Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Ramazonda ummatimga boshqa ummatlarga berilmagan beshta xislat berildi: Ro‘zadorning og‘zidan kelayotgan noxush hid Alloh taolo nazdida mushk-anbardan ham xushbo‘yroqdir. Ularga farishtalar to og‘izlarini ochgunlaricha istig‘for aytadi. Alloh azza va jalla jannatiga: “Bandalarim uchun tayyorlangin va bezangin. Ulardan tezda dunyo qiyinchiliklari, tashvishlari ketib, Mening jannatim va ziyofatimga keladilar”, deydi. Ramazonda shaytonlarning eng qaysarlari kishanlanadi va odatda qiladigan ishlarini qila olmaydi va Alloh taolo bandalarini Ramazonning so‘ngi kechasida mag‘firat qiladi”, degan edilar (atrofdagilar): “Yo Rasullloh, u Laylatul qadrmi?” deyishdi. Shunda u zot alayhissalom: “Yo‘q, amal qilgan agar ishini to‘liq qiladigan bo‘lsa, ajr-savob unga to‘liq qilib beriladi”, dedilar (Imom Ahmad rivoyati).
Alloh taolo bu xislatlarni faqatgina “Ummati Muhammadiya” ga berdi va bu bilan ularni boshqa ummatlardan ajratib oldi.
Birinchisi: Ro‘zadorning og‘zidan kelayotgan noxush hid Alloh taoloning nazdida eng shirin hushbo‘ylikdan ham afzaldir. Ro‘zador kishi kun bo‘yi hech nima yemay yurgan paytda og‘zidan insonlar nazdida yoqimsiz bo‘lgan noxush hid paydo bo‘ladi. Lekin bu hid Alloh taolo nazdida eng hushbo‘y hiddan afzaldir. Nima uchun? Chunki u bandadagi holat Alloh taologa ibodat qilish natijasida paydo bo‘lgan.
Ikkinchisi: Ro‘zador to og‘zini ochguniga qadar farishtalar uning haqqiga istig‘for aytadilar. Farishtalar kim? Ular Alloh taoloning eng aziz maxluqotlari. Alloh taolo aytadi: “Ular Allohning amriga isyon qilmaslar va nimaga buyurilsalar, shuni qilurlar” (Tahrim surasi, 6-oyat).
Shunday ulug‘ va duosi ijobat farishtalar ro‘zadorni mag‘firat etilishini Alloh taolodan iltijo qilib so‘raydilar.
Uchinchisi: Alloh taolo har kuni ular uchun tayyorlangan jannatni ziynatlanishga buyuradi va unga qarata: “Bandalarimdan aziyat va qiyinchiliklar ketib, huzuringga kelishlariga oz qoldi” - deydi. Shu sababdan, uni solih bandalariga tayyorlash va unga rag‘abtlarini oshirish uchun ziynatlaydi.
To‘rtinchisi: Iblis-shaytonlar kishanband qilinadi va natijada ro‘zador bandani yaxshiliklardan to‘sib, gunoh ma’siyatga undash kabi yomonliklarini qila olmaydi. Bu esa ro‘zador bandalariga berilgan Alloh taoloning yordamidir.
Beshinchi: Agar banda Alloh taolo bu oyda farz qilgan amallarni ixlos bilan qilsa, Alloh taolo ”Ummati Muhammadiya”ni bu fazilatli oyning so‘nggi kechasida mag‘firat qiladi. Banda uchun bundan katta yutuq bormi?!!
Alloh taolo barchamizni shunday xislatlarga ega bo‘lishimizni va bu oydan barcha gunohlardan poklangan holda chiqishimizni nasib qilsin.
Muhammad Ali MUHYIDDIN,
Toshkent Islom instituti 3-bosqich talabasi.
Ramazon hayiti va Qurbon hayiti Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.
Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.
Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.
Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.
Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.
Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.
Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.
Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.
Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.
Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi