Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Iyun, 2025   |   1 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:51
Peshin
12:31
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
26 Iyun, 2025, 1 Muharram, 1447

Ikki dunyo saodati bo‘lgan ibodat (Tanlovga)

13.05.2020   3541   4 min.
Ikki dunyo saodati bo‘lgan ibodat (Tanlovga)

 

Alloh Taolo barcha ibodatlarni bandalarning har ikki dunyo saodatini ko‘zlab joriy etadi.

Birinchisi uxroviy maqsad bo‘lsa, ikkinchisi dunyoviy maqsaddir. Bu ikki sabab ila Alloh taolo bandalariga bu dunyoda osoyishta hayotni, oxiratda esa ko‘plab savoblarni yozadi.

Ibodatlarni joriy bo‘lishdan uxroviy maqsad – mo‘minlar uni bajarish orqali Alloh taoloning roziligiga erishish va uning marhamati ila jannatga kirib, do‘zax olovidan omonda bo‘lishdir.

Uning joriy bo‘lishidagi dunyoviy maqsad esa insonlarni ruhiy va jismoniy hollarini isloh qilishdir. Ruhan va jismonan yetuk mo‘min banda esa Alloh taoloning haqlarini ham, bandalarining haqlarini ham to‘la-to‘kis ado etadi. Mana shu ikki maqsad uchun joriy qilingan eng katta ibodatlardan biri – Ramazon ro‘zasidir. Alloh taolo ro‘zadorga oxiratda hisobsiz ajrlar beradi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Alloh taolo Odam bolasining hamma amali o‘zi uchun, faqat ro‘za Men uchundir va uning mukofotini Men – O‘zim beraman, dedi».

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Jannatning bir eshigi bo‘lib, Rayyon, deb nomlanadi. Qiyomat kuni ro‘zadorlar undan kiradilar, ulardan boshqa birortasi kirmas”,  dedilar.

Alloh taolo jannatga faqatgina ro‘zadorlar kira oladigan sakkizinchi eshik hozirlab qo‘ygani ro‘zaning naqadar ulug‘ ibodat va ro‘zadorlar Alloh taoloning huzurida ulug‘ martabaga ega ekanligini ko‘rsatadi.

Bundan tashqari, bu ibodat ro‘zadorlarga ko‘plab dunyoviy foydalarni ham taqdim etadi. Bular jismoniy va ruhiy sog‘lomlikdir.

“Ro‘za tutinglar, sog‘lom bo‘lasizlar” mazmunidagi hadis mashhur, uning sanadi zaif bo‘lsada, ma’nosi sahih hisoblanadi.

“Ro‘zaning ko‘plab uhroviy manfaatlari bo‘lganidek, juda ko‘plab dunyoviy foydalari ham bor. Bundan 1400 yil oldin ro‘za musulmonlarga farz qilinganda odamlar uning shifo xususiyatlari haqida ilmiy ma’lumotlarga ega bo‘lmagan. Hatto uni azob-uqubat va tanaga nisbatan haqoratdan o‘zga narsa emas deb hisoblaganlar ham uchrab turgan. Afsuski, bundaylar hozir ham uchrab turadi. Lekin, bugungi zamonaviy turli ilmiy tadqiqotlar ro‘za butun tanaga shifobaxsh ta’sir ko‘rsatishini tasdiqlayapti. Shu bois ham ochlik bilan davolash bo‘yicha juda ko‘p kitoblar yozilyapti, bu usul tibbiyotda keng qo‘llanilyapti. Hozir ochlik bilan davolash urf bo‘ldi. Hatto G‘arb mamlakatlarida shu usulda xizmat ko‘rsatuvchi maxsus shifoxonalar bor.

Odam vujudi shunday qurilgan: oziq-ovqat yetkazish to‘xtagan paytda butun kuch-quvvat organizmni zararli mikroblar, xasta to‘qimalar, o‘smalardan tozalashga kirishadi.

Tadqiqotchi, tibbiyot fanlari doktori Robert Bartlou ilmiy izlanishlari, tajribalari bilan ro‘za organizmni tozalashda juda katta kuchga ega ekani va hatto boshlang‘ich bosqichdagi o‘smalarni yo‘qota olishi mumkinligini isbotladi (Subhanalloh).

Ochlik bilan davolanayotganlarni kuzatgan olimlar ularning sog‘ayib, turli kasalliklardan tamoman qutulib ketganlariga guvoh bo‘lishdi. Tajribalar ro‘za qonda xolesterin miqdorining kamayishiga, natijada yurakda qon laxtasi (tromb) tiqilishining oldi olinishiga sabab bo‘lishini ko‘rsatdi. AQSHda olib borilgan tadqiqotlar esa ro‘za qondagi qand moddasi va me’da shirasi kislotasini hech qanday dori vositalarisiz me’yorda saqlab turishini isbotladi.

Ochlik ta’sirlarini o‘rgangan germaniyalik olimlar kamida uch yoki to‘rt hafta mobaynida 10-15 soat hech narsa iste’mol qilmay yengil ish bilan shug‘ullanish sog‘lik uchun juda foydali degan xulosaga keldilar. Doktor Bill Shernber har yili bir oy ro‘za tutish tetiklik va yoshlik asosi ekanini ta’kidlaydi.

Odessa universiteti olimlari o‘tkazgan tajribalar ochlik tanadan zaharlarni har qanday dori-darmondan ko‘ra yaxshiroq chiqarib tashlashini ko‘rsatdi. Masalan, ro‘za paytida ammiakning chiqarilishi 100 barobarga kuchayadi.

