Sayt test holatida ishlamoqda!
05 Avgust, 2025   |   11 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:50
Quyosh
05:22
Peshin
12:34
Asr
17:29
Shom
19:39
Xufton
21:04
Bismillah
05 Avgust, 2025, 11 Safar, 1447

Sabr va shukr saodat kaliti

02.04.2020   4055   4 min.
Sabr va shukr saodat kaliti

Ayni kunlarda yurtimizdagi ba’zi bozorlar va oziq – ovqat do‘konlarida mahsulot olish uchun navbatda turgan kishilarning ko‘pligini ko‘rib hayron qolasan. Gohida achinasan. Axir, yurtimizda bo‘lib turgan ushbu karantin vaqtida aholini to‘planmaslikka, sarosima va vahimaga tushmaslikka, behudaga uydan chiqmaslikka chaqirib qancha targ‘ibot ishlari amalga oshirilmoqda. Ba’zi bir soha xodimlari xalqning salomatligi va xotirjamligi uchun ushbu tahlikali vaziyatda ham o‘z mehnat faoliyatlarini to‘xtatmaslikka, balki, yanada jadallatishga harakat qilmoqdalar. Qancha – qancha imkoniyatlar, yengilliklar va sharoitlar yaratilishiga qaramasdan bunday vaziyatdan to‘g‘ri xulosa chiqarmay bazorma-bozor yurgan, tiqilinchda navbatda turgan kishilarni ko‘rib essiz, shuncha harakat devorging keladi. Xo‘sh, nega ba’zi kishilar masalaning asl mohiyatini anglab yetmayaptilar? Kasallika qarshi kurashinng eng samarali yechimi faqatgina uyda o‘tirish kerakligini anglamayaptilar?

Tan olish kerakki, biz Alloh taoloning  ne’matlariga ko‘milib ketganimizdan, yaxshi kunlarni ko‘raverganimizdan, boshimizga kelgan bu musibat paytida shoshib qoldik. Aslida biz inson hayoti doim bir tekis, xursandchilik va shox-xurramlikda o‘tavermasligini, Alloh taolo vaqti-vaqti bilan bandalarini turli xil musibatlar,  imtihonlar bilan  sinab  turishligini unutmasligimiz kerak edi.  Shundagina, bizga berilgan bu sinov va imtihon ham behikmat emasligini,  Alloh taolo bandalariga hargiz zulm qilmasligini, xossatan, mo‘min va musulmonlarni hargiz azoblashni istamasligini his qilib qalbimiz taskin topardi.

Azizlar! Unutmaylik! Alloh taolo  O‘zining hikmati ilohiysi bilan ularni imtihon qilib turadi. Agar bu paytda kishi tafakkur, shukr va sabr qilsa bu imtihon ham  u uchun xayriyatli bo‘lishi mumkin. Buning uchun esa mo‘min kishidan ba’zi bir amallar talab etiladi.

Avvalo, yaxshilik ham, yomonlik ham  Alloh  taoloning izni bilan bo‘lishligiga aniq ishonish kerak.  Qalbiga ushbu ishonch qat’iy o‘rnashgan kishi ortiqcha jazava va vahimaga tushmaydi. Chunki, Allohning izni bilan bo‘ladigan amalda o‘zgalarni yoki biror narsani ayblay olmaydi. Qolaversa, qalbi xotirjam bo‘ladi.

Ikkinchidan, bunday paytda musibat yoki sinovni davomiyligini qisqartirish uchun shari’at va mutaxasislar undan talab qilgan qoidalarga qat’iy amal qiladi. Chunki, musulmon kishi o‘zi va o‘zgalar boshiga tushgan sinovni tezroq daf bo‘lishligiga harakat qiladi va buning uchun o‘z hissasini qo‘shadi.

