Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446

“Ramazonni qanday o‘tkazyapsiz? Ulamolar tavsiyasi”

27.04.2020   2304   4 min.
“Ramazonni qanday o‘tkazyapsiz? Ulamolar tavsiyasi”

Mohi Ramazon ro‘zasini bizlarga farz qilgan Alloh taologa cheksiz hamdu sanolar bo‘lsin!  

Ramazon oyining tunlarini bedor, ibodatda o‘tkazishni biz ummatlariga sunnat qilib qoldirgan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga durudu salavotlar bo‘lsin!        

Ushbu muborak oyni o‘zimiz uchun foydali va unumli o‘tkazishda ulamolarning bir qancha tavsiyalariga tayanib ish ko‘rish maqsadga muvofiqdir.

Biz ham oilamiz bilan birgalikda ushbu muborak oyni ustozlarimizning tavsiyalariga asosanlangan holda o‘tkazishga harakat qilmoqdamiz.

Quyida mazkur tavsiyalarni sizlarga ham ilindik. Zotan, ularga amal qilgan bandalar albatta bu oyning fazlu barokatidan ulushga ega bo‘ladi.

1. Ramazon tunlarini bedor o‘tkazish. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam dedilar: “Ramazon kechalarini iymon va savob umidida namoz o‘qib bedor o‘tkizgan kishining gunohlari kechiriladi”   (Imom Buxoriy rivoyati).

2.Miskinlarga taom ulashish. Alloh taolo O‘z Kalomi Qur’oni karimning Inson surasi, 2-7 oyatlarida shunday marhamat qiladi:

“O‘zlari suyumli (ya’ni muhtoj bo‘lishlariga) karamay miskin, yetim va asirlarga taom beradilar va  biz sizlarga Allohning yuzi uchun taom beramiz. Sizlardan mukofot va minnatdorchilik istamaymiz. Bizlar Parvardigorimiz tomonidan bo‘ladigan, (daxshatli azobidan yuzlar) tirishib, burishib qoladigan bir Kundan qo‘rqamiz – dedilar”.

3.Ro‘zadorlarga iftorlik berish. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam dedilar: “Ro‘zadorga iftor bergan kishiga ro‘zadorning savobining mislicha savob beriladi va ro‘zadorning savobi hech ham  kamaytirilmaydi” (Nasoiy rivoyati).

4.Ko‘proq sadaqa va ehson qilish. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam eng saxovatli kishilardan edilar. Xususan, ramazon oyi kelganda u kishining saxovatlari, esib turgan shamoldan ham saxovatliroq bo‘lib kolar edi.

Rasululloh sallollohu alayhi va sallam: “Sadaqalarning eng afzali ramazon oyidagi sadaqadir” — dedilar (Termiziy rivoyati).

5.Qur’onni ko‘p o‘qish. Abdulloh ibn Amr ibn Os roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamshunday deganlar: “Kim Qur’on o‘qisa, bas, u nubuvvat (darajasi)ga pog‘onama-pog‘ona ko‘tarilib boribdi. Faqat unga vahiy qilinmaydi, xolos. Qur’on sohibi qalbida Allohning Kalomi bo‘la turib g‘azab qilgan kishi bilan tortishishi va johil kishiga qo‘shilib johillik qilishi to‘g‘ri emas” (Bayhaqiy “Shuabul-iymon”da va Hokim “Mustadrak”da rivoyat qilgan).

6.Qadr kechasini izlash. Alloh taolo  Qur’oni karimning Qadr surasi, 1-3 oyatida shunday deydi:

Albatta Biz u (Qur’on)ni Qadr kechasida nozil qildik. (Ey Muhammad sallallohu alayhi va sallam), Qadr kechasi nima ekanligini Siz kayerdan ham bilar edingiz?! Qadr kechasi ming oydan yaxshirokdir.

Rasululloh sallollohu alayhi va sallam dedilar: “Qadr kechasini iymon bilan va savob umidida namoz o‘qib o‘tqizgan kishining o‘tgan gunohlari kechiriladi”  (Imom Buxoriy rivoyati).

7.Zikr va istig‘forni ko‘paytirish. Alloh taolo Ra’d surasining 28 oyatida marhamat qiladi:

“Ular iymon keltirgan va Allohning zikri ila qalblari orom topganlardir. Ogoh bo‘lingkim, Allohning zikri ila qalblar orom topur!”.

Albatta, iymon keltirganlarning qalblari Allohning zikri ila orom topadi. Chunki u qalblar o‘zlarining Allohga doimiy bog‘liq ekanlarini his etadilar.

“Robbingizga istig‘for aytinglar, so‘ngra Unga tavba qilinglar. (Shunda) U sizlarni ma’lum muddatgacha yaxshi rohatlar ila bahramand qilur va har bir fazl egasiga fazlini berur” (Hud surasi, 3-oyat).

