Butun dunyoga katta tashvish bo‘lib turgan koronavirus kasalligi pandemiyasi davrida qator xorijiy mamlakatlar, xususan, arab-musulmon mamlakatlarida Ramazon oyi ibodatlarini qanday o‘tkazilishi bilan bog‘liq masalalar, fatvolar va bayonotlarni o‘rganishni davom ettirmoqdamiz.
O‘tgan kuni Saudiya Arabistoni Podshohligidagi Ulamolar Kengashi Bosh kotibiyati ham o‘zining bayonotini e’lon qildi. Bayonot Saudianews.ru internet nashrida e’lon qilindi. Xabarda jumladan quyidagi masalalar bayon etilgan:
Saudiya Arabistoni Podshohligidagi Ulamolar Kengashi Bosh kotibiyati barcha musulmonlar ibodatlarining barcha shakllarini bajarishda ehtiyot choralariga qat’iy rioya qilgan holda Ramazon oyini o‘tkazishni tavsiya etdi.
Ulamolar Kengashi Bosh kotibiyati tavba-tazarru bilan Allohga qaytish va Alloh taoloning amrlariga itoat qilishni qat’iy niyat qilgan holda barcha musulmonlarning muborak Ramazon oyini o‘tkazishlarini tavsiya qildi.
Bosh kotibiyat bu masala bo‘yicha bayonot tarqatdi. Unda mo‘min-musulmonlar uchun ro‘zaning fazilati va buyukligi va buning savobi zikr qilindi. Shuningdek bu muqaddas oyda ham musulmonlar xayrli ishlarni ado etishga da’vat etildi.
Koronavirus pandemiyasining bugungi ahvolini hisobga olgan holda, Bosh kotibiyat musulmonlarni o‘zlari yashayotgan mamlakatlardagi vakolatli organlar tomonidan chiqarilgan ehtiyot choralariga qat’iy rioya qilishga undamoqda. Zero, Islom inson qalbi va insoniy ehtiyojlarini saqlab qolish uchun chaqirilgan.
Har bir musulmon bilsinki, Islom shariatida ehtiyot va oldini olish choralarini ko‘rish tamoyili joriy etilgan. Bunga Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilgan hadisda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Agar bir joyda vabo tarqalganini eshitsangiz, u yerga bormanglar. Agar o‘zingiz turgan joyga vabo kelsa, u yerdan chiqib ketmanglar!” degan so‘zlari, shuningdek bir qator boshqa matnlar dalil bo‘la oladi.
Islom dini qoidalari hamda tibbiy xulosalar asosida Saudiya Arabistoni Podshohligidagi Ulamolar Kengashi Bosh kotibiyati barcha musulmonlarga quyidagilarni tavsiya qiladi:
Mazkur tavsiyalarga amal qilishda har bir mo‘min-musulmon mamlakat va xalq manfaatlari haqida qayg‘uradigan boshqalar uchun yaxshi o‘rnak bo‘lishi va shu bilan birga dinning tartib-qoidalariga amal qilayotganligini anglashi lozimdir.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
وحدثنا إسحاق بن إبراهيم بن جبلة نا عبيد الله بن موسى أنا إسرائيل، عن سماك أنه سمع موسى بن طلحة يحدث عن أبيه قال: مررت مع النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم في نخل فرأى قوما في رءوس النخل يلقحون النخل فقال: ما يصنع هؤلاء؟ قالوا: يجعلون الذكر في الأنثى قال: ما أظن ذلك يغني شيئا فبلغهم ذلك فتركوه فنزلوا عنها فبلغ ذلك النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم فقال: إنما هو ظن ظننته، إن كان يغني شيئا فاصنعوه، فإنما أنا بشر مثلكم وإن الظن يخطئ ولكن ما قلت لكم: قال الله تعالى فلن أكذب على الله عز وجل.
Muso ibn Talha otasidan rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam bilan birga (Madina) xurmozorlari orasidan o‘tdim. U zot xurmolar ustiga chiqib olib, changlatayotgan odamlarni ko‘rib: “Anavilar nima qilishmoqda?” dedilar.
Odamlar: “(Xurmoning) erkagini urg‘ochisiga qo‘shmoqda”, dedi.
U zot: “Menimcha, undoq qilish biror foyda bermas, deb gumon qilaman”, dedilar.
Haligi odamlarga buning xabari yetib borganda, ular u(changlatish)ni tark qildi va xurmolardan tushdi. Rasululloh sollallohu alayhi va olihi vasallamga bu haqda xabar berilganda: “U mening bir gumonim, agar o‘sha narsa ularga manfaat bersa, uni qilaversin! Albatta, men ham sizlar kabi basharman. Albatta, gumon xato qiladi. Lekin sizlarga “Alloh taolo bunday dedi”, deb biror narsa aytsam, zinhor Alloh azza va jallaga nisbatan yolg‘on so‘zlamayman”, dedilar.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD