Sayt test holatida ishlamoqda!
07 Iyun, 2025   |   11 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:57
Xufton
21:34
Bismillah
07 Iyun, 2025, 11 Zulhijja, 1446

Ayol kishining ishlashi masalasi

11.05.2021   4813   5 min.
Ayol kishining ishlashi masalasi

Ayol kishi ko‘chaga chiqib ishlashi mumkinmi yoki yo‘q? Odamlar bu savolga javob berishda uch toifaga bo‘linadilar.

1-toifa. Ayol kishini uyidan tashqarida ishlashi sal kam farz amal xisoblanadi. U ham erkak kishi kabi ishlashi kerak.

2-toifa. Ayol kishini ko‘chaga chiqib ishlashi mumkin emas.

3-toifa. Ayol kishini ko‘chaga chiqib ishlashi mumkin. Ammo sharti bor.

1-toifadagilar. Ayol kishi shaxs sifatida jamiyatni yarmi xisoblanadi. Faqat uyda o‘tirib , kiyimlarni yuvib, dazmollab, taom tayyorlab, uyni tozalab, bolalar tarbiyasi bilan shug‘ullanib uyida o‘tiraverishi to‘g‘ri emas. Balki u ham jamiyat ishlarida faol qatnashib, o‘zini qobiliyatini, iqtidorini namoyon qilib, mehnat qilishi va o‘z mehnatini samarasini olishga haqli. Iqtisodiy jihatdan oilaga o‘z ulushini qo‘shishi kerak.

2-toifadagilar. Ayol kishining asosiy vazifasi uyida bo‘lishi kerak. Uy ishlarini idora qilishi, uy yumushlarini bajarishi, bolalar tarbiyasi, erini xizmati, o‘zini iffatini saqlab, erini molini himoya qilib, eriga bo‘yin toblamasdan, itoat qilishi kerak.Bu haqda Alloh ta’olo kalomi Qur’oni karimning Niso surasi 34-oyatida marhamat qiladi:

الرجال قوامون على النساء

Erkaklar ayollar ustidan rahbardurlar[1]

Ushbu oyatni nozil bo‘lishi xususida bir qancha mufassirlar va Hasanul Basriy quyidagi rivoyatni keltiradilar. Rosuli akram S.A.V ning oldilariga bir ayol kelib, eridan shikoyat qildi. Eri uni yuziga bir tarsaki urganini aytdi. Shunda Rosuli akram: “Sen ham qasos olishing mumkin. Ering qanday urgan bo‘lsa,shunday urasan dedilar.” Haligi ayol xuzurlaridan chiqib uyiga yetmasdanoq mazkur oyat nozil bo‘ldi. Shu onda xaligi ayolni ketidan odam yuborib, xuzurlariga qaytishini aytdilar. Ayol keldi. “Robbim bu haqda oyati karima nozil qildi va eringni senda haqqi bor ekan. Undan qasos olmaysan” dedilar.

Imom Ahmad Abdurohman ibn Avf roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Payhambarimiz sallallohu alayhi va sallam : “Agar ayol kishi besh vaqt namozini o‘qisa, bir oy (Ramazon) ro‘zasini tutsa, farjini (haromdan) saqlasa, eriga itoat qilsa, unga “Jannatning qaysi eshigidan xohlasang kiraver”, deyiladi, deganlar”

