Qachon qarz olish mumkin? (1 qism)
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Agar omonlikda bo'lsangiz o'zingizni xavfga tashlamang” degan ma'nodagi hadisni aytgandilar, sahobalar roziyallohu anhum: “Qanday qilib, yo Rasululloh?” deyishdi. Shunda Nabiy alayhissalom: “Qarz(olib)”, deb javob berdilar.
Qarz
Qarz inson halovatini va tinchini buzadi. Kechalari tashvishga, kunduzlari esa, xorlikka sabab bo'ladi. Shuning uchun musulmon banda imkon qadar qarz olishdan saqlanmog'i lozim. Qarzdorlik og'ir mas'uliyat va javobgarlikdir. Jobir roziyallohu anhu aytadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam zimmasida qarzi bo'la turib vafot etgan odamga janoza namozi o'qimas edilar. Bir mayyit olib kelindi. Shunda u zot alayhissalom:
“Uning zimmasida qarz bormi?” dedilar.
“Ha, ikki dinor”, deyishdi.
“Sohibingizga o'zingiz janoza o'qing. Zimmasida qarzi bor odamga janoza o'qimayman”, dedilar.
Bu ishdan sahobalar qattiq hayratlandilar. Shu payt sahobalardan biri: “O'sha ikki dinor mening zimmamga, yo Allohning Rasuli”. Keyin Nabiy sollallohu alayhi vasallam u(mayyit)ga janoza o'qidilar.
Alloh taolo fathlar ato etganidan keyin, musulmonlar boyliklarga ega bo'lishgach Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:“Men har bir mo'min uchun uning o'zidan ham yaqinman. Kim qarz qoldirsa, uni ado etish mening zimmamda”, deganlar.
Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ummatlarining qarzlarini to'lashda ham otamizdan ko'ra mehribonroq edilar.
Nabaviy ogohlantirish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam har bir narsani o'z nomidan boshqa nom bilan atashdan qaytarganlar. Bugungi kunda ribo boshqa nom bilan, qarz esa bo'lib to'lash, yana qayndayir xayriya tashkilotlari kabi nomlar bilan atalmoqda. Lekin qanday atalmasin qarz bu – majburiyat, insonning zimmasidagi og'ir mas'uliyatdir.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qarzdorlikdan panoh so'rardilar
Aqlli inson imkon qadar agar o'ta muhtoj yoki zarur bo'lmasa qarz olmaydi. Afsuski bugungi kunda esa qarz olish odatiy holatga aylandi. Qarz berish osonlashdi, uning turlari ko'paydi. Har qadamda, ko'chalarda, OAV, hatto qo'l telefoningizda ham “Hashamatli uyga, yangi mashinaga ega bo'ling degan” qarz olishga targ'ib qiluvchi reklamalar to'lib-toshdi. Ammo unutmangki, qarz faqatgina muhtoj bo'lingan holatda olinadi. Lekin ba'zi odamlar ortiqcha narsalar, hattoki dam olish, sayyohatlar uchun ham qarz olishmoqda. Inson bularning barchasidan ehtiyot bo'lishi lozim.
Inson imkon qadar boriga qanoat qilmog'i lozim. Masalan, ehtiyojini qondiradigan mashinani haydasin. Qimmatbaho mashinani qarzga olish shart emas. Keyin zimmasidagi qarzlarni uzolmay qiynalib yuradi.
Agar qarzdor bo'lsangiz, uni uzishga shoshiling!
Agar bir inson qarz olishga o'ta majbur bo'lib qolsa, qarz olayotganida uzish niyatida bo'lishi shart. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kimki birovdan qaytarib berish niyatida qarz olsa, Alloh unga qarzini uzishga yordam beradi. Kimki moliga talofat etkazish maqsadida olsa, Alloh uning o'ziga talofat etkazadi”, deganlar. Shuning uchun, qarzdor qarzni yaxshi niyatda olishi lozim. Zimmasida qarzi bor odam Islomning rukni bo'lgan – haj amalini ado etishga qarz olib, e'tibor bering, hatto farz ibodatni bajarishga dinimiz buyurmagan. Balki qarzni uzish yoki qarz olgan odamdan ruxsat so'rash talab etiladi.
Boy odamning qarzni uzmasligi zulmdir
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Boy (qodir) bo'laturib qarzni kechiktirish zulmdir”, deganlar.
Kim qarzni qaytarishga imkoni bo'la turib, qarzini uzmasdan, qarz bergan odamni “Huda xohlasa beraman” deb sarson qilsa, unga zulm qilgan bo'ladi. Bunday holatlar bugungi kunda nafaqat insonlar, balki yirik tashkilot va muassasalar o'rtasida ham ko'p kuzatilmoqda.
Davron NURMUHAMMAD
HAMKOR JURNALIST, BLOGЕR VA MATBUOT KOTIBLARI QUTLANDI
Bugun O‘zbekiston musulmonlari idorasida 27 iyun – “Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni” munosabati bilan ma’rifiy tadbir o‘tkazildi. Unda matbuot, televideniye, radio, internet saytlari vakillari, blogerlar ishtirok etdi. Shuningdek, Diniy idoraning hududiy vakilliklari Matbuot xizmati xodimlari Zoom dasturi orqali masofadan turib qatnashdi.
Ta’kidlash joizki, davlatimiz Rahbari matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlarining mashaqqatli mehnatlarini har jihatdan qo‘llab-quvvatlashlari barobarida ularga yuksak e’tibor qaratib kelayotganlari quvonarli hol albatta.
Tadbir Qur’oni karim tilovati va ezgu duolar bilan boshlandi. Shundan so‘ng O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari Homidjon domla Ishmatbekov jurnalistlarga Muftiy hazratlarining tabriklarini yetkazish barobarida xalqimiz manfaati, din g‘ami va Vatan taqdirini yuragidan o‘tkazib ishlaydigan ijod ahlining da’vatkor so‘zi, ibratli faoliyati tahsinga loyiq ekanini bildirib o‘tdi.
Shuningdek, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim domla Muhammadsiddiqov hamda O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi raisi o‘rinbosari, “O‘zbekiston 24” teleradiokanali Ijodiy birlashmasi Bosh direktori Madamin Safarov so‘zga chiqib, diniy-ma’rifiy ishlarni xalqimizga to‘laqonli yetkazishda ijod ahlining o‘rnini alohida qayd etishdi. Xususan, ommaviy axborot vositalari xodimlari bilan qilinayotgan hamkorliklar tufayli teleradio va matbuotdagi chiqishlar salmog‘i yil sayin ortib borayotganini ta’kidlashdi.
Bayram tadbiri yakunida o‘ttizdan ziyod hamkor OAV vakillariga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining tashakkurnomalari va esdalik hadyalar taqdim etildi.
Fursatdan foydalanib Muslim.uz jamoasi barcha matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlarini kasb bayramlari bilan tabriklab qoladi!
FOTOLAVHALAR
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
MUSLIM.UZ (http://muslim.uz/) GA OBUNA BO'LING (https://t.me/+PSOPDevNs2Va-wt7) VA ULASHING (https://telegram.me/share/url?url=https://t.me/muslimuzportal)
YouTube (https://www.youtube.com/@Muslimuzz/featured) | Instagram (https://www.instagram.com/muslimuzportali/) | Facebook (https://www.facebook.com/muslimuzportal)
#xabar #27_iyun #matbuot #axborot
