Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Dekabr, 2024   |   25 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:48
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:03
Xufton
18:23
Bismillah
26 Dekabr, 2024, 25 Jumadul soni, 1446

Ramazon oyida jannatga 111 eshik (Tanlovga)

9.05.2020   2408   5 min.
Ramazon oyida jannatga 111 eshik (Tanlovga)
  1. Har bir amalni faqat Alloh taoloning roziligini ko‘zlab bajarish. (ixlosli bo‘lish).
  2. Alloh taologa tavba qilish.
  3. Yangi chiqqan oyni ko‘rganda duo qilish.
  4. Iymon va savob umidida ro‘za tutish.
  5. Iymon va savob umidida kechalarini bedor o‘tkazish.
  6. Iymon va savob umidida qadr kechasida bedor bo‘lish.
  7. Oxirgi o‘n kunida yanada jiddu jahd qilish.
  8. Umra qilish.
  9. E’tikofda o‘tirish.
  10. Ro‘zadorga iftorlik qilib berish.
  11. Qur’oni karimni tilovat qilish.
  12. Qur’oni karimni o‘rganish va o‘rgatish.
  13. Alloh taoloni zikr qilish.
  14. Istig‘for aytish.
  15. Tahoratni mukammal ado etish.
  16. Tahorat olgandan keyin shahodat kalimasini aytish.
  17. Doimo tahoratli bo‘lib yurish.
  18. Misvok ishlatish.
  19. Tahorat olgandan keyin ikki rakat namoz o‘qish.
  20. Azon eshitandan keyin uning duosini o‘qish.
  21. Azon va iqomat orasida duo qilish.
  22. Doimo besh vaqt namozni ado etish.
  23. Namozlarni o‘z vaqtida ado etish.
  24. Xususan bomdod va asr namozlarining vaqtiga yanada rioya qilish.
  25. Juma kuni duolar ijobat bo‘ladigan lahzalarni o‘rganib, shu vaqtlarda duo qilish.
  26. Juma kuni “Kahf” surasini o‘qish.
  27. Doimo “Zuho” namozini ado etish.
  28. Kundalik o‘qilib boriladigan sunnat namozlarini qoldirmaslik.
  29. Nafl namozlarni uyda ado etish.
  30. Ko‘p sajda qilish.
  31. Yosh farzandlarni namoz o‘qishga o‘rgatish.
  32. Yoshlarni ro‘za tutishga o‘rgatish.
  33. Har bir farz namozidan keyin Alloh taoloni zikr qilish.
  34. Ro‘zador og‘iz ochishini kechiktirmasligi.
  35. Og‘iz ochish amalini shom namozidan avval bajarish.
  36. Agar topilsa, xurmo bilan og‘iz ochish.
  37. Doimo iftorlik duosini o‘qishga rioya qilish.
  38. Iftorlik paytida duo qilish.
  39. Boshqa paytlarda ham ko‘proq duo qilish.
  40. Saharlik qilish.
  41. Ovqat yeb, ichimlik ichib bo‘lgandan keyin Alloh taologa hamd aytish.
  42. Zakotni ado etish.
  43. Alloh yo‘lida infoq-ehson qilish.
  44. Sadaqa berish.
  45. Birovlarga oshkora qilmay sadaqa berish.
  46. Masjidlar qurilishiga moddiy yoki ma’naviy ko‘mak berish.
  47. Salomni keng yoyish va miskinu faqirlarga taom yedirish.
  48. Yo‘ldan odamlarga aziyat beradigan narsalarni olib tashlash.
  49. Ota-onaga yaxshilik qilish va ularga itoat etish.
  50. Ayol kishi eriga itoat etishi.
  51. Haloldan kasb qilish.
  52. Doimo ahli-oila nafaqasidan xabardor bo‘lish.
  53. Yetimlar va miskinu bechoralar nafaqasidan xabardor bo‘lish.
  54. Yetimni o‘z kafilligiga olib, uning nafaqasiga qarash.
  55. Yetimning boshidan silab, unga mehr-shafqat ko‘rsatish.
  56. Do‘stu birodarlarning ehtiyojlarini ravo qilish.