Ayol kishi eriga itoatsizlik qilib, ishlayman deb turib olsa va ko‘chaga chiqib ketsa, endi uyidagi ishlarni to‘la-to‘kis nazorat qila olmay qoladi. Ishlari bilan ovora bo‘lib, bolalariga bir enagani bolalari tarbiyasi uchun tayinlaydi. Va bolalari tarbiyasini buzib tarbiyalagan o‘sha xizmatchiga topgan pulidan sarflaydi. Natijada qosh qo‘yaman deb, ko‘z chiqaradi. Oila isloh bo‘lishi o‘rniga, parokanda bo‘ladi. Bolalarini yoqotadi. Ko‘chadagi ishlari bilan mashg‘ul bo‘lib, ko‘pincha eriga ham to‘la-to‘kis risoladagidek xizmat qilaolmaydi. Ayrim erkaklar esa ayoli topayotgan pulga o‘rganib qolib, oila boqish masalasiga beetiborlik qilib, hamma yukni ayol kishi bo‘yniga yuklab qo‘yadi. Ayol kishi esa ko‘chada ishlab, charchab keladi va ayrim uy yumushlarini bajarishi kerak bo‘ladi. Ham ko‘chada, ham uyda ishlab qiynalib ketgandan keyin, ayrim ishlarda eriga itoat qilmay, bo‘yin tovlashga o‘tib, gap qaytarishni boshlaydi. O‘zini pul topib kelayotganini ta’na qiladi. Va oilada janjal paydo bo‘ladi. Endi ayol eri uni qadriga yetmayotganini anglagandek bo‘ladi. Unga nisbatan kundan-kunga nafrati kuchayib boradi. Uni tushinadigan, qadriga yetadigan, uni asrab-avaylaydigan boshqa bir erkakni istab qoladi. Oxir –oqibat ko‘p oilalardagi bunday yashash tarzi ularning ajrashib ketishlariga sabab bo‘ladi.

3-toifadagilar. Ayol kishi asosiy ishlarni uyida bajaradi. Shu bilan birga ko‘chaga chiqib ishlashga ham haqli bo‘ladi.Ammo bir sharti bilan. Ishlaganda ham ayollarga munosib sohalarda ishlashi kerak bo‘ladi. Qanday? Ya’ni axloqiga ziyon yetmaydigan, erkaklarga aralashib yurmaydigan, oilasini buzilishga olib kelmaydigan. Masalan tibbiyot sohasida, xamshiralik, bolalar shifokori yoki  ta’lim sohasida ishlashi, o‘qituvchi, murabbiya yoki faqat ayol-qizlar ishlaydigan korxonada, yoki shunday soha bo‘lsinki – bu sohada erkaklarning ishlashi mumkin bo‘lmaydigan bo‘lishi kerak. Shunday bo‘lganda oila rahbarlari bo‘lgan ularning erlari ham ishlashlariga rozilik beradilar. Natijada oilaning moddiy holatini bir oz yaxshilanishiga xissa qo‘shgan  bo‘ladilar. Va oilani gullab-yashnashiga o‘z mehnatlari  bilan ko‘mak bergan bo‘ladilar.

 

Yuldashev Izzatulloh

Toshkent islom instituti “Tillar” kafedrasi o‘qituvchisi

 

 

[1]Abdulaziz Mansur.Qur’oni karim ma’nolar tarjima va tafsiri -Toshkent. 2009.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

O‘zbekiston hojilarining Prezident Shavkat Mirziyoyevga Qurbon hayiti munosabati bilan yo‘llagan tabrigi

05.06.2025   10273   4 min.
O‘zbekiston hojilarining Prezident Shavkat Mirziyoyevga Qurbon hayiti munosabati bilan yo‘llagan tabrigi

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

Shavkat Mirziyoyev Janobi Oliylariga

 

Bismillahir Rohmanir Rohim

Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakotuh

Muhtaram Prezident Janobi Oliylari!

 

Alloh taologa behisob shukrki, Sizning bevosita tashabbuslaringiz va sa’y-harakatlaringiz bilan haj amallarini yuqori saviyada tashkil etishga muvaffaq bo‘lmoqdamiz.

Bunday e’tibor va ehtiromni biz hojilar chin yurakdan his etib, yaratilgan barcha qulayliklar uchun Sizga chuqur minnatdorlik izhor etamiz.

Hurmatli Prezident Sizni va Siz orqali yurtdoshlarimizni haj ibodatini ado etayotgan hamyurtlarimiz nomidan musulmon ummati uchun eng ulug‘ bayram – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etamiz.

Biz, o‘zbekistonlik hojilar shunday fayzli kunlar uchun shukronalar aytib, Haq taolodan jonajon yurtimizga qut-baraka, aziz xalqimizga farovonlik va farzandlarimizga barkamollik so‘rab ezgu duolar qilmoqdamiz.

Zero, Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi vasallam) “Duolarning eng yaxshisi arafa kuni qilingan duodir”, deb xushxabar berganlar.

Alloh taoloning bayti joylashgan muqaddas zaminda – Mino, Arafot kabi muborak manzillarda ulug‘ amallarni ixlos ila bajarmoqdamiz.

