Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Yanvar, 2025   |   21 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:43
Peshin
12:39
Asr
15:44
Shom
17:29
Xufton
18:46
Bismillah
21 Yanvar, 2025, 21 Rajab, 1446

Ramazondagi eng afzal amallar

26.04.2020   2375   4 min.
Ramazondagi eng afzal amallar

Ramazon oyi

Muborak Ramazon oyi Alloh taoloning nazdida yilning eng afzal oyidir. Bu oy musulmonlar uchun hasanotlarini, savoblarini ko‘paytirish mavsumidir. Ramazonning ro‘zasi balog‘atga yetgan, aqlli musulmonning zimmasida farzdir. Ushbu ro‘zani tutmaslik Alloh taolo ruxsat bergan kishilargagina mumkindir. Ular bemor bilan musofirdir. Ularning ro‘za tutmasligiga ruxsat bo‘lishi uchun bemorning kasali kuchayishi, tuzalishi ortga surilishi yoki o‘lim xavfi yuzaga kelishi kerak. Musofirga esa agar ro‘za tutsa, safar asnosida mashaqqat bo‘lib, safari og‘irlashishi kerak. Agar mazkur holatlar bo‘lmasa, bemor ham, musofir ham ro‘za tutadi.

Alloh taolo Karim Zotdir. Ro‘za uchun beradigan savobi ulkan bo‘lib, miqdori qanchaligini O‘zidan boshqa hech kim bilmaydi.

Shunday ulug‘ oyda qilinadigan buyuk amallarni quyida keltirib o‘tamiz:

Ro‘za

Sahih ro‘za musulmonning bu oyda ado etadigan eng afzal amallaridan biridir. Ro‘za – niyat bilan taom, ichimlik va jimo’dan tiyilishdir. Bundan tashqari yolg‘on gapirishdan, g‘iybatdan, chaqimchilikdan, haromga nazar solishdan, harom narsalarga quloq solishdan va barcha yomon illatlardan tiyilish ham kiradi. Ro‘zador odam ko‘zini va qulog‘ini, tilini, umuman, barcha a’zolarini haromdan tiyish shartdir. Hadislarda ro‘zador odam gunohlardan tiyilmasa, a’zolarini haromdan tiymasa, unga faqat och qolish va chanqashgina qolishi aytilgan.

Qur’oni Karim qiroati

Musulmon kishi Ramazon oyida Qur’oni Karim tilovati bilan vaqtini o‘tkazishi eng afzal amallardandir. Qori o‘qigan har bir harf uchun hasana oladi. Bir hasana o‘ntaga ko‘paytirib beriladi. Ro‘zador kishi uxlab, televizor ko‘rib, behuda gap-so‘zlar bilan vaqtini o‘tkazish o‘rniga Qur’on qiroatiga berilishi, uni yodlash, ma’nolarini tadabbur qilish bilan vaqtini o‘tkazishi lozimdir. Zero, Ramazon Qur’on nozil bo‘lgan oydir.

Sadaqa

Oddiy kunlarda sadaqa qilish Alloh taologa mahbub amallardan biridir. Ramazonda esa bu amalning savobi yanada ko‘payadi. Sadaqaning turlari ko‘p. Masalan, faqirlarga taom berish, mol bilan sadaqa qilish, libos sadaqa qilish yoki kimning nimaga ehtiyoji bo‘lsa, o‘sha narsani sadaqa qilish. Ayniqsa, saharlik va iftorlikda yegulik topishga qiynaladigan kambag‘allarga taom va boshqa yeguliklar sadaqa qilish yoki shuning pulini berish ayni muddaodir.

Qiyomul layl

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ramazon oyida tahajjud namozini aslo qoldirmas edilar. Chunki bu oyda qilingan nafl ibodatga boshqa oylardagi farz ibodatning savobi beriladi. Masjidlarda taroveh namozini imom bilan birga jamoat bo‘lib ado etgan kishi ham kechani bedor o‘tkazgan hisoblanadi. U zot alayhissalom bu oyning oxirgi o‘n kunlarida masjidda e’tikof o‘tirardilar. Chunki, oxirgi o‘n kunlikda ming oydan yaxshiroq bo‘lgan qadr kechasi bordir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam o‘z ummatlarini bu oyning kechalarini ibodat ila bedor o‘tkazishga targ‘ib qilganlar.

Umra

Ramazon oyida umra qilish haj qilganlik savobiga teng deyiladi. Kim bu oyda umra qilishga imkoni bo‘lsa, umra qilsin, zero bunda katta ajr bordir.

Allohning zikri

Allohni zikr qilish ulug‘ amaldir. Zikr deganda Allohni “Subhanalloh”, “Alhamdulillah”, “Laa ilaaha illalloh”, “Allohu akbar”, “Astag‘firulloh” kabi lafzlar bilan yoki namoz o‘qib, Qur’on tilovat qilib zikr qilishga aytiladi. Shu amallarni Ramazon oyida qilish esa savobning ko‘payishiga sabab bo‘ladi. Og‘iz ochish paytida ko‘p duo qilishga urinish kerak. Bu paytda qilingan duo ijobat bo‘lishi xabarlarda aytilgan.

