori Abdurashidxonov rahbarligida Turkiston Musulmon xalq dorulfununi ochildi. Samarqandda Mahmudxo‘ja Behbudiy ham mazkur dorulfunun sho‘basini ochishga kirishdi. Biroq bolshevik hukumati tomonidan bunga ruxsat berilmadi.
1924 yil (bundan 101 yil oldin) – O‘rta Osiyoda birinchi kino tashkiloti – “Buxkino” vujudga keldi. Bu tashkilot badiiy-tashviqot, ijtimoiy-xronikal filmlar ishlab chiqarish, filmlarni ijaraga olish, sotib olish, kinoteatrlar qurish kabi masalalar bilan shug‘ullandi. Badiiy filmlari ancha bo‘sh bo‘lsada, tushunarli va soddaligi bilan ajralib turadi. Rollarni asosan chetdan taklif etilgan aktyorlar ijro etdi. “Buxkino” faoliyati uzoq davom etmadi. U 1925 yilda Turkiston davlat kino tashkiloti bilan birlashtirilib, O‘zbek davlat kino tashkiloti tashkil etildi.
1992 yil (bundan 33 yil oldin) – O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston tarixi muzeyini tashkil etish to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. Qarorga binoan V.I.Lenin markaziy muzeyining Toshkent filiali va Oybek nomidagi O‘zbekiston xalqlar tarixi muzeyi tugatilib, ularning negizida 1992 yildan boshlab O‘zbekiston Fanlar akademiyasi huzuridagi O‘zbekiston tarixi muzeyi tashkil etildi.
2008 yil (bundan 17 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasining “Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi Qonuni qabul qilindi. Ushbu Qonunning maqsadi transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
2009 yil (bundan 16 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Internet tarmog‘ida O‘zbekiston Respublikasining Hukumat portaliga axborotlarni taqdim etish va joylashtirish tartibi to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2017 yil (bundan 8 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida”gi farmoni qabul qilindi.
2020 yil (bundan 5 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tasviriy va amaliy san’at sohasi samaradorligini yanada oshirishga doir chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2021 yil (bundan 4 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yoshlar sanoat va tadbirkorlik zonalari faoliyatini tashkil etish hamda yoshlarning tadbirkorlikka oid tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2022 yil (bundan 3 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kasanachilikni rivojlantirish asosida aholi bandligini ta’minlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
Alisher EGAMBЕRDIYEV tayyorladi, O‘zA