Sayt test holatida ishlamoqda!
12 May, 2025   |   14 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:08
Peshin
12:24
Asr
17:23
Shom
19:35
Xufton
21:03
Bismillah
12 May, 2025, 14 Zulqa`da, 1446

Muborak vasiyatlar: UCHINCHI KITOB: UCHINCHI VASIYAT

28.05.2020   3284   9 min.
Muborak vasiyatlar: UCHINCHI KITOB:  UCHINCHI VASIYAT

 

عن أبي ذر رضي الله عنه قال: قلت: “يا رسول الله ما كانت صحف إبراهيم؟قالكانت أمثالا كلها: “أيها الملك المسلط المبتلى المغرور، إني لم أبعثك لتجمع الدنيا بعضها على بعض ولكني بعثتك لترد عني دعوة المظلوم فإني لا أردها ولو كانت من كافر. وعلى العاقل ما لم يكن مغلوبا على عقله أن تكون له ساعات: ساعة يناجي فيها ربه وساعة يحاسب فيها نفسه وساعة يتفكر فيها في صنع الله عز وجل وساعة يخلو فيها لحاجته من المطعم والمشرب. وعلى العاقل أن لا يكون ظاعنا إلا لثلاث: تزود لمعاد أو مرمة لمعاش أو لذة في غير محرم. وعلى العاقل أن يكون بصيرا بزمانه مقبلا على شأنه حافظا للسانه ومن حسب كلامه من عمله قل كلامه إلا فيما يعنيه”» قلت: “يا رسول الله فما كانت صحف موسى؟قال: «كانت عبرا كلها: “عجبت لمن أيقن بالموت ثم هو يفرح وعجبت لمن أيقن بالنار ثم هو يضحك وعجبت لمن أيقن بالقدر ثم هو ينصب، عجبت لمن رأى الدنيا وتقلبها بأهلها ثم اطمأن إليها وعجبت لمن أيقن بالحساب غدا ثم لا يعمل”» قلت: “يا رسول الله أوصنيقال: “أوصيك بتقوى الله فإنه رأس الأمر كله”. قلت: “يا رسول الله زدنيقال: “عليك بتلاوة القرآن وذكر الله فإنه نور لك في الأرض وذخر لك في السماءقلت: “يا رسول الله زدنيقال: “إياك وكثرة الضحك فإنه يميت القلب ويذهب بنور الوجهقلت: “يا رسول الله زدنيقال: “أحب المساكين وجالسهمقلت: “يا رسول الله زدنيقال: “انظر إلى من تحتك ولا تنظر إلى من فوقك فإنه أجدر أن لا تزدرى نعمة الله عندكقلت: “يا رسول الله زدنيقال: “قل الحق وإن كان مراقلت: “يا رسول الله زدنيقال: “ليردك عن الناس ما تعرف من نفسك ولا تجد عليهم فيما تأتي وكفى بك عيبا أن تعرف من الناس ما تجهل من نفسك أو تجد عليهم فيما تأتيثم ضرب بيده على صدري فقال: “يا أبا ذر، لا عقل كالتدبير ولا ورع كالكف ولا حسب كحسن الخلق”. (رواه ابن حبان في صحيحه والحاكم وقال صحيح الاسناد)

Abu Zarr G‘iforiy (roziyallohu anhu) rivoyat qiladi: “Yo Rasululloh, Ibrohim (alayhissalom) sahifalarida nimalar bor edi?” deb so‘radim. «Ularning hammasi masallar edi: “Ey nafsiga mag‘rur bo‘lgan hukmdor podshoh, men seni mol-dunyo yig‘ish uchun yubormadim, balki mazlum duosining oldini olish uchun jo‘natdim, chunki u kofir bo‘lsa ham duosini qabul qilaman. Oqil kishi aqlini yo‘qotmagan bo‘lsa, uning bir qancha vaqtlari bo‘lishi kerak: Rabbisiga munojot qilish vaqti; nafsini hisob-kitob qilish vaqti; Alloh taolo yaratgan narsalar haqida tafakkur qilish vaqti; tirikchilikka ajratgan vaqti. Oqil inson uch narsadan boshqasiga yelib-yugurmaydi: oxirat g‘amini yeyish; tirikchiligini o‘nglash; harom bo‘lmagan narsalardan lazzatlanish. Oqil kishi zamonasini anglashi, o‘z holini bilishi, tilini tiyadigan bo‘lishi kerak. Kim so‘zini amalidan deb bilsa, kam so‘zlaydi, faqat foydalisini gapiradi”», dedilar.

