Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Yanvar, 2025   |   20 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:44
Peshin
12:39
Asr
15:43
Shom
17:28
Xufton
18:45
Bismillah
20 Yanvar, 2025, 20 Rajab, 1446

“Sabr qil, sening sabring faqat Alloh ila bo‘lur”

27.05.2020   3462   4 min.
“Sabr qil, sening sabring faqat Alloh ila bo‘lur”

Yetmish besh kun. Bu kunlar davomida zamin ahli qatori bizning yurtimizda ham musibat – pandemiya “bulut”lari xalqimiz salomatligiga xavf solib turibdi va afsuski bu davom etmoqda.

Bir muddat mutaxassislar va shifokorlar talabiga binoan uyda qoldik, tozalikka jiddiy e’tibor qaratdik, o‘zimizni turli nafsimiz buyurgan istaklardan tiygan edik Alloh taolo mushkulotimizni biroz yengillatib, vaboni yiroqlatgandek bo‘ldi. Ammo, yengilliklarni noto‘g‘ri tushungandek, go‘yo kasallik tugadi degandek beparvo bo‘ldikmi...

So‘ngi xafta davomida kasallikka chalinganlar soni yana orta boshladi. Sergak torttiradigan tomoni shundaki kasallik mahalliy aholi orasida ham aniqlanmoqda.

Karantin. Bu so‘z ayni damda hayotimizning bir qismiga aylanib ulgurdi. Kichik yoshdagi farzandingiz ko‘chaga chiqaib o‘ynaylik desa, karantin deb javob berasiz. Ayolingiz bozorga boriaylik desa karantin deysiz. O‘g‘lingiz o‘rtoqlarining yoniga chiqayin desa yana karantin deysiz. Xullas, oilangiz va o‘zingiz uchun karantin anchagina cheklov bo‘lmoqda. Bunday hol dilingizni xira qilishi  aniq. Lekin, bir o‘ylab ko‘rsak karantin bizning salomatligimiz, hayotimiz uchun suv bilan havodek o‘ta zarur narsa ekanligini his etamiz.

Sabr. Shu damda biz uchun faqatgina sabr yordamchi va najot yo‘li bo‘la oladi. Chunki, musulmon uchun sabr Alloh taolo maqtagan va Payg‘ambar alayhissalom tavsiya etgan xislatlarning eng a’losidir.

Ulamolar aytadi:

  • Sabr nafsni qayg‘u va achchiqlanishdan, tilni shikoyatdan va a’zolarni tashvishdan tutib turishdir.
  • Sabr nafsning go‘zal axloqlaridan biri bo‘lib qilinishi insonga zarar yetkazadigan ishlardan tiyilishdir.
  • Sabr Qur’on va Sunnat ahkomlariga qat’iy amal qilishdir.
  • Sabr balo yetganda chiroyli odob ila turishdir.
  • Sabr musibat yetganda, iztirob paytida qalbning sobit turishidir.
  • Sabr bizning mutlaq Allohga taslim bo‘lishimizdir.

Demak, biz yaxshi kunlarimizda bo‘lgani kabi musibat chog‘larida xam sokinlik ila, tafakkur va tadabbur bilan sabr qilmog‘imiz lozim.

Sabrning o‘zi yetarlimi? Yo‘q albatta. Asosiy qiladigan ishimiz Allohdan balolarni tezroq aritishi uchun yordam so‘rashimiz kerak. Zero, Alloh taolo O‘z Kalomi Qur’oni karimning Baqara surasi 45 oyatida mushkul vaziyatda nima qilishimiz haqida ta’kidlagan:

Sabr va namoz ila yordam so‘rang. Va, albatta, u nafsi siniqlardan boshqalarga juda katta ishdir”.

Demak, Allohdan yolvorib, ibodatlarimizda yurtimizga tinchlik va xalqimizga ofiyat so‘rab duo qilishimiz kerak ekan.

Shundan so‘ng ham sinov-imtihon davom etsa, buning hikmati borligini idrok qilib, hamma narsa Allohning xohishi bilan bo‘lishiga iymon keltiramiz. Allohning rahmati va ofiyati yetishini kutamiz.
Alloh taolo “Luqmon” surasining 17 oyatida shunday marhamat qiladi:

Ey o‘g‘ilcham, namozni to‘kis ado qil, yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytar va o‘zingga yetgan musibatga sabr qil. Albatta, bular azm etilajak ishlardandir”.

Hadisi shariflardan birida esa Abu Sa’id roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Hech kimga sabrdan ko‘ra yaxshiroq va kengroq ato berilmagan”, dedilar. Beshovlari rivoyat qilgan.

Azizlar! Davlatimiz rahbari boshchiliklarida xalqimiz salomatligi va pandemiya sharoitidagi ijtiomiy-iqtisodiy holatlarini yaxshilash bo‘yicha tunu-kun hukumat tomonidan turli tadbirlar amalga oshirilayotgan bir paytda, bizning havoyi nafsimiz va istaklarimizga quloq solib, zerikishni bahona qilib, ko‘cha-ko‘yda zaruratsiz yurishimiz, oshna-og‘ayingarchilik, sayru-sayohat, chigal yozdi, o‘yin-kulgularga berilishimiz nechog‘lik to‘g‘ri bo‘lar ekan?