  57. Alloh yo‘lidagi do‘stlardan hol-ahvol so‘rab turish.
  58. Kasallarni holidan xabar olish.
  59. Qarindosh-urug‘lar garchi, aloqalarni uzgan bo‘lsalar-da, ular bilan yaxshi munosabatda bo‘lish.
  60. Musulmon ko‘nglini ko‘tarib, xursand qiladigan ishlarni amalga oshirish.
  61. Qiynalib qolgan kishining ishini yengillatish.
  62. Zaifhol kishilarga nisbatan rahm-shafqatli bo‘lish.
  63. O‘zaro nizo chiqqan, bir-biri bilan yuzko‘rmas bo‘lib ketgan insonlarning orasini isloh qilish.
  64. Go‘zal xulqli bo‘lish.
  65. Hayoli bo‘lish.
  66. Rostgo‘y bo‘lish.
  67. Bosiq, kechirimli, muloyim bo‘lish.
  68. Ko‘rishganda qo‘l berib salomlashish.
  69. Ochiq yuzli bo‘lish.
  70. Savdoda bag‘rikeng bo‘lish.
  71. Alloh taolo harom qilgan narsalardan ko‘zni tiyish.
  72. Yaxshilikka chaqirib, yomonlikning oldini olish.
  73. Solihlar, yaxshi insonlar bilan birga bo‘lish.
  74. Til va boshqa a’zolarni nomaqbul ishlardan saqlash.
  75. Payg‘ambar alayhissalom ko‘p salavot aytish.
  76. Yaxshilik qilish va ezgu ishlarga dalolat qilish.
  77. Insonlar Alloh taoloni tanishiga sababchi bo‘lish.
  78. Insonlarning ayblarini berkitish.
  79. Sabrli bo‘lish.
  80. Biror bir gunoh ish sodir etganda, ikki rakat namoz o‘qib, tavba qilish.
  81. Hayvonu jonzotlarga ham shafqatli bo‘lish.
  82. Insonlardan ta’ma qilmaslik.
  83. Ko‘p tahlil (ya’ni, “Laa ilaaha illalloh”) va tasbeh (Subhanalloh) aytish.
  84. Sadaqayi joriya qilish.
  85. Savdo-sotiqda rostgo‘y bo‘lish.
  86. Musulmonlar g‘am-tashvishini aritish.
  87. Musulmon va boshqalarga ziyon bermaslik.
  88. O‘zgalarga yordam qo‘lini cho‘zish.
  89. Ota-onaning do‘stlari bilan ham bordi-keldi qilib aloqani uzmaslik.
  90. Shirin so‘zli bo‘lish.
  91. Qo‘l ostidagi ishchi-xodimlarga shafqatli bo‘lish.
  92. Bir solih amalni oz-oz bo‘lsa-da, bardavomlik ila bajarish.
  93. Qo‘ni-qo‘shnilarga yaxshi munosabatda bo‘lish.
  94. Ota-onaning haqqiga duo qilish.
  95. Do‘stu birodarining haqqiga g‘oyibona duo qilish.
  96. Musulmonlarning haqqiga duo qilish va Alloh taolodan ularning gunohlarini kechirishini so‘rash.
  97. Turmush o‘rtog‘i bilan yaxshi munosabatda bo‘lish.
  98. O‘z ahli-oilasiga ta’lim-tarbiya berish.
  99. Biror kishiga jabr qilgan bo‘lsa, undan rozilik olish va zimmasidagi o‘zgalarning moddiy va ma’naviy haqlarini ado etish.
  100. Yomonlik ketidan uni yuvib yuboradigan yaxshilik qilish.
  101. Omonatga xiyonat qilmaslik va ahdga vafo qilish.
  102. Kattani hurmat, kichikni izzat qilish.
  103. O‘zgalarning g‘am-qayg‘usi va dardiga sherik bo‘lish.
  104. Tilni yomon so‘zlardan saqlab faqat yaxshi so‘zlarni aytish.
  105. Musulmonlar obro‘sini saqlash.
  106. Qalbni baxillik va hasaddan pok tutish.
  107. Insonlar orasida adolat bilan hukm qilish.
  108. Boshiga kulfat yog‘ilgan kishiga yordam berish.
  109. Yaxshilikka chaqirayotgan kishining chaqirig‘iga labbay deyish.
  110. Yaxshi ish qilgan kishiga minnatdorchilik bildirish va munosib mukofotlash.
  111. Shavvol oyidan olti kun ro‘za tutish.