“Yo Rasululloh, Muso (alayhissalom) sahifalari nimalardan iborat edi?” dedim. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) dedilar: «Hammasi ibratlardan iborat edi: “O‘limga ishonib, uning kelishi muqarrarligini bila turib xursand yurgan kishilarga ajablandim, do‘zaxga ishonib, kulib yurganlarga ajablandim, taqdirga ishonib, gerdayib yurganlarga ajablandim, boylikni ko‘rib, ahli oilasiga yuzlangan va uni omonat bilmay, xotirjam yurganlarga ajablandim, hisob-kitob qilinishiga ishongan, lekin hech narsaga amal qilmay yurganlarning holiga ajablandim”».

“Yo Rasululloh, menga nasihat qiling”, dedim. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Allohga taqvoni vasiyat qilaman. Chunki bu har bir ishning boshidir”, dedilar.

“Yo Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam), ziyoda qiling”, dedim. “Qur’on tilovati va Alloh zikrini o‘zingga vazifa qilib ol, chunki u sen uchun yer yuzida nur va osmonda zaxiradir”, dedilar.

“Yo Rasululloh, ziyoda qiling”, dedim. “Ko‘p kulishdan tiyil, chunki ko‘p kulish qalbni o‘ldiradi va yuzdagi nurni ketkazadi”, dedilar.

“Yo Rasululloh, ziyoda qiling”, dedim. “Miskinlarni yaxshi ko‘r va ular bilan birga o‘tir”, dedilar.

“Yo Rasululloh, ziyoda qiling”, dedim. “O‘zingdan pastdagilarga nazar qil, sendan ustunlarga qarama, chunki bu o‘zingdagi Alloh ne’matlarini nazarga ilmaslikning bir ko‘rinishidir”, dedilar.

“Yo Rasululloh, ziyoda qiling”, dedim. “Garchi achchiq bo‘lsa ham haqni so‘zla”, dedilar.

“Yo Rasululloh, ziyoda qiling”, dedim. “O‘zing haqingda insonlardan bilib olishingda foyda bor va senga keladigan narsalarni ulardan topa olmaysan. O‘zing haqingda bilmagan narsalarni insonlardan eshitishing senga ayb sifatida kifoya qiladi va senga keladigan narsalarni ularda ko‘rasan”, dedilar.

So‘ngra u zot (sollallohu alayhi va sallam) qo‘llari bilan ko‘ksimga urib: “Ey Abu Zarr! Tadbir kabi aqlli ish yo‘q, tiyilish kabi taqvo yo‘q va chiroyli xulq kabi nasab yo‘qdir”, dedilar (Ibn Hibbon va Hokim “Sahih”larida rivoyat qilgan).

Bu vasiyatdan Abu Zarr (roziyallohu anhu) ilmga naqadar qiziquvchan ekanini ko‘rish mumkin. Ilmga qiziqishi, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ga bo‘lgan muhabbati u kishini mana shunday savol so‘rashga, takror-takror “ziyoda qiling”, deyishga undagan. Bu kishining ismi Jundub ibn Junoda G‘iforiy, kunyasi Abu Zarr bo‘lgan. Islomga eng avval kirgan sahobalarning beshinchisi hisoblanadi. Abu Zarr (roziyallohu anhu) Handaq jangidan keyin Madinaga hijrat qiladi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ga bay’at qilgan ulug‘ sahobalardan bo‘lgan Abu Zarr (roziyallohu anhu) odatiga ko‘ra ertasi uchun yemak saqlamaydigan zohid kishi bo‘lgan. Bu ulug‘ sahoba Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)dan jami 281 ta hadis rivoyat qilgan. Abu Zarr (roziyallohu anhu) hazrat Usmon (roziyallohu anhu) xalifaligi davrida, 32 hijriy sanada, Rabazada vafot etgan.

