Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Yanvar, 2025   |   6 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:34
Asr
15:28
Shom
17:12
Xufton
18:31
Bismillah
06 Yanvar, 2025, 6 Rajab, 1446

Malomatchi nafs (Tanlovga)

13.05.2020   2693   3 min.
Malomatchi nafs (Tanlovga)

Assalomu alaykum aziz birodarlar. Barchamizga oylar sultoni Ramazon muborak bo‘lsin. Barchamizga Alloh bu oylarda ezgu amallar qilib savob degan hurjunimizni to‘ldirib, gunoh degan hurjunimizni bo‘shatib olishni O‘zi muyassar aylasin.

Bejizga bu oy “Oylar sultoni” deb nom olmadi. Buning birinchi sababi bu oyda Qu’roni karim nozil bo‘ldi. Shuning o‘zi uni oylar sultoni deb nomlashga yetarlicha sabab bo‘ladi. Bu oy rahmat oyi, mehr-muruvvat oyi, ezgu amallarni har doimgidanda ko‘proq qilish oyi. Chunki bu oyda qilingan ezgu amallarning ajri oshirib beriladi. Mana hozir barchamiz uydamiz. Bu karonavirus degan balo, Allohni sinovli kunlarida uydamiz. Bu kunlar bizga ko‘p narsalarni isbotlab berdi. Chunki odam bolasini boshiga kelgan har qanday ish o‘zi qilgan amali sababidan keladi. Shaxsan men o‘zim ramazon oyida masjidda xatmi Qur’onlar bo‘lmagan jamoat bo‘lib taroveh namozlari o‘qilmagan oyni eslay olmayman. Biz odamlar musulmonlarni orasida mehr degan zanjir uzilib borayotgan edi. Ota-onamiz, yaqin qarindoshlarimiz bilan aloqalarimiz uzilib borayotgan edi. Alloh endi istasak ham bora olmaydigan qilib qo‘ydi, masjidlarda jamoatni qadriga yetmadik, jamoatga zor qilib qo‘ydi, bu sabablar ko‘p. Hozir ularni sanasam oxiri tugamaydi…

Men sizlarga ajib bir suhbatni havola qilmoqchiman. Bu suhbat mavzuimizga aloqador. Yuqorida bu oyda ezgu amallar qilishimiz kerak dedik. Bu amallarimizda eng keraklisi ixlos, Alloh roziligi bo‘lishi kerak. Chunki amalda ixlos bo‘lmasa u qanchalar katta bo‘lmasin insonga foyda bermaydi. Bugungi suhbatdoshim o‘z nafsim. Menga malomatchi nafs bergan Allohga hamd aytish bilan boshlayman. Hamma qatori men ham uyda ibodatlar qilmoqdaman, ozmi kopmi. Bir kuni odatim bo‘yicha xufton namozidan keyin taroveh o‘qish uchun namozni boshladim. Qur’onni to‘liq yod olmaganman. O‘zim bilgan suralar bilan imkon qadar o‘qiyman. Shunda namoz o‘rtalarida ko‘chada mahallamiz bolalarini stol tennisi o‘ynayotgan ovozi eshitildi. Shunda o‘zimdan “Ha, ko‘rdingmi bu paytda ba’zi insonlar ko‘chada. Lekin sen ibodat bilan ovorasan, baraka top”, degan g‘ururlanish hissi o‘tdi. Shunda vijdonim “Ey, shoshma! O‘zingga kel”, deb bir shapaloq tortganday bo‘ldi. “Sen ojizona ibodating bilan g‘ururga ketyapsanmi, namozda ko‘chadagi ovozni eshitayotganingni o‘zi yetarlicha qayg‘u emasmi?!” dedi. Yana nafsim “Bilmaysanmi Alloh roziligi uchun qilinmagan amal har qancha katta bo‘lmasin, befoydaku! Aslida sen va senga o‘xshaganlar sababidan bu balolar kelmadimikin”, degan savollarni berdi. Savolga javob berishim qiyin. Chunki bu hol ko‘p bo‘lar edi menda. «Ha», dedim, to‘g‘ri aytding, deb sergak tortdim. Keyingi ikki rakatni Allohdan ixlos berishini so‘rab duo qilish bilan boshladim.

