Sayt test holatida ishlamoqda!
30 Aprel, 2025   |   2 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:53
Quyosh
05:22
Peshin
12:25
Asr
17:16
Shom
19:22
Xufton
20:45
Bismillah
30 Aprel, 2025, 2 Zulqa`da, 1446

Sabr va shukr saodat kaliti

02.04.2020   3598   4 min.
Sabr va shukr saodat kaliti

Ayni kunlarda yurtimizdagi ba’zi bozorlar va oziq – ovqat do‘konlarida mahsulot olish uchun navbatda turgan kishilarning ko‘pligini ko‘rib hayron qolasan. Gohida achinasan. Axir, yurtimizda bo‘lib turgan ushbu karantin vaqtida aholini to‘planmaslikka, sarosima va vahimaga tushmaslikka, behudaga uydan chiqmaslikka chaqirib qancha targ‘ibot ishlari amalga oshirilmoqda. Ba’zi bir soha xodimlari xalqning salomatligi va xotirjamligi uchun ushbu tahlikali vaziyatda ham o‘z mehnat faoliyatlarini to‘xtatmaslikka, balki, yanada jadallatishga harakat qilmoqdalar. Qancha – qancha imkoniyatlar, yengilliklar va sharoitlar yaratilishiga qaramasdan bunday vaziyatdan to‘g‘ri xulosa chiqarmay bazorma-bozor yurgan, tiqilinchda navbatda turgan kishilarni ko‘rib essiz, shuncha harakat devorging keladi. Xo‘sh, nega ba’zi kishilar masalaning asl mohiyatini anglab yetmayaptilar? Kasallika qarshi kurashinng eng samarali yechimi faqatgina uyda o‘tirish kerakligini anglamayaptilar?

Tan olish kerakki, biz Alloh taoloning  ne’matlariga ko‘milib ketganimizdan, yaxshi kunlarni ko‘raverganimizdan, boshimizga kelgan bu musibat paytida shoshib qoldik. Aslida biz inson hayoti doim bir tekis, xursandchilik va shox-xurramlikda o‘tavermasligini, Alloh taolo vaqti-vaqti bilan bandalarini turli xil musibatlar,  imtihonlar bilan  sinab  turishligini unutmasligimiz kerak edi.  Shundagina, bizga berilgan bu sinov va imtihon ham behikmat emasligini,  Alloh taolo bandalariga hargiz zulm qilmasligini, xossatan, mo‘min va musulmonlarni hargiz azoblashni istamasligini his qilib qalbimiz taskin topardi.

Azizlar! Unutmaylik! Alloh taolo  O‘zining hikmati ilohiysi bilan ularni imtihon qilib turadi. Agar bu paytda kishi tafakkur, shukr va sabr qilsa bu imtihon ham  u uchun xayriyatli bo‘lishi mumkin. Buning uchun esa mo‘min kishidan ba’zi bir amallar talab etiladi.

Avvalo, yaxshilik ham, yomonlik ham  Alloh  taoloning izni bilan bo‘lishligiga aniq ishonish kerak.  Qalbiga ushbu ishonch qat’iy o‘rnashgan kishi ortiqcha jazava va vahimaga tushmaydi. Chunki, Allohning izni bilan bo‘ladigan amalda o‘zgalarni yoki biror narsani ayblay olmaydi. Qolaversa, qalbi xotirjam bo‘ladi.

Ikkinchidan, bunday paytda musibat yoki sinovni davomiyligini qisqartirish uchun shari’at va mutaxasislar undan talab qilgan qoidalarga qat’iy amal qiladi. Chunki, musulmon kishi o‘zi va o‘zgalar boshiga tushgan sinovni tezroq daf bo‘lishligiga harakat qiladi va buning uchun o‘z hissasini qo‘shadi.

Uchinchidan, musulmon kishining tavakkul atalmish sifati aynan shu paytda ko‘zga tashlanadi. U  qo‘lidagi bor davlatiga qanoat qilish bilan birga, o‘zidan ko‘ra nochorroq bo‘lgan birodarlariga o‘z mol mulkidan, taomidan ulashadi. Ertangi  kunning rizqi uchun qayg‘urib, o‘ziga va jamiyatga noqulayliklar tug‘dirmaydi. Chunki, Alloh taoloning Razzoq ismiga shubha qilmaydi.

Azizim!  Siz o‘zingizga buyurilgan amalni qiling. Rizq uchun qayg‘urmang. Rizqingizni Alloh taolo kafilligiga olgan axir. Qolaversa, siz uzoqdan-uzoq navbat kutib, asabiylashib, baqir-chaqir qilib olayotganingiz bu kartoshka mahsuloti tiriklikning yagona vositasi emas. U bo‘lmasa och qolasiz yoki sog‘ligizga putur yetadi degani ham emas. Qolaversa, bozordagi bu mahsulot yer yuzidagi eng oxirgi mahsulot degani ham emas.  Allohga shukrlar bo‘lsinki, oziq – ovqat zahiralarimiz xavotir oladigan darajada kamayib qolgani yo‘q.

