Yetmish besh kun. Bu kunlar davomida zamin ahli qatori bizning yurtimizda ham musibat – pandemiya “bulut”lari xalqimiz salomatligiga xavf solib turibdi va afsuski bu davom etmoqda.
Bir muddat mutaxassislar va shifokorlar talabiga binoan uyda qoldik, tozalikka jiddiy e’tibor qaratdik, o‘zimizni turli nafsimiz buyurgan istaklardan tiygan edik Alloh taolo mushkulotimizni biroz yengillatib, vaboni yiroqlatgandek bo‘ldi. Ammo, yengilliklarni noto‘g‘ri tushungandek, go‘yo kasallik tugadi degandek beparvo bo‘ldikmi...
So‘ngi xafta davomida kasallikka chalinganlar soni yana orta boshladi. Sergak torttiradigan tomoni shundaki kasallik mahalliy aholi orasida ham aniqlanmoqda.
Karantin. Bu so‘z ayni damda hayotimizning bir qismiga aylanib ulgurdi. Kichik yoshdagi farzandingiz ko‘chaga chiqaib o‘ynaylik desa, karantin deb javob berasiz. Ayolingiz bozorga boriaylik desa karantin deysiz. O‘g‘lingiz o‘rtoqlarining yoniga chiqayin desa yana karantin deysiz. Xullas, oilangiz va o‘zingiz uchun karantin anchagina cheklov bo‘lmoqda. Bunday hol dilingizni xira qilishi aniq. Lekin, bir o‘ylab ko‘rsak karantin bizning salomatligimiz, hayotimiz uchun suv bilan havodek o‘ta zarur narsa ekanligini his etamiz.
Sabr. Shu damda biz uchun faqatgina sabr yordamchi va najot yo‘li bo‘la oladi. Chunki, musulmon uchun sabr Alloh taolo maqtagan va Payg‘ambar alayhissalom tavsiya etgan xislatlarning eng a’losidir.
Ulamolar aytadi:
Demak, biz yaxshi kunlarimizda bo‘lgani kabi musibat chog‘larida xam sokinlik ila, tafakkur va tadabbur bilan sabr qilmog‘imiz lozim.
Sabrning o‘zi yetarlimi? Yo‘q albatta. Asosiy qiladigan ishimiz Allohdan balolarni tezroq aritishi uchun yordam so‘rashimiz kerak. Zero, Alloh taolo O‘z Kalomi Qur’oni karimning Baqara surasi 45 oyatida mushkul vaziyatda nima qilishimiz haqida ta’kidlagan:
“Sabr va namoz ila yordam so‘rang. Va, albatta, u nafsi siniqlardan boshqalarga juda katta ishdir”.
Demak, Allohdan yolvorib, ibodatlarimizda yurtimizga tinchlik va xalqimizga ofiyat so‘rab duo qilishimiz kerak ekan.
Shundan so‘ng ham sinov-imtihon davom etsa, buning hikmati borligini idrok qilib, hamma narsa Allohning xohishi bilan bo‘lishiga iymon keltiramiz. Allohning rahmati va ofiyati yetishini kutamiz.
Alloh taolo “Luqmon” surasining 17 oyatida shunday marhamat qiladi:
“Ey o‘g‘ilcham, namozni to‘kis ado qil, yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytar va o‘zingga yetgan musibatga sabr qil. Albatta, bular azm etilajak ishlardandir”.
Hadisi shariflardan birida esa Abu Sa’id roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Hech kimga sabrdan ko‘ra yaxshiroq va kengroq ato berilmagan”, dedilar”. Beshovlari rivoyat qilgan.
Azizlar! Davlatimiz rahbari boshchiliklarida xalqimiz salomatligi va pandemiya sharoitidagi ijtiomiy-iqtisodiy holatlarini yaxshilash bo‘yicha tunu-kun hukumat tomonidan turli tadbirlar amalga oshirilayotgan bir paytda, bizning havoyi nafsimiz va istaklarimizga quloq solib, zerikishni bahona qilib, ko‘cha-ko‘yda zaruratsiz yurishimiz, oshna-og‘ayingarchilik, sayru-sayohat, chigal yozdi, o‘yin-kulgularga berilishimiz nechog‘lik to‘g‘ri bo‘lar ekan?
Axir kim kafolat beradi yonimizdagi sherigimizning virusga chalinmaganiga yoki ko‘cha ko‘yda virus yuqtirib olmasligimizga...