Ba’zilar uchun bu suhbat juda qisqa, oddiy va sodda tuyilishi mumkin. Lekin suhbatdan hissa shuki, avvalo niyatlarimiz to‘g‘ri bo‘lsin. Bu sinovli kunlardan eson-omon chiqib olishni Alloh nasib qilsin. Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh.

 

@muslim666J

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Haqni tan olmagan - mutaassibdir

4.01.2025   2895   2 min.
Haqni tan olmagan - mutaassibdir

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Shariatimiz doimo mutaassiblikka qarshi bo‘lib, Qur’oni karim oyatlari va hadisi shariflarda bu ish qoralangan. Mutaassiblik oqibatida doimiy ravishda dinga zarar yetkazildi, bu hol hozirda davom etmoqda. Mutaassiblikdan yoshlarni himoya qilish uchun uning mazmun-mohiyatini, olimlar unga qanday ta’rif berganini bilishimiz lozim.

Mutaassiblik biron e’tiqodga yoki dunyoqarashga o‘ta berilganlik, o‘z fikrida qat’iy turib olib, boshqalarning fikrini inobatga olmaslik hamda inkor qilish va hamisha o‘zini haq deb bilishdir. Hozirgi zamon tili bilan bu fanatizm ham deyiladi.

Mutaassib kishi ko‘r-ko‘rona, xoh to‘g‘ri, xoh noto‘g‘ri bo‘lsin o‘ziga ma’qul bo‘lgan bir fikrda mahkam turib, o‘zini fikrini haq, boshqalarnikini nohaq deb e’tiqod qilgan holda o‘z tushunchasini amalda ko‘rsatishga harakat qiladi.

“Kashshofu istilohotil funun” kitobida: “Mutaassiblik, garchi dalil ko‘rinib turgan bo‘lsa ham, bir tomonga moyillik tufayli haqni rad etishdir”, deb ta’riflangan.

Ulamolardan Alloma Taftazoniy rahimahulloh: “Mutaassiblik  haq zohir bo‘lsa ham uni tan olmaslikdir”, deb aytgan.

Shayx Alovuddin Buxoriy rahmatullohi alayhi: “Dalil zohir bo‘lganda, aqidasi haqni tan olishdan to‘sadigan kishi mutaassib hisoblanadi”, degan.

Sodrush shari’a Ubaydulloh ibn Mas’ud Mahbubiy esa: “Bilingki, bid’at ikki ishning biridan paydo bo‘ladi. Birinchisi mutaassiblikdan, ikkinchisi ahmoqlikdan. Bir inson aqli joyida bo‘lgan holida qalbidagi aqidasi buzuq bo‘lgani bois haqni tan olmasdan katta ketsa, ana shu kimsa mutaassib bo‘ladi”, deb aytgan.

Alloh taolo bunday kimsalarga tahdid qilib Niso surasining 15-oyatida: «Kim o‘ziga hidoyat ravshan bo‘lgandan keyin Payg‘ambarga xilof qilsa va mo‘minlarning yo‘lidan boshqa yo‘lga yursa, ketgan tomonga qo‘yib qo‘yamiz va jahannamga kiritamiz. U qandoq ham yomon joy!», deb aytgan.

Shuningdek, mutaassib kishi jamiyat ichida tarafkashlik va bo‘linish yuzaga chiqishiga ham sababchi bo‘ladi. Bu ham muqaddas dinimizda qoralangan ishlardan hisoblanadi. Alloh taolo barchamizni bunday kimsalardan bo‘lib qolishdan o‘zi panoh bersin, o‘zi hidoyat yo‘lga yo‘llasin!

Manba: “Diniy mutaassiblik, mohiyat, maqsad va uni oldini olish yo‘llari” kitobi

Abdusalomov Hojimurod,
Toshkent Islom instituti talabasi.