Yurtdoshlarimiz har yili Ramazon oyini xursandchilik bilan kutib olganlari kabi bu oyning oxirgi o‘n kunligini ham orziqib kutadilar. Chunki oxirgi o‘n kunlikda ming oydan ham yaxshi, duolar ijobat bo‘ladigan barokatli Qadr kechasi bor. Bu kecha haqida Qur’oni karimda butun boshli “Qadr” surasi nozil bo‘lgan:
إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
(سورة القدر/1-5)
ya’ni: "Albatta, Biz U (Qur’on)ni Qadr kechasida nozil qildik. (Ey Muhammad) Qadr kechasi nima ekanini Sizga ne ham anglatur?! Qadr kechasi ming oydan yaxshirokdir. U (kecha)da farishtalar va Ruh (Jabroil) Parvardigorining izni ila (yil davomida qilinadigan) ishlar (rejasi) bilan (osmondan yerga) tusharlar. U (kecha) tong otgunicha salomatlikdir" (Qadr surasi, 1-5 oyatlar).
Payg‘ambar alayhissalom ushbu kechani ibodat bilan o‘tkazishga targ‘ib qilar edilar. Lekin bu kechada o‘qiladigan maxsus namozni belgilab bermaganlar, odatdagidek tarovih va tahajjud namozlari o‘qiladi.
Hadisi shariflardan birida Nabiy alayhissalom shunday deganlar:
"مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ"
رَوَاهُ الامَامُ البُخَارِيُّ وَالامَامُ مُسْلِمٌ
ya’ni: “Kim Laylatul Qadr kechasini imon va ixlos bilan bedor o‘tkazsa, uning shu kechagacha qilgan gunohlari mag‘firat qilinur” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilganlar).
Demak, ushbu fazilatli kechani ko‘proq ibodat, namoz, zikr, Qur’on tilovati hamda iltijo, tazarru’ duolar bilan o‘tkazishimiz kerak. Inson o‘zining ota-onasi va yaqinlarining haqqiga ofiyat va saodat, yurt tinchligi va turli balolarni daf bo‘lishini so‘rab, duo qilishi ayni muddaodir. Ayniqsa, ushbu kechada Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallam ta’lim berganlaridek:
"اللَّهُمَّ إِنَّكَ عُفُوٌّ كَرِيمٌ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنَّا"
ya’ni: “Ey Alloh, albatta, Sen gunohlarni afv qiluvchisan, afv qilishni yaxshi ko‘rasan, bizlarni afv et!” – duosini ko‘p aytish mustahabdir.
O‘rni kelganda shuni tavsiya sifatida aytamizki, Qadr kechasini har kim o‘z uyida o‘tkazgani sunnatga muvofiq bo‘ladi. Chunki birorta hadisda bu kechada to‘planish, ziyofat qilishga targ‘ib yo‘q. Mujtahid ulamolar va ulardan keyingi olimlarning so‘zlarida ham Qadr kechasi uchun jamlanishni fazilatli amal ekanini topa olmaymiz. Aslida tungi ibodat va zikrlar yolg‘iz holda, odamlarning ko‘z o‘ngidan yiroqda, riyo va sum’adan xoli tarzda ado etilishi bilan fazilatlidir.
Qolaversa, hozirgi karantin qoidalari davom etib turgan vaqtda bir joyga jamoat bo‘lib yig‘ilish o‘z jonini tahlikaga qo‘yishdir. Shuning uchun har birimiz uyimizda qolib, oila davrasida ibodat qilaylik va Qadr kechasini imkon qadar fayzli o‘tkazaylik.
Alloh taolo bu kechadagi duo va ibodatlarimizning barakotidan tez kunlarda yurtimizni har xil kasalliklardan xalos qilib, turli balo-ofatlardan O‘z hifzu himoyasida saqlasin! Yurtimiz tinchligi va osmonimiz musaffaligi doimiy bo‘lsin! Omin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo hay’ati
Jannatdagi yuqori martabalarni va ulug‘ farishtalar bilan birga bo‘lishni xohlasangiz Allohning oyatlariga bog‘laning. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Qur’onga mohir bo‘lgan kishi hurmatli farishtalar bilan birgadir”[1], deganlar. Boshqa bir hadislarida esa: “Qiyomat kuni Qur’on sohibi jannatga kirsa, unga “O‘qi va ko‘taril!” deyiladi. U o‘qiydi va har bir oyat uchun bir daraja ko‘tariladi, toki o‘zidagi bor oyatlarni o‘qiydi”[2], deganlar.
Allohning oyatlariga qanday bog‘lanish mumkin?
Juzlarga ajratilgan Qur’on sotib oling. Shunda mo‘ljallangan juzni o‘zingiz bilan olib yura olasiz. Bo‘sh vaqtingizdan unumli foydalaning va bir-ikki oyat bo‘lsa-da, o‘qib olishga harakat qiling.
Namozga aytiladigan iqoma va azon o‘rtasida Qur’on o‘qishga ozroq vaqtingiz bo‘lishi uchun namozga ertaroq boring.
Ulovingizga bitta mus'haf qo‘yib qo‘ying. Uyga kirishdan avval kichik bo‘lsa-da, bir necha oyat o‘qing. Shu tariqa siz uyingizga Allohning oyatlari ila birga kirib borasiz.
Ishga ketayotgan va qaytayotgan paytingiz bir necha daqiqa bo‘lsa ham Qur’on eshiting.
Juma namoziga ertaroq boring va hafta davomida Qur’ondan o‘qiy olmagan qismingizni ushbu muborak soatlarda o‘qib, yetkazib oling.
Muhtarama ayollar! Uy yig‘ishtirayotganingizda, taom tayyorlayotganingizda Qur’onning ovozli shaklini qo‘yib qo‘ying. Qanchadan-qancha vaqtimiz havoga sovurilib ketyapti. Xasratu nadomatlar foyda bermaydigan kunda bu vaqtlarimiz uchun pushaymon bo‘lamiz, axir.
Qur’onning elektron shaklini telefon yoki kompyuteringizning ekraniga o‘rnatib oling. Shunda ozroq bo‘lsa-da, o‘qishga muvaffaq bo‘lasiz.
Piyoda yurganingizda yod olgan suralaringizni takrorlab boring va buni kundalik odatga aylantiring.
Yotoqingizga yaqinroq joyda ham bitta Mus'haf bo‘lsin. Uyquga ketishdan avval Qur’ondan kunlik belgilangan miqdorni tugatib qo‘ying. Shunday qilsangiz kuningizning yakuni Allohning oyatlari bilan hamohang bo‘ladi.
Hasson Shamsiy Poshoning "Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar" nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Muslim rivoyati.
[2] Imom Ahmad rivoyati.