Mardlik – qo‘rquvga yot tushuncha. Bugun yurtimizning hamma joyida mardlik ko‘rsatayotgan qahramonlarimizni ko‘rishimiz mumkin. Jon ichra jon bo‘lmish Vatan mana shu mehnatkash millat sabab gullab-yashnamoqda. Bu tuproqqa kindik qoni to‘kilgan har bir inson ushbu chamanga gullab turuvchi nihol o‘tqazadi. Bu ishlarni amalga oshirish uchun albatta sog‘lom bo‘lmoqlik shart. Bizning Vatanimizda “COVID-19” deganlarini yengishda xalqning birdamligi, Yurtboshi rahbarligidagi jipslik asosiy sabab-vosita ekanligini hayot isbotlamoqda. Men Yozyovonning bir qishlog‘ida yashovchi yurt ayoli, baxtli ona, piru badavlat buvi sifatida qahramonlarni uzoqdan izlamay, qishlog‘imning fidoyi fuqarolari timsolida xalqsevarlik, yurtsevarlik suratini chizib bermoqchiman.
Davlatimiz rahbarining muborak Ramazon arafasida diyorimizda kelib chiqqan vaziyatlar tufayli “Saxovat va ko‘mak” umumxalq harakatini e’lon qilishlari xalqimiz uchun xayrli qadamga bir chaqiriqday bo‘ldi. Xayriyalar manzilli tashkil etildi, iftorliklarga sarf etiladigan harajatlarni ehtiyojmandlarga yo‘naltirildi, bu ishlar jiddiy tartib asosida tashkil etildi. Yurtboshimizning kuyunib: “Bularning bari hech bir ta’masiz, bu mening eng yaqin vatandoshim, deb mehr bilan qilinishi kerak”, deb aytgan so‘zlari imkoniyati bor insonlarni saxovatga chorladi.
Barcha tuman va chekka qishloqlarda ham tadbirkor, fermerlar, tashkilotlar aholining kam ta’minlangan qatlamiga yordamlar ko‘rsatishmoqda. Bu ishga tuman hokimlari, sektor rahbarlarining bosh-qosh bo‘layotgani nur ustiga a’lo nur bo‘lmoqda. Yurtboshimiz bu xayrli yo‘lda tashkilotchilarni ham qo‘llab-quvvatlashlarini, tadbirkor xalqqa birni bersa, bu sinovli kunlar yakunida ortig‘i bilan qaytarilishini aytib, xalq bilan davlat chambarchas bog‘liqligini ta’kidladilar. Prezidentimiz nutqini tinglar ekanman, ko‘zlarimdan shukrona yoshlari sizib chiqdi. Tumanimizda kechayotgan jarayonlar men kabi nuroniy muallima ayolga yuksak iftixor bag‘ishladi.
Yozyovonlik bir fermer yuzlab xonadonlarga non tarqatayotgani, yana bir xalqning fidoyisi un, yog‘ni arzonlashgan narxda ko‘chma do‘konlarda odamlarga yetkazib berayotgani, chevar ayollar ham uyda tinch o‘tirmay niqob tikib bepul ulashayotgani oddiy holatga aylanib qoldi. Maqolani qoralash paytimda tunni tongga ulab, oylab oilasi bag‘ridan uzoqda xizmat burchini bajarayotgan Respublika Ichki ishlar vazirligi Farg‘ona viloyati Ichki ishlar boshqarmasi xodimlari tomonidan ko‘makka muxtoj oilalarga oziq-ovqat mahsulotlari yetkazib berilgani haqidagi xabar keldi. Bunday xabarlar tinmay bir-biriga ulanmoqda.
Donolardan biri “Jasoratli yurak har qanday musibatni chil-parchin qiladi”, degan ekan. Kutilmaganda hayotimizga kirib kelgan bu vaziyat, musibatlarda imon-e’tiqodimiz, sabr-bardoshimiz yana bir sinovdan o‘tayotgandek. Yuqoridagi fikr xalqimizning tanti, olijanob, sabr-bardoshli insonlarga qarata aytilgandek. Zero, ehsonning javobi ehsondir.