Abu Zarr (roziyallohu anhu) yuqoridagi vasiyatda o‘tgan payg‘ambarlarning, shu jumladan, Ibrohim va Muso (alayhimassalom)ga nozil qilingan sahifalar haqida va ular mazmuniga qiziqib, Muhammad Payg‘ambarimiz (alayhissalom)dan so‘radi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Ibrohim (alayhissalom) sahifalari misollarga, Muso (alayhissalom) kitobi esa, ibratlarga to‘la edi, dedilar va ulardan ba’zi misol hamda ibratlarni aytib berdilar. Bu misollar va ibratlar kishini Rabbiga yanada yaqin bo‘lish hamda shonli o‘tmishni o‘rganish, najot va xotirjamlik yo‘lini izlashga undaydi.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “بَلِّغُوا عَنِّي وَلَوْ آيَةً وَحَدِّثُوا عَنْ بني إِسْرَائِيلَ وَلا حَرَجَ وَمَنَ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ

Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Mendan bir oyatni bo‘lsa ham yetkazavering va Bani Isroildan rivoyat qilavering, hechqisi yo‘q. Kim qasddan mening nomimdan yolg‘on gapirsa, joyini do‘zaxdan tayyorlab qo‘ysin”, deganlar.

Kunlardan bir kun Xalifa Ma’mun vaziri Hasan Soldan so‘radi: “Bizdan oldin o‘tganlarning so‘zlari bizga hujjat – yo‘llanma bo‘lyapti. Biz unga ko‘ra amal qilyapmiz. Buning siri nimada ekan?” Vazir: “Agar ular chiroyli so‘z va ishonarli dalil bo‘lmaganida, bizgacha yetib kelmasdi. Yaxshi bo‘lgani uchun ham bizdan oldingilar ko‘rib, ishonib qabul qilgan... Bu shuni ko‘rsatyapti, ajdodlarimiz yaxshi, rost va qat’iy so‘zlarni aytgan”, deb javob qildi. Javobdan ko‘ngli to‘lgan xalifa Ma’mun: “Yaxshi so‘z aytilgan joyida qolmas, asrlardan oshar, hech qachon tolmas”, dedi.

Demak, mo‘min kishining har amali, ishi faqat yaxshilik bo‘lishi, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) ko‘rsatmalariga og‘ishmay amal qilishi, o‘z bilganlarini boshqalarga yetkazishi lozim. Bu o‘rinda tarixdan turli ibratli qissa va hikoyalar keltirilishi sababi ham shunda. Yuqoridagi vasiyatning matnida ham, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Abu Zarr (roziyallohu anhu)ga Ibrohim (alayhissalom) va Muso (alayhissalom)ga tushgan sahifa va kitoblardagi misollar, ibratli voqealardan ba’zilarini aytib berganlari bizga saboq bo‘ladi.

Shu o‘rinda “Payg‘ambarlar otasi” degan sharafli nomga sazovor bo‘lgan ulug‘ payg‘ambar Ibrohim (alayhissalom)ning hayotlari va ummatini tavhidga da’vat etganini aytib o‘tish lozim.

 

KЕYINGI MAVZU:

IBROHIM (ALAYHISSALOM):

Ibrohim – Xalilulloh;

Ibrohim (alayhissalom)ning dini;

Ibrohim (alayhissalom)ning o‘g‘li;

Ismoil (alayhissalom)ni qurbonlik qilishga buyurilgani.

Kutubxona
Boshqa maqolalar

Mo‘minning hamma ishi o‘ziga yaxshilik

12.05.2025   2496   1 min.
Mo‘minning hamma ishi o‘ziga yaxshilik

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Mo‘minning ishi ajoyibdir. Uning hamma ishi o‘ziga yaxshilikdir. Bu mo‘minlarga xos bo‘lib, boshqalarda unday emas. Agar unga xursand qiluvchi narsa yetsa, shukr qiladi. Bu u uchun yaxshidir. Agar zarar beruvchi narsa yetsa, sabr qiladi. Bu ham uning uchun yaxshi bo‘ladi", dedilar (Imom Muslim rivoyati).