Assalomu alaykum aziz birodarlar. Barchamizga oylar sultoni Ramazon muborak bo‘lsin. Barchamizga Alloh bu oylarda ezgu amallar qilib savob degan hurjunimizni to‘ldirib, gunoh degan hurjunimizni bo‘shatib olishni O‘zi muyassar aylasin.
Bejizga bu oy “Oylar sultoni” deb nom olmadi. Buning birinchi sababi bu oyda Qu’roni karim nozil bo‘ldi. Shuning o‘zi uni oylar sultoni deb nomlashga yetarlicha sabab bo‘ladi. Bu oy rahmat oyi, mehr-muruvvat oyi, ezgu amallarni har doimgidanda ko‘proq qilish oyi. Chunki bu oyda qilingan ezgu amallarning ajri oshirib beriladi. Mana hozir barchamiz uydamiz. Bu karonavirus degan balo, Allohni sinovli kunlarida uydamiz. Bu kunlar bizga ko‘p narsalarni isbotlab berdi. Chunki odam bolasini boshiga kelgan har qanday ish o‘zi qilgan amali sababidan keladi. Shaxsan men o‘zim ramazon oyida masjidda xatmi Qur’onlar bo‘lmagan jamoat bo‘lib taroveh namozlari o‘qilmagan oyni eslay olmayman. Biz odamlar musulmonlarni orasida mehr degan zanjir uzilib borayotgan edi. Ota-onamiz, yaqin qarindoshlarimiz bilan aloqalarimiz uzilib borayotgan edi. Alloh endi istasak ham bora olmaydigan qilib qo‘ydi, masjidlarda jamoatni qadriga yetmadik, jamoatga zor qilib qo‘ydi, bu sabablar ko‘p. Hozir ularni sanasam oxiri tugamaydi…
Men sizlarga ajib bir suhbatni havola qilmoqchiman. Bu suhbat mavzuimizga aloqador. Yuqorida bu oyda ezgu amallar qilishimiz kerak dedik. Bu amallarimizda eng keraklisi ixlos, Alloh roziligi bo‘lishi kerak. Chunki amalda ixlos bo‘lmasa u qanchalar katta bo‘lmasin insonga foyda bermaydi. Bugungi suhbatdoshim o‘z nafsim. Menga malomatchi nafs bergan Allohga hamd aytish bilan boshlayman. Hamma qatori men ham uyda ibodatlar qilmoqdaman, ozmi kopmi. Bir kuni odatim bo‘yicha xufton namozidan keyin taroveh o‘qish uchun namozni boshladim. Qur’onni to‘liq yod olmaganman. O‘zim bilgan suralar bilan imkon qadar o‘qiyman. Shunda namoz o‘rtalarida ko‘chada mahallamiz bolalarini stol tennisi o‘ynayotgan ovozi eshitildi. Shunda o‘zimdan “Ha, ko‘rdingmi bu paytda ba’zi insonlar ko‘chada. Lekin sen ibodat bilan ovorasan, baraka top”, degan g‘ururlanish hissi o‘tdi. Shunda vijdonim “Ey, shoshma! O‘zingga kel”, deb bir shapaloq tortganday bo‘ldi. “Sen ojizona ibodating bilan g‘ururga ketyapsanmi, namozda ko‘chadagi ovozni eshitayotganingni o‘zi yetarlicha qayg‘u emasmi?!” dedi. Yana nafsim “Bilmaysanmi Alloh roziligi uchun qilinmagan amal har qancha katta bo‘lmasin, befoydaku! Aslida sen va senga o‘xshaganlar sababidan bu balolar kelmadimikin”, degan savollarni berdi. Savolga javob berishim qiyin. Chunki bu hol ko‘p bo‘lar edi menda. «Ha», dedim, to‘g‘ri aytding, deb sergak tortdim. Keyingi ikki rakatni Allohdan ixlos berishini so‘rab duo qilish bilan boshladim.