Yana bir muddat SABR qilaylik! Insha Alloh hammasi iziga tushadi. Butun dunyo shu qatorda bizning davlatimiz ham mazkur vaboga qarshi jiddiy kurashmoqda. Bizdan esa faqat uyda qolish, ortiqcha ko‘chaga chiqishdan tiyilish va nafsimizga ko‘pam quloq solmaslik talab etilyapti xolos!
“Amal qilguvchilarning ajri qanday ham yaxshi! Ular sabr qilgan va Robbilarigagina tavakkul qiladigan zotlardir” (Ankabut surasi 58-59 oyatlar)
Manbalar asosida Saidabror Umarov tayyorladi
Inson qalbi goh u tarafga, goh bu tarafga o‘zgarib turadi: savobli ish qilganida, qalbi yayraydi, dili cheksiz quvonchga to‘ladi. Gunoh-ma’siyat kirlari esa dil oynasini xiralashtiradi. Oqibatda qalb qorayadi, ko‘ngli xijil bo‘ladi.
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Temirga suv tegsa zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab qalblarni ham zang bosadi", dedilar. Shunda: "Yo Rasululloh, uning jilosi nima?" deb so‘raldi. U zot: "O‘limni ko‘p eslash, Qur’on o‘qish", dedilar.
Qalb xuddi temir kabi zanglaydi. Temirga suv tegsa, sirtini zang bosadi. Gunohlar yig‘ilib yig‘ilib qalbni zanglatadi, dilni qoraytiradi, ko‘ngilni g‘ash qiladi. Qalb qorayishi oqibatida inson shuuri o‘tmaslashadi, mehr-oqibat tuyg‘usi kishi bilmas tarzda ko‘tarilib boradi.
Mazkur hadisda aytilishicha, o‘limni eslagan, Qur’on o‘qigan odamning qalbi zanglardan tozalanadi. Qanday qilib, deysizmi? Gap shundaki, o‘limni eslagan kishining o‘tkinchi dunyoga xohishi so‘nadi. O‘limni eslagan, oxiratni o‘ylagan inson gunohlardan tiyiladi, nafasi kirib-chiqib turganida Parvardigoriga tezroq tavba qilishga shoshiladi, o‘zini isloh qiladi. Inson o‘limni eslaganda lazzatlar parchalanadi, hakalab otib turgan nafs xohishlari sal bo‘lsayam jilovlanadi. Bir kunmas-bir kun dunyoni tark etishini bilgan kishi oqibatli bo‘ladi, bir ish qilishdan oldin oxirini o‘ylaydi, mulohaza yuritadi.
Yuqoridagi hadisda aytilishicha, Qur’on tilovati qalbdagi zanglarni ketkazadi. Haqiqatan, Qur’on o‘qish bilan qalb yayraydi, ko‘ngil taskin topadi. Mo‘min banda qiroatdan bir dunyo ma’naviy ozuqa oladi. Shu yo‘sin qalbni qoplagan zang qurumlari asta-sekin tozalanib boradi. Bejizga "Qur’on qalbga malham, dilni tozalaydigan ilohiy davo", deyilmagan.
Ma’lumki, temirga doim ishlov berib turilmasa, ko‘p o‘tmay zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab, Qur’on o‘qilmasa, dilni zang bosadi. Hamisha Qur’on o‘qiydigan inson qalbiga gard yuqmaydi. Tilovat bilan jilolangan qalbi oynadek yarqirab turadi.
Hozirgi "zamonaviy" odamlarning ko‘pi dunyoga hirs qo‘yish dardi bilan og‘rigan. Kishilar orasida o‘zaro ishonch, sadoqat, vafo, mehr-oqibat kamayib ketayotgandek. Bizningcha, buning sababi bitta: o‘limni unutish, Qur’on o‘qimaslik.
Ayrim odamlarga o‘limni eslatsangiz, oxiratdan gap ochsangiz: "Qo‘ying, yaxshi mavzuda gaplashaylik!" deya so‘zingizni bo‘ladi. O‘limni eslash yomonmi?! Har kimning boshida bor-ku bu savdo! O‘limdan qochib-qutulib bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘limga tayyorgarlik ko‘rish kerak. Qanday qilib, deysizmi? O‘limga hozirlik solih amallar bilan bo‘ladi, qorong‘i go‘rni yorituvchi Qur’on tilovati bilan bo‘ladi. Quruq kafanlik olib yoki qabristondan o‘zi uchun alohida joy ajratib qo‘ygan odamni oxirat safariga rostmana shay deb bo‘lmaydi.
Tolibjon domla Xursanmurodov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.
Ali ibn Husomiddin Muttaqiy Hindiy. "Kanzul ummol fi sunanil aqvoli val af’ol". – Bayrut.: Muassasatur risolat, 1989. - B. 210.