Ilohim, himmatlilar safi kengayaversin! Ramazon kunlarida saxovatpeshalarning savobli amallarini Alloh dargohida qabul qilsin.
O‘ktamxon SOLIYEVA
Onlayn xabarni M.ULUG‘OVA yozib oldi
Bugungi globallashuv davrida axborot tarqatish tezligi beqiyos darajada oshdi. Internet, ijtimoiy tarmoqlar va ommaviy axborot vositalari orqali tarqatiladigan ma’lumotlar jamiyatning turli qatlamlariga kuchli ta’sir ko‘rsatmoqda. Afsuski, bu imkoniyatlar ba’zan milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot tarqatish uchun ham ishlatiladi. Bunday xatti-harakatlar jamiyat birdamligi va barqarorligiga jiddiy tahdid soladi.
Destruktiv, ya’ni buzg‘unchi, nizoli axborot tarqatishning asosiy xatarlari quyidagilar:
1. Jamiyatda adovat va nafrat uyg‘otish. Millatlar va diniy konfessiyalar o‘rtasida adovatli axborot tarqatish jamiyatda nafrat uyg‘otadi. Bunday ma’lumotlar odamlar o‘rtasida ishonchsizlikni kuchaytiradi, o‘z navbatida, ijtimoiy birdamlikka putur yetkazadi;
2. Jamoat xavfsizligini buzish. Milliy va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot jamoat tartibining buzilishiga olib keladi. Natijada tartibsizliklar yoki hatto mojarolar kelib chiqishi mumkin;
3. Beqarorlikni kuchaytirish. Destruktiv axborotlar boshqaruv va hokimiyat tizimlarini zaiflashtirishi mumkin. Milliy va diniy bo‘linish davlat barqarorligiga tahdid soladi, chunki aholi o‘rtasidagi ziddiyatlar boshqaruvga salbiy ta’sir ko‘rsatadi;
4. Yosh avlodga salbiy ta’siri. Bunday axborotlar yoshlar o‘rtasida millatchilik yoki diniy radikalizmga moyillikni kuchaytirishi mumkin. Bu esa kelajak avlodni ham buzilishga olib keladi.
Sabab va oqibatlar
Milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborotlar aksar hollarda uydirmalar, yolg‘on yangiliklar yoki atrofdagi voqealarning bo‘rttirilishi orqali tarqatiladi. Bu axborotlar quyidagi oqibatlarga olib kelishi mumkin:
Qanday choralar ko‘rish kerak?
1. Axborot iste’moli madaniyatini shakllantirish. Har bir shaxs tarqatilayotgan ma’lumotning haqiqiyligini tekshirish madaniyatini o‘zida shakllantirishi zarur;
2. Qonunchilikka rioya qilish va javobgarlik. Milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot tarqatgan shaxslarga nisbatan qonuniy choralar ko‘rilishi muhim;
3. Ta’lim va tarbiya orqali ongni oshirish. Maktab va oliy ta’lim muassasalarida axborot xavfsizligi va jamiyatga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan ma’lumotlarni tanqidiy baholash bo‘yicha bilim berish kerak;
4. Ijtimoiy tarmoqlar tahlili. Ijtimoiy tarmoqlarda yoyilayotgan axborotlarni tahlil qilib, zararli kontentlarni tezkorlik bilan aniqlash mexanizmlarini ishga tushirish zarur.
Xulosa
Milliy va diniy bo‘linishga sabab bo‘luvchi axborot tarqatish nafaqat jamiyat, balki mamlakatlar barqarorligiga katta tahdid soladi. Har bir fuqaro va jamoat tashkilotlari bunday xatti-harakatlarning oldini olishda o‘z hissasini qo‘shishi zarur. Axborot tarqatish madaniyatini shakllantirish orqali, jamiyatda tinchlik va barqarorlik ta’minlanadi.
Shermuhammad Boltayev,
Xorazm viloyati, Hazorasp tumani, "Shayx Qosim bobo" jome masjidi imom-xatibi.