Ba’zilar uchun bu suhbat juda qisqa, oddiy va sodda tuyilishi mumkin. Lekin suhbatdan hissa shuki, avvalo niyatlarimiz to‘g‘ri bo‘lsin. Bu sinovli kunlardan eson-omon chiqib olishni Alloh nasib qilsin. Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh.
@muslim666J
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Kelinlikka nomzod shaxsning ham o‘ziga yarasha huquqlari va odoblari mavjud.
1. Kelinlikka nomzod shaxs o‘zini xushro‘y ko‘rsatish uchun ziynatlanishga haqli.
Ulamolarimiz bunga misol qilib, Subayha binti Horis roziyallohu anhoning hadisini keltirishadi. Unda «Qachonki nifosdan poklanganda, sovchilar uchun ziynatlandi» degan jumla bor. Boshqa bir rivoyatda: «...surma surtib, xino qo‘yib tayyorlandi», deyilgan.
2. Kelinlikka nomzod shaxs kuyovlikka nomzodni ko‘rishga haqli.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Mug‘iyra roziyallohu anhuning hadisidagi: «Unga nazar sol, chunki bunday qilish ikkingiz orangizda bardavomlikka kerakdir», deganlari kelinlikka nomzodga ham tegishli.
3. Kelinlikka nomzod shaxs kuyovlikka nomzod bilan suhbatlashishga haqli. Bu – tabiiy holat. Ko‘rishgandan keyin, oila qurish niyati bo‘lgandan keyin, o‘rtada suhbat bo‘lishi turgan gap.
4. Kelinlikka nomzod shaxs muayyan erkakni yoqtirish va unga nikohlanish istagini bildirishga haqli.
قَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَلَدَتْ سُبَيْعَةُ الْأَسْلَمِيَّةُ بَعْدَ وَفَاةِ زَوْجِهَا بِنِصْفِ شَهْرٍ، فَخَطَبَهَا رَجُلَانِ أَحَدُهُمَا شَابٌّ وَالْآخَرُ كَهْلٌ، فَحَطَّتْ إِلَى الشَّابِّ، فَقَالَ الشَّيْخُ: لَمْ تَحِلِّي بَعْدُ، وَكَانَ أَهْلُهَا غَيَبًا وَرَجَا إِذَا جَاءَ أَهْلُهَا أَنْ يُؤْثِرُوهُ بِهَا، فَجَاءَتْ رَسُولَ اللهِ r، فَقَالَ: قَدْ حَلَلْتِ فَانْكِحِي مَنْ شِئْتِ. رَوَاهُ مَالِكٌ.
«Ummu Salama aytadilar:
«Subayha Aslamiya erining vafotidan yarim oy o‘tib tug‘di. Unga ikki kishi sovchi qo‘ydi. Ulardan biri yosh, boshqasi qari edi. U yoshiga moyil bo‘ldi. Chol: «Hali halol bo‘lganing yo‘q», – dedi. Ayolning ahli g‘oyib edi. Chol ayolning ahli kelganda uni o‘ziga berishlaridan umidvor bo‘ldi. Ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga bordi. Bas, u zot: «Sen halol bo‘lding. Kimni istasang, o‘shanga nikohlan», dedilar» (Molik rivoyat qilgan).
Ikki taraf rioya qilishi lozim narsalar
Kelinlik va kuyovlikka nomzodlar nikohdan oldingi uchrashuv va boshqa munosabatlarda rioya qilishlari lozim bo‘lgan narsalar quyidagilardan iborat:
1. Ikkovlari bir-birlariga nomahram ekanliklarini unutmasliklari zarur.
Chunki asli mahram bo‘lmagan ikki jinsdagi shaxsning nikohdan boshqa narsa mahram qila olmaydi, jumladan, sovchilik qilish va unashtirish ham.
2. Ikkovlari uchrashmoqchi bo‘lsalar, faqat mahramlarining ishtirokida uchrashishlari shart.
3. Ikkovlari uchrashganda qo‘l berib ko‘rishishlari mutlaqo mumkin emas.
4. Nikohdan oldin ikkovlari xoli qolishlari mutlaqo mumkin emas.
"Baxtiyor oila" kitobidan