Yetmish besh kun. Bu kunlar davomida zamin ahli qatori bizning yurtimizda ham musibat – pandemiya “bulut”lari xalqimiz salomatligiga xavf solib turibdi va afsuski bu davom etmoqda.
Bir muddat mutaxassislar va shifokorlar talabiga binoan uyda qoldik, tozalikka jiddiy e’tibor qaratdik, o‘zimizni turli nafsimiz buyurgan istaklardan tiygan edik Alloh taolo mushkulotimizni biroz yengillatib, vaboni yiroqlatgandek bo‘ldi. Ammo, yengilliklarni noto‘g‘ri tushungandek, go‘yo kasallik tugadi degandek beparvo bo‘ldikmi...
So‘ngi xafta davomida kasallikka chalinganlar soni yana orta boshladi. Sergak torttiradigan tomoni shundaki kasallik mahalliy aholi orasida ham aniqlanmoqda.
Karantin. Bu so‘z ayni damda hayotimizning bir qismiga aylanib ulgurdi. Kichik yoshdagi farzandingiz ko‘chaga chiqaib o‘ynaylik desa, karantin deb javob berasiz. Ayolingiz bozorga boriaylik desa karantin deysiz. O‘g‘lingiz o‘rtoqlarining yoniga chiqayin desa yana karantin deysiz. Xullas, oilangiz va o‘zingiz uchun karantin anchagina cheklov bo‘lmoqda. Bunday hol dilingizni xira qilishi aniq. Lekin, bir o‘ylab ko‘rsak karantin bizning salomatligimiz, hayotimiz uchun suv bilan havodek o‘ta zarur narsa ekanligini his etamiz.
Sabr. Shu damda biz uchun faqatgina sabr yordamchi va najot yo‘li bo‘la oladi. Chunki, musulmon uchun sabr Alloh taolo maqtagan va Payg‘ambar alayhissalom tavsiya etgan xislatlarning eng a’losidir.
Ulamolar aytadi:
Demak, biz yaxshi kunlarimizda bo‘lgani kabi musibat chog‘larida xam sokinlik ila, tafakkur va tadabbur bilan sabr qilmog‘imiz lozim.
Sabrning o‘zi yetarlimi? Yo‘q albatta. Asosiy qiladigan ishimiz Allohdan balolarni tezroq aritishi uchun yordam so‘rashimiz kerak. Zero, Alloh taolo O‘z Kalomi Qur’oni karimning Baqara surasi 45 oyatida mushkul vaziyatda nima qilishimiz haqida ta’kidlagan:
“Sabr va namoz ila yordam so‘rang. Va, albatta, u nafsi siniqlardan boshqalarga juda katta ishdir”.
Demak, Allohdan yolvorib, ibodatlarimizda yurtimizga tinchlik va xalqimizga ofiyat so‘rab duo qilishimiz kerak ekan.
Shundan so‘ng ham sinov-imtihon davom etsa, buning hikmati borligini idrok qilib, hamma narsa Allohning xohishi bilan bo‘lishiga iymon keltiramiz. Allohning rahmati va ofiyati yetishini kutamiz.
Alloh taolo “Luqmon” surasining 17 oyatida shunday marhamat qiladi:
“Ey o‘g‘ilcham, namozni to‘kis ado qil, yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytar va o‘zingga yetgan musibatga sabr qil. Albatta, bular azm etilajak ishlardandir”.
Hadisi shariflardan birida esa Abu Sa’id roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Hech kimga sabrdan ko‘ra yaxshiroq va kengroq ato berilmagan”, dedilar”. Beshovlari rivoyat qilgan.
Azizlar! Davlatimiz rahbari boshchiliklarida xalqimiz salomatligi va pandemiya sharoitidagi ijtiomiy-iqtisodiy holatlarini yaxshilash bo‘yicha tunu-kun hukumat tomonidan turli tadbirlar amalga oshirilayotgan bir paytda, bizning havoyi nafsimiz va istaklarimizga quloq solib, zerikishni bahona qilib, ko‘cha-ko‘yda zaruratsiz yurishimiz, oshna-og‘ayingarchilik, sayru-sayohat, chigal yozdi, o‘yin-kulgularga berilishimiz nechog‘lik to‘g‘ri bo‘lar ekan?
Axir kim kafolat beradi yonimizdagi sherigimizning virusga chalinmaganiga yoki ko‘cha ko‘yda virus yuqtirib olmasligimizga...
Yana bir muddat SABR qilaylik! Insha Alloh hammasi iziga tushadi. Butun dunyo shu qatorda bizning davlatimiz ham mazkur vaboga qarshi jiddiy kurashmoqda. Bizdan esa faqat uyda qolish, ortiqcha ko‘chaga chiqishdan tiyilish va nafsimizga ko‘pam quloq solmaslik talab etilyapti xolos!