Odamlar odatda fan tasdiqlagan, amalda isbotini topgan narsalarga ko‘proq ishonadi. Biroq, ro‘zaning hali fan aniqlolmagan foydalari bo‘lishi shubhasiz. Bu foydalar asta-sekin o‘z isbotini topadi”[1].

Bizni musulmonlardan qilgan Alloh taologa hamdlar bo‘lsin.

 

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning “Hadis va hayot kitoblaridan foydalanildi.

 

Muhammad Ali MUHYIDDIN,

Toshkent Islom instituti 3-kurs talabasi.

 

 

[1] Orifjon Madvaliyev

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Oftobda o‘tirmang!

23.06.2025   10197   4 min.
Oftobda o‘tirmang!

Yer yuziga eng yaqin bo‘lgan yulduz — Quyosh barcha mavjudotlar, jumladan, insonlar uchun hayotiy muhim sayyoradir. Quyosh barcha organik molekulalar hosil bo‘lishida ishtirok etib, insonlar ham quyosh nurisiz yashay olmaydi.

Quyosh nuri triptofan aminokislotasining serotonin gormoniga aylanishida yordam beradi. U bizga quvonch va o‘zimizga ishonch tuyg‘usini beradi, kayfiyatimizni ko‘taradi. Serotonin kuchli antidepressant bo‘lib, miya, mushaklar va ichki organlar faoliyatini yaxshilaydi.

Quyosh nuri orqali turli kasalliklarga davo topish mumkin, jumladan, immuniteti pasaygan, uyqusizlik, gormonal kasalliklar va mavsumiy affektiv kasalliklarga chalingan odamlar uchun quyoshda toblanish foydali bo‘ladi.

Bundan tashqari, quyosh ultrabinafsha nurlarining yana bir muhim xususiyati mavjud: u teri hujayralarida D vitamini ishlab chiqarishda faol ishtirok etadi.

D vitamini organizmga kalsiyning so‘rilishi uchun zarur element hisoblanadi. U osteoporoz rivojlanishining oldini oladi, suyak to‘qimalarining tiklanishiga yordam beradi va bolalarda suyaklar deformatsiyasi va o‘sish bilan muammolarning oldini oladi.

Quyosh nuri depressiyadan qutqaradi, undan hosil bo‘ladigan D vitamini nafas olish va gormonal kasalliklarning oldini oladi va keksayganda demensiya va ateroskleroz rivojlanishidan himoya qiladi.


Ammo uzoq muddatga quyosh nurlari ostida qolish tanaga zarar yetkazadi.

Quyosh nurlari birinchi navbatda teri va ko‘zlarga ta’sir qiladi. Xususan, yoz faslidagi o‘ta issiq havo sharoitida terining quyosh nuriga sezgirligi oshadi va fotodermatit kasalligi yuzaga keladi.

Ortiqcha quyosh nuri immunitetni zaiflashtiradi va teri hujayralarida mutatsiyaga sabab bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida teri saratoni — melanoma, retinoblastomaga olib keladi.

Quyosh ostida uzoq qolish homilador ayollar uchun xavflidir. Chunki ortiqcha nurlanish homila rivojlanishi uchun muhim bo‘lgan B9 vitamini, ya’ni foliy kislotasi miqdorini kamaytiradi.

Oftob nurlarining salbiy ta’sirlaridan yana biri, tomirlarni kengaytirishi va oyoqlarda varikoz, yuzda esa ingichka tomirlarning yorilishidan kelib chiquvchi qizil dog‘lar paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishidir.


Quyosh nurlari keyinchalik terining barvaqt qarishini keltirib chikaradi. Chunki bu nurlar teridagi to‘qimalarni bo‘shashtiradi va u tezda qurishib-burisha boshlaydi.

Har yili quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siridan teri saratoni kasaliga uchrab minglab insonlar hayotdan ko‘z yummoqda.

Yosh bolalar uchun quyoshda yurish yanada xavflidir. Bolalik va yoshlik chog‘ida ko‘p quyoshda qorayganlarda yoshi o‘tgandan keyin teri saratoni kasaliga uchrash ehtimoli ortadi.

Ayniqsa, qorayishni “sog‘lik alomati” deb biluvchilar, bolalik chog‘idayoq keyingi yillarda teri saratoni bo‘lishiga kifoya qiladigan miqdorda quyoshning salbiy ta’sirini olishga ulgurgan bo‘ladilar. Yoz mavsumi tugashi bilan tana rangi ochilishiga qaramay, ultrabinafsha nurlari ta’siri ketmaydi.


Quyoshning zararlari haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatlarini 14 asr avval bunday ogohlantirganlar: “Oftobda o‘tirmang. Oftobda o‘tirish kishi tanasini buzib, kuritadi. Ya’ni, namligini tortib oladi, terisini buzadi. Terisi qurib, kiyimi ham eskiradi. U inson badanidagi yashiringan kasalliklarni yuzaga chiqaradi”.


Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “...Albatta, haroratning shiddati jahannamning qaynab chiqqan issig‘idandir”, deganlar.

Shuning uchun, jazirama issiq kunlarda oftob ostida ko‘p qolishdan saqlaning hamda ko‘proq “Allohumma, ajirniy minan-naar” (Allohim, meni do‘zaxdan saqlagin) deb duo qilishni unutmang!

 

Davron NURMUHAMMAD