Axir kim kafolat beradi yonimizdagi sherigimizning virusga chalinmaganiga yoki ko‘cha ko‘yda virus yuqtirib olmasligimizga...

Yana bir muddat SABR qilaylik! Insha Alloh hammasi iziga tushadi. Butun dunyo shu qatorda bizning davlatimiz ham mazkur vaboga qarshi jiddiy kurashmoqda. Bizdan esa faqat uyda qolish, ortiqcha ko‘chaga chiqishdan tiyilish va nafsimizga ko‘pam quloq solmaslik talab etilyapti xolos!

Amal qilguvchilarning ajri qanday ham yaxshi! Ular sabr qilgan va Robbilarigagina tavakkul qiladigan zotlardir” (Ankabut surasi 58-59 oyatlar)

 

Manbalar asosida Saidabror Umarov tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Destruktiv axborot tarqatishning xatarlari

13.01.2025   3941   3 min.
Destruktiv axborot tarqatishning xatarlari

Bugungi globallashuv davrida axborot tarqatish tezligi beqiyos darajada oshdi. Internet, ijtimoiy tarmoqlar va ommaviy axborot vositalari orqali tarqatiladigan ma’lumotlar jamiyatning turli qatlamlariga kuchli ta’sir ko‘rsatmoqda. Afsuski, bu imkoniyatlar ba’zan milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot tarqatish uchun ham ishlatiladi. Bunday xatti-harakatlar jamiyat birdamligi va barqarorligiga jiddiy tahdid soladi.


Destruktiv, ya’ni buzg‘unchi, nizoli axborot tarqatishning asosiy xatarlari quyidagilar:

1. Jamiyatda adovat va nafrat uyg‘otish. Millatlar va diniy konfessiyalar o‘rtasida adovatli axborot tarqatish jamiyatda nafrat uyg‘otadi. Bunday ma’lumotlar odamlar o‘rtasida ishonchsizlikni kuchaytiradi, o‘z navbatida, ijtimoiy birdamlikka putur yetkazadi;

2. Jamoat xavfsizligini buzish. Milliy va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot jamoat tartibining buzilishiga olib keladi. Natijada tartibsizliklar yoki hatto mojarolar kelib chiqishi mumkin;

3. Beqarorlikni kuchaytirish. Destruktiv axborotlar boshqaruv va hokimiyat tizimlarini zaiflashtirishi mumkin. Milliy va diniy bo‘linish davlat barqarorligiga tahdid soladi, chunki aholi o‘rtasidagi ziddiyatlar boshqaruvga salbiy ta’sir ko‘rsatadi;

4. Yosh avlodga salbiy ta’siri. Bunday axborotlar yoshlar o‘rtasida millatchilik yoki diniy radikalizmga moyillikni kuchaytirishi mumkin. Bu esa kelajak avlodni ham buzilishga olib keladi.

Sabab va oqibatlar

Milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborotlar aksar hollarda uydirmalar, yolg‘on yangiliklar yoki atrofdagi voqealarning bo‘rttirilishi orqali tarqatiladi. Bu axborotlar quyidagi oqibatlarga olib kelishi mumkin:

  • Tinch aholi orasida yomon munosabatlar shakllanadi;
  • Jamiyatda iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyot sekinlashadi;
  • Xorijiy yoki manfaatdor guruhlar tomonidan beqarorlik, nizolar uchquni alangalatishi mumkin.

Qanday choralar ko‘rish kerak?

1. Axborot iste’moli madaniyatini shakllantirish. Har bir shaxs tarqatilayotgan ma’lumotning haqiqiyligini tekshirish madaniyatini o‘zida shakllantirishi zarur;

2. Qonunchilikka rioya qilish va javobgarlik. Milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot tarqatgan shaxslarga nisbatan qonuniy choralar ko‘rilishi muhim;

3. Ta’lim va tarbiya orqali ongni oshirish. Maktab va oliy ta’lim muassasalarida axborot xavfsizligi va jamiyatga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan ma’lumotlarni tanqidiy baholash bo‘yicha bilim berish kerak;

4. Ijtimoiy tarmoqlar tahlili. Ijtimoiy tarmoqlarda yoyilayotgan axborotlarni tahlil qilib, zararli kontentlarni tezkorlik bilan aniqlash mexanizmlarini ishga tushirish zarur.

Xulosa

Milliy va diniy bo‘linishga sabab bo‘luvchi axborot tarqatish nafaqat jamiyat, balki mamlakatlar barqarorligiga katta tahdid soladi. Har bir fuqaro va jamoat tashkilotlari bunday xatti-harakatlarning oldini olishda o‘z hissasini qo‘shishi zarur. Axborot tarqatish madaniyatini shakllantirish orqali, jamiyatda tinchlik va barqarorlik ta’minlanadi.

Shermuhammad Boltayev,
Xorazm viloyati, Hazorasp tumani, "Shayx Qosim bobo" jome masjidi imom-xatibi.