 

Saidabror Umarov

 

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Hadisi sharifda Vatan tushunchasi

14.01.2025   4048   4 min.
Hadisi sharifda Vatan tushunchasi

Muqaddas dinimizning ikkinchi manbasi bo‘lgan Sunnatda ham vatan tushunchasi va unga bo‘lgan muhabbat borasida talaygina hadislar kelgan.

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam safardan qaytayotib Madina ko‘chalarini ko‘rgan vaqtlarida tuyalarini tezlatardilar. (Ot, xachir kabi) ulovda bo‘lsalar, uni niqtardilar”.

Abu Abdulloh aytadi: «Horis Ibn Umayr Humaydning “Ulovni uni (Madinani) sevganlaridan niqtardilar” rivoyatini ziyoda qilgan» (Imom Buxoriy rivoyati).

Oysha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan biringiz hajini ado qilsa, ahliga qaytishga shoshilsin. Chunki shunday qilishi ajrini ko‘paytiradi”, dedilar» (Imom Doraqutniy, Hokim va Bayhaqiy rivoyati).

Sharh: Alloma Munoviy[1] rahmatullohi alayh “Fayzul Qodir” kitobida hadisni quyidagicha sharhlagan: “(Vatanga) shoshilish – mustahab. “Ahl”dan murod esa vatandir, garchi u yerda ahli (oilasi) bo‘lmasa-da, kelishi bilan do‘stlari, ahllariga surur bag‘ishlagani uchun “shunday qilishi ajrini ko‘paytiradi”. Vatanda istiqomat qilishda boshqa joyga qaraganda ibodatga (oid) vazifalarni bajarish oson bo‘ladi. Bu Islom asoslaridan biri bo‘lgan haj borasida shunday deyilgan bo‘lsa, boshqa, ayniqsa, mustahab (arab. – “sevilgan”, “yoqtirilgan”) – shar’iy amal; uni bajargan kishi savob oladi, bajarmagan kishi gunohkor bo‘lmaydi) va muboh (arab. – “umumiy”, “ixtiyoriy” ish-harakat) – shariat tomonidan mukallaf kishiga qilish yoki qilmaslik ixtiyori teng berilgan amal) safarlarda (o‘z vataniga shoshilishi birinchi navbatda) talab qilinadi. Mana shu hadisdan Abu Hanifa rahmatullohi alayh Makkani qo‘shni tutish makruh (arab. – “rad etilgan”, “qoralangan”, “nomaqbul”) shariat hukmlaridan biri. Qat’iyan taqiqlanmagan, biroq nomaqbul hisoblangan va rad etilgan amal. Makruh ikki xil bo‘ladi, degan hukmni olganlar”.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Safar azobning bir bo‘lagidir. Sizlarni taom, sharob va uyqudan to‘sadi. Qay biringizning safardan maqsadi hosil bo‘lsa, ahliga shoshilsin”, dedilar» (Muttafaqun alayh).

Uqba ibn Omir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uch kishining: ota, musofir va mazlumning duosi ijobat qilinadi”, dedilar» (Imom Tabaroniy rivoyati).

Sharh: Alloma Munoviy rahmatullohi alayh “Fayzul Qodir” kitobida yozadi: “Uch kishining: otaning farzandga, musofirning va mazlumning zolimga qilgan duosi ijobat bo‘ladi. Safar vatandan uzoq, g‘urbatda bo‘lish, mashaqqatlarni boshdan kechirish sababli qalbda siniqlik paydo qiladi. Siniqlik duo ijobat bo‘lishining eng katta sabablaridan biri. Mazlum esa nochordir”.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga mevaning avvali keltirilar edi. Shunda u zot: “Allohumma barik lana fi madinatina va fi samarina va fi muddina va fi so’ina barokatan ma’a baroka” duosini aytardilar. So‘ngra uni hozir bo‘lgan bolalarning eng yoshiga berardilar» (Muslim rivoyati).

Duoning tarjimasi: “Allohim! Bizning shahrimizga, mevamizga, muddimizga va so’imizga baraka ustiga baraka ber“. (Mud va so’ – hajm o‘lchov birliklari).

"Islomda vatan tushunchasi" kitobidan


[1] Alloma Munoviy. To‘liq ismi: Zaynuddin Muhammad Abdurrauf ibn Tojulorifin ibn Ali Zaynul Obidin Haddodiy Munoviy Qohiriy. Milodiy 1545, hijriy 952 yilda tug‘ilgan. Milodiy 1622, hijriy 1031 yilda Qohirada vafot etgan. Qomusiy olimlardan. Alloma Munoviy parhezkor, kam ovqat, kam uyqu zotlardan edi. 80ga yaqin kitob muallifi. Yozgan kitoblari: “Kunuzul haqoiq” (hadis haqida), “Fayzul Qodir sharhu jomeis sag‘ir” va boshqalar.

MAQOLA