Ramazonda farzandlarni tarbiya qilishda haqiqiy yo‘nalish aniqlanadi. Ular bizga berilgan omonatlardir.  Salafi solihlar Ramazonda farzandlarini ro‘zaga mashq qildirar va tunni qoim qilishga odatlantirar edilar.

O‘zi bilan birga farzandi ham najot topishini istayotgan ro‘zador birodarim, quyida sizga tarbiya xususida bir qancha masalalarni havola qilamiz. Shoyad, bu narsalar sizga farzand rioyasida foyda qilsa.

1. Ey ota, farzandingizga xulqingiz, hayotingiz va yurgan yo‘lingizda go‘zal namuna bo‘ling. Chunki, farzandlaringiz sizga ota, muallim, murabbiy va go‘zal namuna bo‘lib qaraydi. Alloh taolo Zakariyyo alayhissalom haqlarida shunday marhamat qiladi: «Bas, Biz uning (duosini) ijobat etdik va unga Yahyoni hadya qildik hamda juftini o‘nglab qo‘ydik. Albatta, ular yaxshiliklarga shoshilishar edi va Bizga rag‘bat ila va qo‘rqib duo qilishar edi. Ular Bizga ta’zim ila bo‘yinsunuvchi edilar» (Anbiyo, 90).
2. Uyda eshitilgan, ko‘rilgan va bilingan narsalarning bolaning hayoti va kelajagida ta’siri bo‘ladi. Xonadonga iymon, Qur’on va sunnatni kiritish, zikrni ko‘paytirish, Allohning buyruqlarini qoim qilish va qaytariqlaridan qaytish halol va mas’uliyatli farzandni tarbiya qiladi. Uyga bo‘lmag‘ur, behuda va ig‘vo qiladigan narsalarga uyni to‘ldirish behuda ishlarga berilgan va mas’uliyatsiz farzandni katta qiladi.
3. Farzandni Allohning Kitobini tajvid bilan o‘qib, yodlashga biriktirish. Chunki, yoshlik – yod olish va xotiraning mustahkamligi davridir. Agar bola bu oltin davrni o‘tkazib qo‘ysa va zoye’ qilsa katta bo‘lganida qattiq afsus va nadomat chekadi.
4. Bola yoshlik chog‘ida unga ko‘maklashish va yomon insonlar bilan birga bo‘lishdan to‘sish kerak. Chunki, ular bolagahar qanday kasallikdan ko‘ra zararliroq hamda har qanday duhsmandan ko‘ra unga xavfliroq bo‘ladi. Qanchadan qancha solih insonarni fosiq kishilar xarob qilishgan. Insonga birga bo‘lgan kishisining ta’siri bo‘ladi. Rosululloh (s.a.v) kelgan hadisi sharifda shunday ma’noda marhamat qiladilar: «Kishi o‘z do‘stining dinida bo‘ladi. Sizlarning biringiz kim bilan do‘st bo‘layotganiga qarasin». Bu haqida shoir shunday deydi: 

Kishi haqida so‘rama, uning do‘stin so‘ragil,

Har do‘st birodarin ortidan qilar aniq iqtido. 

5. Bolani yoshligidan tug‘ma haqiqiy erkak qilib tarbiyalash lozim. Shuning uchun unga katta ishlarni suydirib, past va yomon ishlarni yomon ko‘rsatib tarbiya qilish kerak bo‘ladi. Rosululloh (s.a.v) shu ma’noda aytadilar: «Albatta, Alloh taolo yuksak sifatli ishlarni suyadi va ularning arzimagan(kichik)larini yomon ko‘radi». Bola suyulib ketadigan bo‘lmasin, ayollarga o‘xshab qolmasin va yomon bilan birga bo‘lmasin. Chunki, bu unga hasrat va or bo‘ladi.
6. Farzandning ust-boshi va ko‘rinishiga e’tibor qilish lozim. Farzand sunnatga muvofiq kiyinsin va Allohning dushmanlariga taqlid qilib kiyinmasin. Rosululloh (s.a.v) aytadilar: «Kim bir qavmga o‘zini o‘xshatsa, bas, u ulardandir». Yigit kishi tilla va ipak buyumlardan saqlanishi, mujmal, gap-so‘zi so‘lg‘in, ko‘p kuladigan, behudagarchilklarni ko‘p qiladigan va shoshqaloq bo‘lmasligi lozim.
7. Bolaning qalbida Allohning buyruqlari va diniga aloqador har qanday narsaning ulug‘ ekanini singdirish lozim. Shunda u Alloh taoloni muqaddas sanaydi va U zotni barcha ayblardan pok deb e’tirof etadigan mo‘min bo‘ladi. Ushbu tarbiya bolaning qalbida Allohning, Uning Kalomi va Payg‘ambarining ulug‘ligini o‘stirib boradi.
8. Bolani manfaatli ilm olishga yo‘naltirish lozim. Bu ishga qattiq harakat qilish, ixlosli bo‘lish, darslariga bosh-qosh bo‘lish, unga ilmning fazilatlari va sharafini bildirib turish ham ke kerak.
9. Har namozda uning haqqiga yolvorib duo qilish, saharlari va duolar ijobat bo‘ladigan vaqtlarda uning uchun tazarru' qilish lozim bo‘ladi. Bunday duolarda Alloh unga tavfiq berishi, qo‘lidan tutishi va hidoyat qilishini so‘raladi. Alloh taolo shunday marhamat qiladi: «Ular: «Ey Robbimiz, O‘zing bizga jufti halollarimizdan va zurriyotlarimizdan ko‘zimiz quvonadigan narsa hadya et hamda bizlarni taqvodorlarga yo‘lboshchi et», deydiganlardir» (Furqon, 74).

10. Farzandga rahm-shafqatli va mehr-muhabbatli bo‘lish, u bilan hazillashib, o‘pib, erkalab turish lozim. Unga qo‘pol va dag‘al qo‘pol qilmaslik hamda insonlar orasida uni koyimaslik kerak bo‘ladi. Mo‘min inson farzandlarga muomala qilishda ham Rosululloh (s.a.v)ga ergashadi, U zot farzandlari bilan qanday muomala qilgan bo‘lsalar u ham ularga shunday muomala qiladi.

Allohim, bizlarni qayerda bo‘lsak ham baxtli qil! Ayollarimiz va farzandlarimizni ko‘z quvonchi qil va bizlarni taqvodorlarga imom qilgin!

Doktor Oiz Al Qorniy. “Ro‘zador uchun o‘ttiz dars”

 Saidxon Maxsumov tarjimasi