Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Dekabr, 2024   |   22 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:46
Peshin
12:27
Asr
15:17
Shom
17:01
Xufton
18:21
Bismillah
23 Dekabr, 2024, 22 Jumadul soni, 1446

Malomatchi nafs (Tanlovga)

13.05.2020   2633   3 min.
Malomatchi nafs (Tanlovga)

Assalomu alaykum aziz birodarlar. Barchamizga oylar sultoni Ramazon muborak bo‘lsin. Barchamizga Alloh bu oylarda ezgu amallar qilib savob degan hurjunimizni to‘ldirib, gunoh degan hurjunimizni bo‘shatib olishni O‘zi muyassar aylasin.

Bejizga bu oy “Oylar sultoni” deb nom olmadi. Buning birinchi sababi bu oyda Qu’roni karim nozil bo‘ldi. Shuning o‘zi uni oylar sultoni deb nomlashga yetarlicha sabab bo‘ladi. Bu oy rahmat oyi, mehr-muruvvat oyi, ezgu amallarni har doimgidanda ko‘proq qilish oyi. Chunki bu oyda qilingan ezgu amallarning ajri oshirib beriladi. Mana hozir barchamiz uydamiz. Bu karonavirus degan balo, Allohni sinovli kunlarida uydamiz. Bu kunlar bizga ko‘p narsalarni isbotlab berdi. Chunki odam bolasini boshiga kelgan har qanday ish o‘zi qilgan amali sababidan keladi. Shaxsan men o‘zim ramazon oyida masjidda xatmi Qur’onlar bo‘lmagan jamoat bo‘lib taroveh namozlari o‘qilmagan oyni eslay olmayman. Biz odamlar musulmonlarni orasida mehr degan zanjir uzilib borayotgan edi. Ota-onamiz, yaqin qarindoshlarimiz bilan aloqalarimiz uzilib borayotgan edi. Alloh endi istasak ham bora olmaydigan qilib qo‘ydi, masjidlarda jamoatni qadriga yetmadik, jamoatga zor qilib qo‘ydi, bu sabablar ko‘p. Hozir ularni sanasam oxiri tugamaydi…

Men sizlarga ajib bir suhbatni havola qilmoqchiman. Bu suhbat mavzuimizga aloqador. Yuqorida bu oyda ezgu amallar qilishimiz kerak dedik. Bu amallarimizda eng keraklisi ixlos, Alloh roziligi bo‘lishi kerak. Chunki amalda ixlos bo‘lmasa u qanchalar katta bo‘lmasin insonga foyda bermaydi. Bugungi suhbatdoshim o‘z nafsim. Menga malomatchi nafs bergan Allohga hamd aytish bilan boshlayman. Hamma qatori men ham uyda ibodatlar qilmoqdaman, ozmi kopmi. Bir kuni odatim bo‘yicha xufton namozidan keyin taroveh o‘qish uchun namozni boshladim. Qur’onni to‘liq yod olmaganman. O‘zim bilgan suralar bilan imkon qadar o‘qiyman. Shunda namoz o‘rtalarida ko‘chada mahallamiz bolalarini stol tennisi o‘ynayotgan ovozi eshitildi. Shunda o‘zimdan “Ha, ko‘rdingmi bu paytda ba’zi insonlar ko‘chada. Lekin sen ibodat bilan ovorasan, baraka top”, degan g‘ururlanish hissi o‘tdi. Shunda vijdonim “Ey, shoshma! O‘zingga kel”, deb bir shapaloq tortganday bo‘ldi. “Sen ojizona ibodating bilan g‘ururga ketyapsanmi, namozda ko‘chadagi ovozni eshitayotganingni o‘zi yetarlicha qayg‘u emasmi?!” dedi. Yana nafsim “Bilmaysanmi Alloh roziligi uchun qilinmagan amal har qancha katta bo‘lmasin, befoydaku! Aslida sen va senga o‘xshaganlar sababidan bu balolar kelmadimikin”, degan savollarni berdi. Savolga javob berishim qiyin. Chunki bu hol ko‘p bo‘lar edi menda. «Ha», dedim, to‘g‘ri aytding, deb sergak tortdim. Keyingi ikki rakatni Allohdan ixlos berishini so‘rab duo qilish bilan boshladim.

Ba’zilar uchun bu suhbat juda qisqa, oddiy va sodda tuyilishi mumkin. Lekin suhbatdan hissa shuki, avvalo niyatlarimiz to‘g‘ri bo‘lsin. Bu sinovli kunlardan eson-omon chiqib olishni Alloh nasib qilsin. Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh.

 

@muslim666J

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Fiqhga ikki xil qarash mumkinmi?

23.12.2024   794   1 min.
Fiqhga ikki xil qarash mumkinmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Faqihlarning fiqhga bergan ta’riflarida «dalil» degan so‘z bormi? Yo‘q. Ular faqat mukallaflarning amallari haqida gapirishdi, hukmlarning mukallaflarga nisbatan joriy bo‘lish holatlariga e’tibor qaratishdi. Demak, umumiy qilib aytadigan bo‘lsak, fiqhga ikki xil ta’rif berildi. Biri usuliy ulamolarning ta’rifi, ya’ni «Qur’on va Sunnatdan hukmlarni qay tarzda chiqarib olish haqidagi ilm» degan ta’rif. Ikkinchisi fuqaholar bergan ta’rif bo‘lib, unda hosil bo‘lgan hukmlarning mukallaflarga qanday joriy qilinishi asosiy o‘ringa qo‘yildi. Bu hukmlar mutlaq mujtahidlar tarafidan chiqariladi. Hukmni faqat mutlaq mujtahid chiqara oladi. Ana shu mujtahid muayyan bir hukmni Qur’on va Sunnatdan qanday chiqarganini o‘rganish usul ilmining mavzusidir. Chiqarilgan hukmni o‘zimizga va jamiyatga tatbiq qilish esa muftiy va faqihlarning ishidir.

Demak, fiqhga ikki xil qarash mumkin ekan: hukmni chiqarib olish va uni tatbiq qilish. Bizning xatoimiz shuki, hukmni ishlab chiqish bilan uni tatbiq qilish orasidagi farqni tushunmayapmiz. Tushunmaganimiz uchun ham keraksiz gaplarni gapiryapmiz. Biz yuqorida aytib o‘tgan ikki yo‘nalish – tahallul, ya’ni dinga yengil qarash va tashaddud, ya’ni dinda g‘uluvga ketish yo‘nalishlari yo ikkinchi ta’rifdan bexabar qolishdi, yoki unga e’tiborsiz qarashdi. Ular faqat birinchi ta’rifni, ya’ni hukmni qay tarzda ishlab chiqishni izohlashdi.

«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan