Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Yanvar, 2025   |   12 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:34
Shom
17:18
Xufton
18:37
Bismillah
12 Yanvar, 2025, 12 Rajab, 1446

Karantin qoidalariga rioya qilaylik!

8.05.2020   3029   2 min.
Karantin qoidalariga rioya qilaylik!

Bugungi epidemiologik vaziyatdan kelib chiqqan holda, yurtimizning barcha hududlarida bu yil 9 may – Xotira va qadrlash kunida ommaviy tadbirlar o‘tkazish taqiqlandi. Ushbu bayramni faqat oila davrasida nishonlash tavsiya etildi. Bu haqda Respublika maxsus komissiyasi axborotida ma’lum qilindi.
Hozirgi kunda dunyo xalqlarini qamrab olgan koronavirus (COVID-19) pandemiyasi sababli barcha yurtlarda karantin joriy qilingan. Jumladan, yurtimizda e’lon qilingan karantin esa davom etmoqda.
Ma’lumki, 9-may “Xotira va qadrlash kuni”da mo‘min-musulmonlar qabristonlarga borib, vafot etgan yaqinlarining qabrlarini ziyorat qilib, haqlariga Qur’on tilovat qilish an’anaga aylangan.
Dinimiz ko‘satmalariga ko‘ra, qabristonga borib, ziyorat qilishdan asosiy maqsad oxiratni eslash, marhumlarning haqlariga Qur’on tilovat qilish, savobini ularga bag‘ishlash va ruhlarini shod qilishdir.
Hozirgi kundagi karantinni inobatga olib, marhumlarning haqlari qilinadigan xayrli amallarni o‘zaro oila davrasida qilsak, shariatimiz qonun-qoidalari hamda karantin talablariga amal qilgan bo‘lamiz.
Abu Sa’id Xudriy raziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Zarar berish va zarar ko‘rish ham yo‘q” deganlar (Imom Ibn Moja rivoyati). Demak, inson o‘ziga yoki o‘zgalarga zarar keltiradigan sabablardan uzoq bo‘lishi kerak ekan.
Mo‘tabar fiqhiy kitoblarimizda: “Zararni daf qilish foydani jalb qilishdan oldinga qo‘yiladi”, “Mashaqqat yengillatishni talab etadi” kabi fiqhiy qoidalar keltirilgan. Shulardan kelib chiqib, shari’at insonga zarar yetish ehtimoli kuchaygan paytda o‘z ko‘rsatmalarini yengil tarzda bajarishga ruxsat beradi. Qolaversa, marhumlar haqiga qayerda bo‘lishidan qat’iy nazar Qur’on tilovat qilinib, savobi bag‘ishlansa, ularning ruhlariga, albatta, yetib boradi.
Respublika maxsus komissiyasining 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramini o‘tkazish bo‘yicha tavsiyalariga rioya qilib, bu yil har bir inson o‘zi, oilasi va yaqinlarining hayotini asrash maqsadida qabristonlarga bormay, uylarida o‘zaro oila davrasida marhumlarning haqlariga Qur’on tilovat qilib, savobini ularga bag‘ishlab, ruhlarini shod qilishlari maqbul sanaladi.
Barchamiz mazkur tavsiyalarga amal qilsak, ham shariat ko‘rsatmalari, ham hukumatimiz tarafidan chiqarilgan qarorlarni bajargan bo‘lamiz.
Ayni vaziyatda imom-xatiblar, ahli ilm va ziyoli kishilarimiz bu cheklov tadbirlarini to‘g‘ri tushunib, karantin, sanitariya va gigiyena qoidalariga qat’iy amal qilib, xalqimiz sog‘lig‘ini himoya qilish uchun barcha birdek mas’ul ekanini yetkazishlari juda muhim.
Alloh taolo barcha marhumlarning ruhlarini shod aylab, bemorlarga shifo bersin, yurtimiz va butun dunyodan ushbu yuqumli kasallikni tez kunlarda aritsin!

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo hay’ati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

"Li iylafi quraysh" surasi

8.01.2025   4801   2 min.

"Li iylafi quraysh" surasi, Quraysh qabilasiga berilgan ne’matlarga urg‘u beradi. 

Bu suraning nozil bo‘lishi sababini o‘rganganda, Allohdan yanada qo‘rqish hissi paydo bo‘ladi. Bu sura hayotdagi muhim muammolardan biri - ne’matga odatlanib, uni qadrsizlantirish haqidadir.
Alloh qurayshliklarni ikki mavsum - qish va yozdagi savdo safarlari orqali tirikchiliklarining yaxshi ketishiga odatlanib qolganliklari, lekin ular bu ne’matlarning haqiqiy Egasini tan olib, shukr qilmaganlarini aytadi.

Johiliyat davrida Quraysh qabilasi faqirlik va ocharchilikda yashagan, hayotlari juda nochor va qiyin bo‘lgan. Hattoki, qashshoqlik kuchayganida, ba’zilar o‘z oilasini olib, “xubo” deb atalgan joyga borishar va o‘sha yerda ochlikdan hammasi halok bo‘lguniga qadar qolishardi. Bu odat johiliyat davrida “i’tifar” deb nomlanar edi. 
Makkaning katta tojirlaridan bo‘lgan Hoshim ibn Abdumanofga bir kuni Bani Mahzum qabilasining barcha a’zolari juda qattiq ochlikda qolib, halok bo‘lish arafasida ekani haqidagi xabar yetadi. U Allohning bayti Ka’baning xizmatida turgan odamlarning shunday qashshoqlik va o‘ta johilona ahvolda ekanliklaridan o‘kindi va qattiq g‘azablandi.

Shu sababdan Hoshim ibn Abdumanof bu yomon odatni o‘zgartirishga qaror qildi va quyidagilarni amalga oshirdi:
– Sizlar Allohning baytini xizmatida bo‘laturib butun arablarga o‘zingizni sharmanda qiladigan yomon odatlarni joriy qilgansizlar, dedi va bir qabilani bir nechta urug‘larga bo‘lib tashladi. Har bir urug‘dagi boy kishilardan o‘z qarindoshlari bilan mol-mulkini teng bo‘lishishni talab qildi. Shunday qilib, kambag‘al ham boy bilan teng bo‘ldi.
Shundan keyin u Quraysh qabilasiga tijorat usullarini o‘rgatdi va ularni yilda ikki marta tijorat safariga chiqish yo‘llarini belgilab berdi. Yozda meva-sabzavotlar savdosi uchun Shomga, qishda esa, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari savdosi uchun Yamanga safarlarini tashkil qildi.

Shunday qilib, Shom va Yamanning barakasi Makkaga olib kelindi va qurayshliklarning iqtisodiy holati yaxshilandi. Shu bilan birga, “i’tifar” odati ham yo‘q bo‘ldi. Biroq, vaqt o‘tishi bilan Quraysh qabilasi Allohning bu ne’matlariga shukr qilish o‘rniga, ularga odatlanib qoldi va ne’matni qadrlamay qo‘ydi. Ne’matga noshukurlik qilish – bu unga odatlanib, uni ne’mat deb bilmaslikdir.
Quraysh qabilasi Alloh tomonidan tushirilgan ne’matlarga odatlanib, uni qadrsizlantirgani uchun Alloh ularga bu surani tushirdi: "Mana shu Bayt (Ka’ba)ning Parvardigoriga (shukrona uchun) ibodat qilsinlar. Zero, U ularni ochlikdan (qutqarib) to‘ydirdi va xavfu xatardan omon qildi".

Homidjon domla ISHMATBЕKOV