“Amal qilguvchilarning ajri qanday ham yaxshi! Ular sabr qilgan va Robbilarigagina tavakkul qiladigan zotlardir” (Ankabut surasi 58-59 oyatlar)
Manbalar asosida Saidabror Umarov tayyorladi
Vatan – bu insonning tug‘ilib o‘sgan yeri, uning go‘daklik chog‘idanoq mehr qo‘ygan o‘chog‘i, mahallasi va qishlog‘i bilan ta’riflanadi. “Vatan” so‘zi arab tilida tug‘ilib o‘sgan joy, ona yurt ma’nosini anglatadi. Vatanga muhabbat yuksak insoniy fazilat. Bu borada: “Vatanni sevmoq iymondandir” hikmatini esga olishning o‘zi kifoyadir. Bizga ma’lumki, Vatanga bo‘lgan muhabbat joy, makon va vaqt tanlamaydi. Bu tuyg‘u inson tug‘ilishi bilan vujudga kelib, vafot etishi bilan o‘z poyoniga yetadi.
Vatanga mehr esa ona suti bilan qalbga singadi. Shu o‘rinda Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Burhoniddin Marg‘iloniy, Qaffol Shoshiy, Farobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Al-Xorazmiy, Mirzo Ulug‘bek, Ahmad Farg‘oniy kabi buyuk allomalarimiz Vatanga bo‘lgan kuchli muhabbatlari tufayli ko‘plab asarlarini yurt nomi bilan bog‘laganlari tarixdan ma’lum.
Buyuk ajdodlarimiz Najmiddin Kubro Vatan himoyachisi qanday bo‘lishiga yorqin misol bo‘la oladi. Minglab muridlarga ega bo‘lgan bu tariqat peshvosi mo‘g‘ullar bostirib kelganligidan xabar topgach, birinchilardan bo‘lib Vatan himoyasiga otlanadi. Mo‘g‘ul hukumdorlari Najmiddin Kubroning xalq orasidagi obro‘-e’tiborini ko‘rib, unga shaharni tashlab, o‘zi ixtiyor qilgan tarafga ketishini taklif qiladi. Biroq, vatanini o‘z jonidan ustun bilgan Najmiddin Kubro bosqinchilarga qarshi jangga kirishadi, lashkarlarni olg‘a chorlab borayotganida shahid bo‘ladi. Jaloliddin Manguberdining esa mohir lashkarboshiligi, jasorati va mardligi mo‘g‘ul imperiyasi hukmdori Chingizxonni lol qoldirgani tarix sahifalaridan ma’lum. U Jaloliddinning sha’niga maqtov so‘zlarini izhor etib: “Otadan dunyoda hali bunday o‘g‘il tug‘ilmagan. U sahroda sher kabi g‘olib jangchi, daryoda esa nahang (akula) kabi botirdir”, deydi va o‘g‘illariga yuzlanib: “Otaga shunday o‘g‘il zarurki, u ikki girdob – olov va suv girdobidan ozodlik maydoniga chiqa oladi”, deb ta’riflashi uning mardligini tan olganini anglatadi.
Bir so‘z bilan aytganda, ming yillar davomida yurtimizga ko‘plab bosqinchilik hujumlari bo‘lgan. Barcha zamonlarda o‘z yurti himoyasi uchun bosqinchilarga qarshi ozodlik bayrog‘ini baland ko‘targan vatanparvar yo‘lboshchilar, millat qahramonlari dushmanlar bilan tinimsiz kurash olib borgan.
Vatanni sevish uni himoya qilish savobli ish. Unga xiyonat qilish esa kechirilmaydigan katta gunoh bo‘lsa-da, ayrim kishilar o‘z vatanini tashlab o‘zga yurtlarda vatangadolik qilib yurganliklariga nima deyish mumkin.
Bobolarimizdan meros bo‘lib kelayotgan “O‘zga yurtda shoh bo‘lguncha o‘z yurtingning gadosi bo‘l” degan hikmatli so‘zga ko‘ra, bu insonlarda na vatan, na insoniylik, na ota-onaga bo‘lgan hurmat, aka-uka, opa-singilga bo‘lgan mehr, qavmu qarindosh va qo‘ni qo‘shnichilikka nisbatan oqibatni aks etmaganini ko‘rishimiz mumkin. Ularning ayrimlari esa turli radikal diniy-ekstremistik tashkilot va oqimlarga qo‘shilib ketayotgani kishini ajablantiradi. Ular o‘zga ayrim manfaatdor yovuz kishilarning nayrangiga uchib o‘z vatanidan, oilasidan hatto ota-onasidan ham voz kechib ketmoqda… Bunday xislat insoniylik me’zoniga xam to‘g‘ri kelmaydi. Zero, inson o‘z vatani ravnaqi uchun fidoiylik ko‘rsatishi, bu yo‘lda kerak bo‘lsa, jonini ham berishga tayyor bo‘lishi lozimdir.
Donishmandlardan birining aytishicha: “Vatan bir bog‘dir, Vatanning sodiq farzandlari bu bog‘ni o‘z yurak qonlari ila sug‘armaklari darkordir”. O‘zini vatan farzandi deb hisoblovchi inson butun tanu-joni bilan yurak qoni ila vatan bog‘ini yashnatish uchun xizmat qilishi kerak. “Vatan ostonadan boshlanadi”, deganidek vatan har bir kishining qalbidan, vijdonidan boshlanadi.
Ma’rufxon Aloxodjayev,
Namangan shahar “Abdulqodir qori” jome
masjidi imom-xatibi