SAVOL: Saharlik vaqtida uxlab qolgan kishi qanday yo‘l tutishi kerak?
JAVOB: U odam uyg‘ongach oz bo‘lsa ham biror narsa yeb-ichib, ro‘zani niyat qilaman, desa niyati ham, o‘sha kuni tutadigan ro‘zasi ham to‘g‘ri bo‘lmaydi. Uyqudan turgach ro‘zani buzadigan (ya’ni, yeb-ichish, er-xotinlik aloqasi kabi) ishlarni qilmasdan, shu kungi ro‘zani tutishni niyat qiladi. Bunday niyatni toki quyosh tikkaga kelgungacha qilish mumkin.
Demak, Ramazon oyi saharlik vaqtida uxlab qolgan kishi, uyg‘ongach, hech narsa yemay-ichmay ro‘za tutishni niyat qilishi lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.
SAVOL: Ro‘zador odam tish pastasidan foydalanishi mumkinmi?
JAVOB: Ro‘zador kishi tishlarini tozalashda tish pastalaridan foydalanishi makruh sanaladi. Agar pastadan hosil bo‘lgan ko‘piklarni yutib yuborsa, ro‘zasi ochiladi. Chunki pasta bilan tish tozalash biror narsani tatib ko‘rishga o‘xshaydi.
SAVOL: Ro‘za tutgan odam namoz o‘qimasa, dinimizda bunga qanday qaraladi?
JAVOB: Komil musulmon – Islomning farzlariga to‘liq amal qiluvchi kishidir. Zero dinimiz beshta asos ustiga bino qilingan. Bu haqda Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shunday deganlar:
“Islom besh narsa ustiga qurilgandir: “Allohdan o‘zga iloh yo‘qligi va Muhammad Allohning elchisi ekaniga guvohlik berish, namozni qoim qilish, zakot berish, Baytullohni haj qilish, Ramazon ro‘zasini tutish” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).
Ushbu hadisi sharifda namoz va Ramazon ro‘zasi bir qatorda zikr qilinmoqda.
Umuman olganda namoz va ro‘za alohida-alohida ibodatlar bo‘lganidan namoz o‘qimagan kishi ham ro‘za tutishi mumkin. Lekin o‘rni kelganda namozni qadri juda yuksak ekanini, uni tark qilish katta gunohligini eslatib o‘tamiz. Namoz har bir balog‘atga yetgan, aqlli kishiga farzi ayndir. Qiyomatda ham birinchi so‘raladigan amaldir. Har kuni besh marta takrorlangani sababli, namozni tark qilgan kishi bir kunda besh marta katta gunoh ish qilgan bo‘ladi.
Savollarga O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo‘limi yetakchi mutaxassisi G‘ulomiddin Xolboyev javob berdi.
G‘ulomiddin XOLBOYEV
O‘MI Fatvo bo‘limi xodimi
Toshkent islom instituti o‘qituvchisi
Muhayyo Toshqorayeva tayyorladi, O‘zA