Ro‘za - foydalari eng ko‘p ibodatdir. Unda ruhiy foydalar bilan birga boshqa foydalar ham bor. Quyida qisqacha tarzda u foydalar yoziladi:
Nafs ustidan aql g‘olib va nazoratchi bo‘ladi. U juda katta foydadir. Darhaqiqat butun Qur’on va Hadis ayni shu narsaga chorlaydiki, inson aqli pok bo‘lsin va nafs mag‘lub bo‘lsin. Ro‘zada bu narsa eng mukammal darajada topiladi. Chunki, ro‘za shahvat va g‘azab ustidan g‘olib keladi. U ikkisi ko‘p yeb-ichishlik va xurofotlardan paydo bo‘ladi.
Inson tabiatida yaxshilik va fazilat paydo bo‘ladi. Malakutiyat sifati ya’ni, farishtalarning sifatlari unda namoyon bo‘ladi. Alloh ta’ologa xos qurbat hosil bo‘ladi. Chunki, inson Allohning muhabbatida o‘zining yeb-ichishi va aslida joyiz bo‘lgan nafsoniy xohishlari yani, o‘zining ayoli ila jinsiy yaqinlikni ham tark qiladi. Avvaldan man’ qilingan va harom bo‘lgan xohishlarga esa yaqin ham kelmaydi.
Aql quvvatida ziyodalik bo‘ladi. Qachonki, shahvat va g‘azab quvvati mag‘lub bo‘lsa, aql quvvati ziyoda bo‘lishi aniq va aql o‘z ishini mukammal qiladi. Ya’ni, inson najoti unga bog‘liq bo‘lgan ishlar, namozga g‘ayrat, tarovehga g‘ayrat, tilovatga g‘ayrat, Allohning zikriga g‘ayrat, zakot va Allohning yo‘lida infoq qilishga g‘ayrat, o‘zgalarga xayrxohlik va hamdardlik qayg‘usi paydo bo‘ladi. Shuningdek, hadisi shariflarda ishora qilingan boshqa yaxshi xayollar uning tabiatida paydo bo‘ladi. Masalan, bu sabr oyidir, g‘amxo‘rlik oyidir. Ayni mana shu solih amallar va hasanotlar sababidan barakalar nozil bo‘ladi, zohiriy barakalar ham nozil bo‘ladi va botiniy barakalar ham. Mana shu, bu oyda mo‘minning rizqi ziyoda bo‘ladi deyilganidir.
"Sadoye haq"- jurnalidan. 2019-yil, aprel-may soni.
Abdulqayyum Komil tarjimasi.
Bolalar bilan muomala qilish uslubi
Eringizning hurmatini joyga qo‘ying!
Erkak kishining oilada oila boshlig‘i, ota sifatida o‘z o‘rni bo‘lmog‘i lozim. Buning uchun ayol kishi turmush o‘rtog‘iga nisbatan mehr-muhabbatli, ayniqsa, farzandlarining oldida otaning hurmatini joyiga qo‘ymog‘i kerak. Soliha ayol har qanday vaqtda otalarining buyuk shaxs ekanini bildirib turadi va otani hurmat qilish, uni yaxshi ko‘rishda bolalariga o‘rnak bo‘lib, amaliy yo‘l ko‘rsatadi. Farzandlariga otasining go‘zal xislatlarini o‘rnak sifatida aytib beradi. Onaning farzandiga: “Mana shunday qilsang otang sendan xursand bo‘ladi. Bunday qilmagin, dadangning jahllari chiqadi. Dadangning sendan jahli chiqsa, Allohning ham g‘azabi keladi”, deya pand-nasihatlar qilmog‘i maqsadga muvofiqdir.
Arzimas bo‘lsa ham hadyalar bering!
Farzandingizga kichik bo‘lsa-da, hadyalar bering. Bayram kunlari, biror muvaffaqiyatga erishganliklari munosabati bilan, ayniqsa, hayit kunlari buni unutmang. Bu bilan farzandingizning sizga bo‘lgan mehr-muhabbati, e’tibori ortadi, kayfiyati ko‘tariladi, yaxshiliklar sari intiladi. Sovg‘alaringiz ichida u qiziqqan kitoblar bo‘lsa, undan-da yaxshi.
Farzandingizga quloq soling!
Farzandingiz bog‘chasida yoki maktabida nima bo‘lganini aytib berish uchun oldingizga kelsa, uning shashtini qaytarmang. So‘zlarini diqqat bilan tinglang. U siz bilan o‘zining his-tuyg‘ularini bo‘lishmoqchi bo‘ladi. Farzandingizning muvaffaqiyatlarini rag‘batlantiring, agarda u imtihondan yuqori baho olsa, yilni a’lo baholarga yakunlab, maqtov yorlig‘i bilan taqdirlansa, siz ham farzandingizni munosib baholang, shirin so‘zlaringiz bilan uni yanada ilhomlantiring.
Farzandlaringiz bilan hazillashib turing!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bolalar bilan hazillashar va ularga mehr ko‘rsatar edilar. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam nevaralari Hasayinni o‘pdilar. U zotning oldilarida tamiymlik Aqro ibn Hobis o‘tirgan edi. U Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga: “Mening o‘nta bolam bor, ulardan birontasini ham o‘pmagan ekanman”, dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Rahm qilmagan kishiga rahm qilinmaydi” [1], dedilar».
Nabiy alayhissalom bolalar bilan hazillashar, ularning boshlarini silar edilar. Bolalar esa u zotning taftini, mehrini his qilishardi. Abdulloh ibn Ja’far roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, u kishi aytadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘llari bilan mening boshimni siladilar va: “Alloh, Ja’farga bolasi uchun o‘rinbosar bo‘l” [2], dedilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bolalarning yanoqlarini silaganlari borasida “Sahihi Muslim”da rivoyat keltiriladi. Jobir ibn Samura roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga namoz o‘qidim, keyin u zot uylariga chiqib ketdilar, men ham birga qo‘shilib oldim, yo‘lda ikkita yosh bola u zotning qarshilaridan chiqdi, har birining yanoqlarini alohida-alohida silab qo‘ydilar”.
Muoviyya roziyallohu anhu: “Kimning kichik yoshdagi farzandi bo‘lsa, farzandi bilan munosabatda o‘zini bolalardek tutsin”, deganlar.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Muttafaqun alayh.
[2] Imom Hokim rivoyati.