Sizni vaqt ajratib, muborak haj ziyorati uchun yaratilgan sharoitlar va salomatligimiz haqida so‘raganingiz hamda har kuni holimizdan xabardor bo‘lib turganingiz ibodat bilan yurgan biz hojilarni cheksiz darajada mamnun etdi.

Bunday e’tibor va ehtiromni Saudiya Arabistonining mutasaddilari ham yuqori baholab, Siz Janobi Oliylariga hurmat va duolarini izhor etmoqdalar.

Muborak maskanlarda har bir ziyoratchi Sizning g‘amxo‘rligingizni yurakdan his qilib, ko‘zlarida yosh bilan duolar qilayotganini alohida aytib o‘tmoqchiman.

Sizga aytadigan yana bir xabarimiz, Saudiya Arabistonida bo‘lib turgan yurtimizning diniy soha vakillari hamda ziyoratchilari tomonidan mavsum davomida Qur’oni karim 10 ming marotaba xatm qilinib, yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik tilab duolar qilindi.

Hurmatli Prezident, Siz yaratib bergan imkoniyatlardan ruhlanib, o‘zbekistonlik hojilar yurtga qaytganimizdan keyin “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Sizga ko‘makchi bo‘lmoqchimiz.

Siz boshchiligingizda yurtimizda tinchlikni mustahkamlash, xalqimizning ma’naviyatni yuksaltirish, ayniqsa yoshlarning sifatli ta’lim olishi, kasb-hunar egallashi, kerak bo‘lsa dunyoni egallashi kabi masalalar eng ustuvor vazifaga aylandi.

Shunday ekan, biz hojilar yurtimizga qaytgach, quyidagi ishlarni amalga oshirmoqchimiz:

– ona-Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, aholi orasida tinchlik-osoyishtalikni qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarga targ‘ib etish;

– kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilmni qadrlash va ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish;

– to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yoriylikka amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish;

– kiyinishda va muomalada oddiylik va kamtarinlikka amal qilish, dabdababozlik, isrofgarchilik, maishatbozlik kabi illatlardan yiroq bo‘lishni targ‘ib qilish;

– yoshlarni muvaffaqiyatlarga faqat o‘qib-o‘rganib, ilm bilan erishish mumkinligini o‘rgatish;

– ustozlar, o‘qituvchi va murabbiylarga doimo ehtirom ko‘rsatish, ularni moddiy qo‘llab-quvvatlash ishlariga ko‘mak berish;

– mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish;

– hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish;

– xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish.

Barcha hojilarimiz yurtimizga qaytgandan so‘ng ushbu tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga va’da beramiz.

Zero, jonajon Vatanimiz kelajagi, xalqimiz farovonligi va yurtimiz shonu shuhrati Siz aytganingizdek yoshlarimiz qo‘lidadir. Ular ertaga O‘zbekistonni yanada kuchli, yuksak taraqqiy etgan davlatga aylantirish uchun o‘zlarining bor bilimi, iqtidori va kuch-g‘ayratini safarbar qilsa, ko‘zlagan barcha ezgu maqsadlarimizga, albatta erishamiz.

Yusuf Xos Hojib bobomiz aytganlaridek:

“Zakovat bor joyda ulug‘lik bo‘ladi,

Bilim bor joyda buyuklik bo‘ladi”.

 

 

Hurmatli Prezident Janobi Oliylari!

 

Biz, 15 ming hoji duolar ijobat bo‘ladigan Arafotda turib, Alloh taolodan Sizga mustahkam sog‘lik, uzoq umr va ulkan muvaffaqiyatlar tilab, olib borayotgan barcha ishlaringizda madadkor bo‘lishini so‘rab iltijolar qilyapmiz.

Alloh taolo butun dunyo mo‘min-musulmonlariga Qurbon hayitini muborak aylasin, tinchlik-xotirjamlik ato etsin, ibodatlarimizni O‘z dargohida husni qabul aylasin, ona Vatanimizni obod, xalqimiz hayotini yanada farovon qilsin!

Qurbon hayiti muborak bo‘lsin!

 

Hurmat va kamoli ehtirom ila,

 

O‘zbekiston hojilari,

Makka shahri Arafot vodiysi,

2025 yil 5 iyun

Maqolalar