Silai rahm

Silai rahm – qarindoshlar bilan aloqani bog‘lashdir. Bu amal oddiy kunlarda ham juda savobli, insonning umri, rizqi barakali bo‘lishi sabab bo‘ladi. Ammo shu amalni Ramazon oyida bajarilsa, savobi ham, umrga, rizqqa keladigan baraka ham ziyoda bo‘ladi.

  

Manba:  mawdoo3.com

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar

Imom Muslimdan hadis rivoyat qilgan roviylar

20.01.2025   1225   4 min.
Imom Muslimdan hadis rivoyat qilgan roviylar

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

1. Ali ibn Hasan ibn Abu Iso Hiloliy (yoshlari imom Muslimdan katta)
2. Muhammad ibn Abdulvahhob Farro (shayxlaridan). Ammo Farrodan «Sahih»larida hadis rivoyat qilmaganlar.
3. Husayn ibn Muhammad Qabboniy
4. Abu Bakr Muhammad ibn Nazr ibn Salama Jorudiy
5. Ali ibn Husayn ibn Junayd Roziy
6. Solih ibn Muhammad Jazara
7. Abu Iso Termiziy («Jome’i Termiziy»da)
8. Ahmad ibn Muborak Mustamliy
9. Qozi Abdulloh ibn Yahyo Saraxsiy
10. Abu Sa’id Hotim ibn Ahmad ibn Mahmud Kindiy Buxoriy
11. Ibrohim ibn Is'hoq Sayrafiy
12. Saboqdosh do‘stlari Ibrohim ibn Abu Tolib
13. Ibrohim ibn Muhammad ibn Hamza
14. Faqih Ibrohim ibn Muhammad ibn Sufyon («Sahihi Muslim»ning roviylaridan)
15. Abu Amr Ahmad ibn Nasr Xaffof
16. Zakariyo ibn Dovud Xaffof
17. Abdulloh ibn Ahmad ibn Abdusalom Xaffof
18. Hofiz Abu Ali Abdulloh ibn Mahammad ibn Ali Balxiy
19. Abdurrahmon ibn Abu Hotim
20. Ali ibn Ismoil Saffor
21. Abu Homid Ahmad ibn Hamdun A’mashiy
22. Abu Homid Ahmad ibn Muhammad ibn Sharqiy
23. Abu Homid Ahmad ibn Ali ibn Hasnavayh Muqriy (zaif roviylardan)
24. Hofiz Ahmad ibn Salama
25. Sa’id ibn Amr Barza’iy
26. Abu Muhammad Abdulloh ibn Muhammad ibn Sharqiy
27. Fazl ibn Muhammad Balxiy
28. Abu Bakr ibn Xuzayma
29. Abul Abbos Sarroj
30. Muhammad ibn Abd ibn Humayd
31. Muhammad ibn Maxlad Attor
32. Makkiy ibn Abdon
33. Yahyo ibn Muhammad ibn So’id
34. Hofiz Abu Avona
35. Hofiz Nasr ibn Ahmad ibn Nasr.

Abu Amr Mustamliy aytganlar: «Bizga Is'hoq Kavsaj 251 yilda hadis yozdirdilar. Muslim tanlab yozardilar, men esa aytganlarini yozardim va davom etaverishlarini so‘rardim. Shunda Is'hoq Kavsaj Muslimga: «Siz musulmonlar orasida ekansiz, yaxshilik doim biz bilan birga», – dedilar».

Termiziy «Jome’»larida imom Muslimdan bittagina hadis rivoyat qilganlar («Ramazon boshlanishini bilish uchun sha’bonda oyni kuzatinglar»).[1]

Abul Qosim ibn Asokirga Abu Nasr Yunortiy shunday deganlar: «Menga Solih ibn Abu Solih daraxt po‘stlog‘iga yozilgan bir varaqni berdilar. Unda imom Muslim dastxatlari bilan Valid ibn Muslimdan eshitib yozib olgan hadislar bitilgan ekan».

Bu sanadi uzilgan, ishonchiz ma’lumot.

Ahmad ibn Salama aytganlar: «Abu Zur’a va Abu Hotimning sahih hadislarni bilishda imom Muslimni zamonalarining shayxlaridan ustun qo‘yishlarini ko‘rdim. Husayn ibn Mansurdan eshitishimcha, u kishi Is'hoq ibn Rohavayhning imom Muslim to‘g‘rilarida gapira turib, forscha bir so‘z aytganlarini eshitganlar. Uning ma’nosi – shu qadar ulug‘ inson bo‘lar ekan-da?!».

Ahmad ibn Salama aytganlar: «Muslim bir ilm majlisiga taklif etildilar. Unda bu kishi bilmaydigan bir hadis zikr qilindi. Uylariga borib, chiroqni yoqdilar-da, oila ahliga: «Huzurimga hech kim kirmasin», – dedilar. Bir payt: «Bizga bir savat xurmo hadya qilindi», – deyishdi. «Olib kiringlar», – dedilar. Xurmoni kiritishdi. Tong otguncha undan bitta-bittadan olib, o‘sha hadisni qidirishga tushdilar. Xurmo ham tugadi, hadis ham topildi».

Bu voqeani Abu Abdulloh Hokim ham rivoyat qilib: «Ishonchli do‘stlarimizdan birining aytishicha, o‘shandan keyin imom Muslim vafot etibdilar», – deganlar.

«Mashhur daholar siyrati» kitobidan

[1] 687-hadis.