 

G‘iyosiddin HABIBULLOH ,

Muhammad al-Beruniy o‘rta maxsus

islom bilim yurti mudarrisi.

 

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Islom huquqi maktabi

24.12.2024   2654   3 min.
Islom huquqi maktabi

Hayotda shunday sohalar borki, ularni mukammal egallash uchun butun umr o‘qib-izlanish lozim. Ana shunday kasblardan biri imom-xatiblikdir. Kimdir bu kasb egalariga oson tutishi mumkin. Lekin yetuk imom bo‘lish uchun to‘rt yil madrasa, to‘rt yil diniy oliy ta’lim dargohida o‘qishning o‘zi kamlik qiladi. Chunki imom o‘zi uchun ham jamoat uchun Alloh oldida burchli bo‘lsa, el oldidiga javobgarlik ham katta mas’uliyat yuklaydi. Bu mas’uliyat va xalq ishonchini oqlashning birdan bir yo‘li ilm va taqvodir.

So‘nggi yillarda ilm-fanning barcha yo‘nalishlar qatori diniy-ma’rifiy xususan, shariat, fiqh, aqoid kabi ilmlarni o‘rganish uchun keng yo‘llar ochildi.  Bu borada Samarqandda Hadis ilmi oliy maktabi, Imom Moturidiy markazi qoshida Kalom ilmi, Farg‘onada – Marg‘inoniy ilmiy markazida islom huquqi maktabi, Buxoroda – Bahouddin Naqshband markazida tasavvuf maktabi, Qashqadaryoda – Abu Muin Nasafiy markazida aqida ilmi maktabini tashkil etilishi o‘z samarasini berib kelayotir. Chunki imom-xatiblarning madrasa va oliy ta’lim dargohida olgan bilimlarini mustahkamlash, ularni yanada chuqurlashtirish, yangi zamonaviy diniy masalalarni keng o‘rganishda mazkur maktablar muhim ahamiyat kasb etyapti. Bir so‘z bilan aytganda, bu maktablar imom-xatiblarni chin ma’noda sohaning yetuk egasiga aylanishiga zamin bo‘layotir.

Ayni kunda Farg‘ona viloyatidagi Marg‘inoniy ilmiy markazida islom huquqi maktabida yigirmadan ortiq vodiylik imom-xatiblar o‘z ish joylaridan uzilmagan holda diniy bilimlarini yana mustahkamlab, fiqh ilmini chuqurroq o‘rganmoqdalar. Ularga tajribali imom-xatiblar Ubaydulloh domla Abdullayev, Ibrohimjon domla Qodirov va Ahmadxon domla Nizomovlar ustoz-shogird an’anasi asosida ta’lim bermoqdalar. Shu kunga qadar tinglovchilar mazkur ustozlar ko‘magida “Muxtasarul-viqoya”, “Alfiqhul-akbar” kitoblari o‘qib tugatishdi. Ayni vaqtda “Kanzul-daqoiq” va Mulla Aliy Qorining “Alfiqhul-akbar”ga yozgan “Sharhul fiqhil Akbar” kitoblari mutolaa qilinib, asarlar batafsil o‘ranilmoqda. Ushbu asarlar Ahli sunna val jamoa aqidasi asosida mo‘min-musulmonlarni to‘g‘ri aqida hamda dinimiz ta’limotlariga amal qilishda vasatiy tarzda yurishlarida asosiy manbalardir.

Ta’kidlash joizki, imom-xatiblarning mazkur ilm dargohida olayotgan bilim va malakalari faoliyatlari uchun nihoyatda manfaatli bo‘lmoqda. Zero, turli yot g‘oyalar ta’siriga tushib adashgan yurtdoshlarimizni to‘g‘ri yo‘lga boshlash, mo‘min-musulmonlarga Ahli sunna val-jamoa va Hanafiy fiqhi asosida islom ta’limotlarini yetkazish, dolzarb mavzularda chiqish qilish, maqolalar yozishda bu dargohdan olinayotgan ilmiy va hayotiy tajribalar muhim ahamiyat kasb etmoqda. Shuningdek, turli uchrashuvlar va mahallalarda olib borilayotgan targ‘ibot tadbirlarida ham mazkur ilmiy maktabda hosil qilingan bilim va ko‘nikmalar asqotmoqda. Imom-xatiblar o‘rtasidagi bilimlar bellashuvida ham mazkur maktab tinglovchilari o‘zini har tomonlama namoyon etayotgani ham e’tiborga molik. Shu bilan birga maktab tinglovchilarining bir qanchasi ilmiy izlanishlarda davom etib, o‘z tadqiqotlari bilan dinimiz ravnaqiga o‘z hissalarini qo‘shmoqdalar.

Ma’lumki, ilk o‘rta asrlarda Farg‘ona vodiysida fiqh maktabi shakllanib, buyuk allomalar yetishib chiqdi. Birgina Burhoniddin Marg‘inoniy islom xuquqshunosligi borasida beqiyos asarlar ta’lif etgani barchaga ma’lum. Bugun u kishining “al-Hidoya” asari butun musulmon olamida mashhur bo‘lib, islom huquqi – fiqh bo‘yicha eng aniq, mukammal asar sifatida tan olingan.

Bugun ham mazkur an’analar qayta tiklanib, yurtimiz yana ilmu ma’rifat, olim ulamolar diyoriga aylanayotgani quvonarli holdir.

Rahmatulloh JALILOV,
Farg‘ona viloyati vakilligi Matbuot kotibi
(Hidoyat jurnali, 12-son)

Islom huquqi maktabi Islom huquqi maktabi Islom huquqi maktabi Islom huquqi maktabi
O'zbekiston yangiliklari