Mardlik – qo‘rquvga yot tushuncha. Bugun yurtimizning hamma joyida mardlik ko‘rsatayotgan qahramonlarimizni ko‘rishimiz mumkin. Jon ichra jon bo‘lmish Vatan mana shu mehnatkash millat sabab gullab-yashnamoqda. Bu tuproqqa kindik qoni to‘kilgan har bir inson ushbu chamanga gullab turuvchi nihol o‘tqazadi. Bu ishlarni amalga oshirish uchun albatta sog‘lom bo‘lmoqlik shart. Bizning Vatanimizda “COVID-19” deganlarini yengishda xalqning birdamligi, Yurtboshi rahbarligidagi jipslik asosiy sabab-vosita ekanligini hayot isbotlamoqda. Men Yozyovonning bir qishlog‘ida yashovchi yurt ayoli, baxtli ona, piru badavlat buvi sifatida qahramonlarni uzoqdan izlamay, qishlog‘imning fidoyi fuqarolari timsolida xalqsevarlik, yurtsevarlik suratini chizib bermoqchiman.
Davlatimiz rahbarining muborak Ramazon arafasida diyorimizda kelib chiqqan vaziyatlar tufayli “Saxovat va ko‘mak” umumxalq harakatini e’lon qilishlari xalqimiz uchun xayrli qadamga bir chaqiriqday bo‘ldi. Xayriyalar manzilli tashkil etildi, iftorliklarga sarf etiladigan harajatlarni ehtiyojmandlarga yo‘naltirildi, bu ishlar jiddiy tartib asosida tashkil etildi. Yurtboshimizning kuyunib: “Bularning bari hech bir ta’masiz, bu mening eng yaqin vatandoshim, deb mehr bilan qilinishi kerak”, deb aytgan so‘zlari imkoniyati bor insonlarni saxovatga chorladi.
Barcha tuman va chekka qishloqlarda ham tadbirkor, fermerlar, tashkilotlar aholining kam ta’minlangan qatlamiga yordamlar ko‘rsatishmoqda. Bu ishga tuman hokimlari, sektor rahbarlarining bosh-qosh bo‘layotgani nur ustiga a’lo nur bo‘lmoqda. Yurtboshimiz bu xayrli yo‘lda tashkilotchilarni ham qo‘llab-quvvatlashlarini, tadbirkor xalqqa birni bersa, bu sinovli kunlar yakunida ortig‘i bilan qaytarilishini aytib, xalq bilan davlat chambarchas bog‘liqligini ta’kidladilar. Prezidentimiz nutqini tinglar ekanman, ko‘zlarimdan shukrona yoshlari sizib chiqdi. Tumanimizda kechayotgan jarayonlar men kabi nuroniy muallima ayolga yuksak iftixor bag‘ishladi.
Yozyovonlik bir fermer yuzlab xonadonlarga non tarqatayotgani, yana bir xalqning fidoyisi un, yog‘ni arzonlashgan narxda ko‘chma do‘konlarda odamlarga yetkazib berayotgani, chevar ayollar ham uyda tinch o‘tirmay niqob tikib bepul ulashayotgani oddiy holatga aylanib qoldi. Maqolani qoralash paytimda tunni tongga ulab, oylab oilasi bag‘ridan uzoqda xizmat burchini bajarayotgan Respublika Ichki ishlar vazirligi Farg‘ona viloyati Ichki ishlar boshqarmasi xodimlari tomonidan ko‘makka muxtoj oilalarga oziq-ovqat mahsulotlari yetkazib berilgani haqidagi xabar keldi. Bunday xabarlar tinmay bir-biriga ulanmoqda.
Donolardan biri “Jasoratli yurak har qanday musibatni chil-parchin qiladi”, degan ekan. Kutilmaganda hayotimizga kirib kelgan bu vaziyat, musibatlarda imon-e’tiqodimiz, sabr-bardoshimiz yana bir sinovdan o‘tayotgandek. Yuqoridagi fikr xalqimizning tanti, olijanob, sabr-bardoshli insonlarga qarata aytilgandek. Zero, ehsonning javobi ehsondir.
Ilohim, himmatlilar safi kengayaversin! Ramazon kunlarida saxovatpeshalarning savobli amallarini Alloh dargohida qabul qilsin.
O‘ktamxon SOLIYEVA
Onlayn xabarni M.ULUG‘OVA yozib oldi
Tarixchilar Usmonli sultonlarining haj ziyoratiga bormaganiga ikki sababni ko‘rsatadilar:
1. Xavfsizlik muammolari:
Sultonlar haj safariga borishda xavfsizlik muammolariga duch kelgan bo‘lishlari mumkin. Ular uchun hajga borish oddiy odamlarnikidan farqli ravishda murakkab bo‘lgan, chunki sultonning yo‘lda hujumga uchrash xavfi katta edi. Bu holat katta qo‘shin bilan safar qilishni talab qilardi. Haj niyatida yo‘lga chiqib qon to‘kishga sabab bo‘lmasligini afzal bilganlar.
2. Davlat boshqaruvidagi mas’uliyat:
Sultonlar mamlakatni muddatsiz tark etish xavfli deb hisoblashgan. Haj safarlari bir necha oy davom etgani sababli, davlatni hukmdorsiz qoldirish anarxiya va siyosiy beqarorlikka olib kelishi mumkin edi. Shuning uchun sultonlar haj o‘rniga davlat boshqaruvi va xarbiy yurishlarga ustunlik berganlar.
Vaqt o‘tishi bilan Usmonlilar sulolasiga bu an’anaga aylandi. Sultonlar “hajji badal” qilishni tayinlagan bo‘lishi mumkin.
Shu bilan birga, Usmoniy sultonlari Makka va Madinaga doim e’tibor qaratgan. Ular har yili xayriya karvonlarini jo‘natib, muqaddas shaharlarning aholisiga moliyaviy yordam ko‘rsatganlar va Haramayn masjidlarini ta’mirlab, kengaytirib turganlar.
Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.