Shuning uchun, ko‘zimizni to‘q, qalbimizni xotirjam qilaylik. Ertangi kun rizqi uchun bu qadar johillikka bormaylik. Ertangi kun o‘z rizqi bilan keladi. Alloh taolo bizdan ertangi kunni ibodatini bugun talab qilmayaptiku axir. Nega biz Allohning va’dasiga ishonmasdan bunchalar toqatsizlik qilishimiz kerak. Undan ko‘ra duo qilaylik, Allohga tavba va istig‘for aytaylik. Kasallikni tezroq daf bo‘lishini istasak bugun o‘z uyimizda o‘tiraylik.

 

Toshkent shahar bosh imom xatibi: 

N. Xoliqnazarov

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

O‘zbekistonda Imom Moturidiy ilmiy merosiga yuksak e’tibor qaratilmoqda

28.04.2025   4653   3 min.
O‘zbekistonda Imom Moturidiy ilmiy merosiga yuksak e’tibor qaratilmoqda

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qarori jahon ilmiy jamoatchiligi, ayniqsa turkiy davlatlarda alohida quvonch va xursandchilik bilan kutib olinmoqda.

Jumladan, turkiyalik moturidiyshunos olim va mutaxassislar ushbu tashabbusni tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan muhim qaror sifatida baholamoqdalar. Anqara Yildirim Boyazid universiteti professori, doktor Ahmad Yildirim tomonidan e’lon qilingan maqola fikrimizning yorqin dalili bo‘la oladi. Maqolada yurtboshimiz qabul qilgan mazkur qaror buyuk mutafakkir ajdodlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish, qayta tiklash va uni jahon hamjamiyatiga tanitish yo‘lidagi muhim qadam sifatida e’tirof etilgan.

Maqolada Imom Moturidiyning islom tafakkuri tarixida tutgan o‘rni alohida ta’kidlangan. Unda bayon etilishicha, Imom Moturidiy ilmiy merosi bugungi globallashuv davri muammolarini hal etishda muhim o‘rin tutadi. Imom Moturidiy o‘z davrida nafaqat diniy, balki falsafiy, axloqiy va ijtimoiy masalalarni ham qamrab olgan mukammal tizimni yaratgan. Moturidiylik ta’limoti asosan aql va hikmatga tayangan holda, insonning axloqiy mas’uliyatiga urg‘u qaratadi.  

Ahmad Yildirimning ta’kidlashicha, Imom Moturidiyning hikmatga asoslangan tafakkur tizimi bugungi kun odami hayotdan ma’no izlash jarayonida duch kelishi mumkin bo‘lgan muammolarga ham yechim bera oladi. Maqolada e’tirof etilgan so‘zlar e’tiborga molik: “Imom Moturidiyning bugungi kunimiz uchun ham ahamiyatli bo‘lgan qarashlarini yanada chuqurroq o‘rganish, ularni yuzaga chiqarib, insoniyat taraqqiyotiga safarbar qilish lozim. Shundan kelib chiqqan holda maxsus tadqiqotlar zarurligi ayni haqiqatdir. Mana shuni anglagan holda O‘zbekistonda 2025 yil Imom Moturidiyning 1155 yilligini nishonlash yili deb e’lon qilindi”.

Shuningdek, Ahmad Yildirim O‘zbekiston Prezidentining “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq amalga oshiriladigan ishlar, jumladan, “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro konferensiya o‘tkazish, talabalar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha musobaqa va davra suhbatlarini tashkil etish, moturidiylik allomalari hayoti va ilmiy merosiga oid xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan noyob qo‘lyozma va boshqa madaniy boyliklarni aniqlash hamda ularning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish kabi tadbirlarni ham alohida e’tirof etgan.

Ahmad Yildirim o‘z maqolasini quyidagicha yakunlaydi: “O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Janobi Oliylarining oqilona rahbarligi hamda 2025 yilda Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlashga oid qarori ortidan Movarounnahrda Islom sivilizatsiyasi tarixini o‘zgartirgan allomalarning avvalgi safida turuvchi Imom Moturidiyni xotirlash va uning fikrlarini qayta jonlantirish, yosh avlodni adashgan mutaassib oqimlar tuzog‘iga tushib qolishining oldini olish, shuningdek, insoniyatga bugungi kunda odamlar o‘tmishdagidan ko‘ra ko‘proq muhtoj bo‘lgan tinchlik, bag‘rikenglik va yuksak ishonch madaniyatini taqdim etadigan yangi Islom sivilizatsiyasi binosini barpo etish yo‘lida yana bir muhim qadam qo‘yilgan bo‘ladi”.

O‘zA

MAQOLA