Uchinchidan, musulmon kishining tavakkul atalmish sifati aynan shu paytda ko‘zga tashlanadi. U  qo‘lidagi bor davlatiga qanoat qilish bilan birga, o‘zidan ko‘ra nochorroq bo‘lgan birodarlariga o‘z mol mulkidan, taomidan ulashadi. Ertangi  kunning rizqi uchun qayg‘urib, o‘ziga va jamiyatga noqulayliklar tug‘dirmaydi. Chunki, Alloh taoloning Razzoq ismiga shubha qilmaydi.

Azizim!  Siz o‘zingizga buyurilgan amalni qiling. Rizq uchun qayg‘urmang. Rizqingizni Alloh taolo kafilligiga olgan axir. Qolaversa, siz uzoqdan-uzoq navbat kutib, asabiylashib, baqir-chaqir qilib olayotganingiz bu kartoshka mahsuloti tiriklikning yagona vositasi emas. U bo‘lmasa och qolasiz yoki sog‘ligizga putur yetadi degani ham emas. Qolaversa, bozordagi bu mahsulot yer yuzidagi eng oxirgi mahsulot degani ham emas.  Allohga shukrlar bo‘lsinki, oziq – ovqat zahiralarimiz xavotir oladigan darajada kamayib qolgani yo‘q.

Shuning uchun, ko‘zimizni to‘q, qalbimizni xotirjam qilaylik. Ertangi kun rizqi uchun bu qadar johillikka bormaylik. Ertangi kun o‘z rizqi bilan keladi. Alloh taolo bizdan ertangi kunni ibodatini bugun talab qilmayaptiku axir. Nega biz Allohning va’dasiga ishonmasdan bunchalar toqatsizlik qilishimiz kerak. Undan ko‘ra duo qilaylik, Allohga tavba va istig‘for aytaylik. Kasallikni tezroq daf bo‘lishini istasak bugun o‘z uyimizda o‘tiraylik.

 

Toshkent shahar bosh imom xatibi: 

N. Xoliqnazarov

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Mashinada qoldirilgan buyumlarning hukmi

04.08.2025   1427   1 min.
Mashinada qoldirilgan buyumlarning hukmi

Savol: Men Turkiya davlatida avtomashinalarni yuvish xizmati (avtomoyka)da ishlayman. Ba’zan taksi haydovchilarining mashinalarini yuvganimizda ichida mijozlarning buyumlari va pullari tushib qolgan bo‘ladi. Shu pullarni o‘zimizga olsak bo‘ladimi yoki taksichiga berishimiz kerakmi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Mazkur buyum va pullar sizning ham, taksichining ham mulki emas, balki o‘z egasining mulkidir. Shuning uchun egasiga qaytarish lozim. Buning uchun siz topilmani taksichining o‘ziga qaytarib berasiz va u haqiqiy egalarini topish chorasini ko‘radi. Egasidan beruxsat ishlatib yuborishi gunoh hisoblanadi.

Zayd ibn Xolid al-Juhaniy roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim yo‘qolgan narsani tanitmay o‘ziniki qilib olsa, zalolatga ketuvchidir”, deganlar (Imom Muslim va Imom Ahmad rivoyat qilgan).

Hozirgi vaqtda unutib qoldirilgan buyumlarning egasini topishning turli yo‘llari mavjud. Unutib qoldirilgan narsalar buyum va pul singari chirib, aynib qolmaydigan narsalar bo‘lsa, egasi chiqqunicha o‘zida saqlab turadi va egasini topishga jiddiy kirishadi.

Egasini topishdan butkul umidi uzilgan vaqtda o‘zi muhtoj bo‘lsa, sadaqa o‘rnida o‘ziga ishlatishi, boy bo‘lsa, faqirlarga egasining nomidan sadaqa qilib yuborishi lozim bo‘ladi.

Keyinchalik egasi topilib qolsa, holatni tushuntiradi. Agar egasi rozi bo‘lsa, sadaqaning savobi unga bo‘ladi. Egasi rozi bo‘lmay, narsasini talab qilsa, qiymatini to‘lab beradi va qilingan sadaqaning savobi ana shu taksichining o‘ziga bo‘ladi. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.