Alloh taolo Qur’oni karimning “Baqara” surasida bandariga eslatma qilib:
“Albata, Biz sizlarni bir oz qo‘rqinch va ochlik bilan, mol-mulkga, jonga mevalarga nuqson yetkazish bilan sinaymiz. Va sabrlilarga bashorat ber. Ular musibat yetganda: «Albatta, biz Allohnikimiz va, albatta, biz Unga qaytuvchimiz», derlar. Ana o‘shalarga Robbilaridan salovatlar va rahmat bor. Ana o‘shalar hidoyat topganlardir” (155-157 oyatlar) degan.
Yaratgan Robbimiz bugun bizga ana shunday sinovlardan birini yuborgan holda bizni sinamoqda. Butun dunyo bo‘ylab tarqalayotgan koronavirus infeksiyasi bizni ham chetlab o‘tmadi. Bunday sinovlar bizni sabrga, hamjihatlikka hamda istig‘foru duolarni orttirib, Allohga yaqin bo‘lishga, bir so‘z bilan aytganda, savobli amallarimizni ko‘paytirishga targ‘ib etadi. Zero, Payg‘ambarimiz alayhissalom hadisi shariflarining birida: “Musulmon musulmonning birodaridir. U unga zulm ham qilmaydi va tashlab ham qo‘ymaydi. Kim o‘z birodarining hojatini chiqarsa, Alloh uning hojatini chiqaradi. Kim bir musulmonni g‘amdan forig‘ qilsa, Alloh undan qiyomat kunining g‘amlaridan bir g‘amni forig‘ qiladi. Kim musulmonning aybini berkitsa, Alloh qiyomat kuni uning aybini berkitadi”, deya marhamat qilganlar.
Dinimizning bu kabi ko‘rsatmalaridan kelib chiqqan holda imom-xatiblarimiz joylarda aholi orasida tushuntirish ishlarini olib bormoqdalar. Jumladan, ushbu sinovli kunlarda tadbirkorlar tomonidan narx-navolarni oshirib yubormaslik, xalqimiz esa sarosimaga tushmay bu Allohning sinovi-imtihoni ekanini his qilib, hamjihatlik ila sinovlarni yengishga da’vat etmoqdalar.
Qayd etish lozimki, xalqning boshiga kelgan sinovli kunlarda himmati va saxovatpeshaligi bilan o‘rnak bo‘layotgan vatandoshlarimiz ham talaygina. Imom-xatiblarimiz joylarda saxovatli kishilar bilan ham uchrashib, ularning haqiga duo qildilar.
Shuningdek, targ‘ibot ishlari davomida aholiga mutasaddilar tomonidan berilayotgan ko‘rsatmalarga amal qilish, zarurat bo‘lmagan taqdirda ko‘chaga chiqmaslik lozimligi haqida ham keng qamrovli tushuntirish ishlari olib bormoqdalar.
Rahmatulloh JALILOV,
O‘MI Farg‘ona viloyati vakilligi xodimi
Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
• Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
• Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
• Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.
Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.
Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.