Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Dekabr, 2024   |   23 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
24 Dekabr, 2024, 23 Jumadul soni, 1446

Musulmon kishi mish-mishlarga ishonmaydi

2.04.2020   2267   2 min.
Musulmon kishi mish-mishlarga ishonmaydi

Shu kunlarda barchaning og‘zida koronavirus haqidagi gap-so‘zlar aylanib yuribdi. Odamlarni kuzatsak, ularda asosan ikki hil holatni ko‘ramiz. Bir qism kishilarning tili zikrda, qo‘li duoda. Ular Alloh taolodan yurtimiz va butun dunyoni bu musibatdan aritishini, bemorlarga tezroq shifo berishini so‘ramoqda. Yana bir toifa kishilar esa turli mish-mish va yolg‘on xabarlar tarqatib, odamlar orasida bezovtalik yuzaga kelishiga sabab bo‘lmoqda.
Mish-mish tarqatish – dinimizda gunohi kabira hisoblanadi. Nega bunday? Sababi u orqali rishtalar uziladi, uylar buziladi, yomonliklar urchiydi, odamlar orasida xavf-xatar, qo‘rqinch yuzaga keladi.
Ulamolar mish-mish tarqatish – hasadchi dushman to‘qiydigan, fosiq-munofiq tez ilib oladigan, mag‘rur johil tarqatib yuradigan qabih ish hisoblanadi. Mish-mishlar tarqatguvchi – fosiqdir.
Alloh taolo marhamat qiladi: “Ey, imon keltirganlar! Agar fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko‘ringlar, bir qavmga bilmasdan musibat yetkazib qo‘yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo‘lmanglar” (Hujurot surasi, 6-oyat).
Demak, to‘g‘ri kelgan xabarni olib kelgan kishi fosiq hisoblanar ekan. Xabarni eshitgan kishi unga ishonib ketavermasdan, avval yaxshilab tekshirib ko‘rishi kerak ekan.
O‘ylamay gapiradigan kishi do‘zaxga tushadi. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Albatta, bir banda oqibatini o‘ylamay Allohning roziligiga sabab bo‘ladigan bir so‘zni aytadi-da, o‘sha bilan darajasini ko‘taradi. Yana bir banda beparvo Allohning g‘azabiga sabab bo‘ladigan bir so‘zni aytadi-da o‘sha bilan uni jahannamga tashlaydi”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati). Hadis sharhlovchilari mish-mish tarqatuvchi kishilarni ham mana shu va’id ichiga kiradi, bu ishlari bilan Allohning qahriga uchrab, borar joylari jahannam bo‘ladi, deydilar.
Alloh taolo boshimizga soya solib turgan koronavirus kasalligini tez kunlarda ko‘tarib, ofiyat bersin.


Mirzamaqsud ALIMOV,
Andijon viloyati bosh imom-xatibi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Fiqhga ikki xil qarash mumkinmi?

23.12.2024   1386   1 min.
Fiqhga ikki xil qarash mumkinmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Faqihlarning fiqhga bergan ta’riflarida «dalil» degan so‘z bormi? Yo‘q. Ular faqat mukallaflarning amallari haqida gapirishdi, hukmlarning mukallaflarga nisbatan joriy bo‘lish holatlariga e’tibor qaratishdi. Demak, umumiy qilib aytadigan bo‘lsak, fiqhga ikki xil ta’rif berildi. Biri usuliy ulamolarning ta’rifi, ya’ni «Qur’on va Sunnatdan hukmlarni qay tarzda chiqarib olish haqidagi ilm» degan ta’rif. Ikkinchisi fuqaholar bergan ta’rif bo‘lib, unda hosil bo‘lgan hukmlarning mukallaflarga qanday joriy qilinishi asosiy o‘ringa qo‘yildi. Bu hukmlar mutlaq mujtahidlar tarafidan chiqariladi. Hukmni faqat mutlaq mujtahid chiqara oladi. Ana shu mujtahid muayyan bir hukmni Qur’on va Sunnatdan qanday chiqarganini o‘rganish usul ilmining mavzusidir. Chiqarilgan hukmni o‘zimizga va jamiyatga tatbiq qilish esa muftiy va faqihlarning ishidir.

Demak, fiqhga ikki xil qarash mumkin ekan: hukmni chiqarib olish va uni tatbiq qilish. Bizning xatoimiz shuki, hukmni ishlab chiqish bilan uni tatbiq qilish orasidagi farqni tushunmayapmiz. Tushunmaganimiz uchun ham keraksiz gaplarni gapiryapmiz. Biz yuqorida aytib o‘tgan ikki yo‘nalish – tahallul, ya’ni dinga yengil qarash va tashaddud, ya’ni dinda g‘uluvga ketish yo‘nalishlari yo ikkinchi ta’rifdan bexabar qolishdi, yoki unga e’tiborsiz qarashdi. Ular faqat birinchi ta’rifni, ya’ni hukmni qay tarzda ishlab chiqishni izohlashdi.

«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan