Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Yanvar, 2025   |   16 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:46
Peshin
12:38
Asr
15:39
Shom
17:23
Xufton
18:41
Bismillah
16 Yanvar, 2025, 16 Rajab, 1446

Sadaqa – raddi balo

21.03.2020   4816   3 min.
Sadaqa – raddi balo

Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.

Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Xalqimiz doimo xayrli ishlar qilishga undab: "Sadaqa raddi balo" degan iborani ishlatadi. Darhaqiqat, inson Alloh taolo yo‘lida xayrli ishlarni amalga oshirsa, Alloh taoloning roziligini qo‘lga kiritadi. Alloh taolo roziligini qo‘lga kiritgan inson esa har qanday ofat-balolardan omonda bo‘ladi.

“Sadaqa” so‘zi  arabcha “sidq”, “sodiq” so‘zlaridan olingan bo‘lib, “chin yurakdan”, “ sidqi dildan”, “iymon-e’tiqodga mos holda ish bajarish” degan ma’nolarini anglatadi.  “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” kitobida “ sadaqa” so‘ziga bunday izoh beriladi: “Sadaqa (arabcha) – xayr, ehson, sadaqa, muhtojlarga beriladigan xayru-ehson”.

Alloh taolo mo‘min-musulmonlarni xayr-sadaqa qilishga buyurib bunday marhamat qiladi: “Ey, sizlar! Alloh yo‘lida ehson qilish uchun chaqirilmoqdasiz. Bas, (aniqki) sizlarning orangizda baxillik qiladigan kimsalar ham bordir. Kim baxillik qilsa, bas, faqat o‘z zarariga baxillik qilur. Alloh G‘aniy (boy), sizlar esa faqirdirsiz. Agar sizlar (Allohga itoat etishdan) bosh tortsangiz, U (o‘rningizga) sizlardan boshqa bir qavmni almashtirib qo‘yar, so‘ngra ular sizlarga o‘xshagan bo‘lmaslar (balki Allohga itoat qilurlar) (Muhammad surasi, 38-oyat).

Xayr-sadaqa qilish bilan insonning moli kamayib qolmaydi. Balki boyligiga baraka kiradi. Hadis sharifda bunday deyiladi: “Har kuni tongda insonlar uyqudan uyg‘onganda yer yuziga ikkita farishta tushadi. Ulardan biri: “Alloh, infoq-ehson qilgan insonning molini to‘ldir”, desa, ikkinchisi: “Alloh, baxil odamning moliga talofat yetkaz” deb duo qiladi.

Xayr-sadaqa qilish bilan banda Alloh taoloning mag‘firatiga sazavor bo‘ladi.

Ikrima roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhoga: “Ey Oisha, bir dona xurmoni bo‘lsa ham sadaqa qil. Chunki u och qolganni to‘ydiradi va xuddi suv olovni o‘chirgandek, xatoni o‘chiradi, dedilar.

Sadaqa qilish yomonliklarning daf bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Albatta, Alloh azza va jalla bir sadaqa sababidan yetmishta yomon o‘limni qaytaradi", dedilar.

Ushbu hadis sharifni sharh qilgan ulamolar insonning sadaqasi Allohning dargohida qabul bo‘lsa, bu sadaqa tufayli unga kelayotgan yomonliklar, ofat-balolar daf bo‘ladi. Shuning uchun har bir kishi yaxshilikni, sadaqa qilishni zinhor past sanamasligi, sadaqa qilish bilan  ulug‘ ajrlarga, darajalarga yetishish mumkinligini bilishi va shunga yarasha amal qilishi lozim.

Boshqa hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kishining o‘z qo‘li bilan kambag‘alga (sadaqa) berishi, uni yomon hollarga tushib qolishidan saqlaydi”, deganlar.

Qilayotgan xayr-sadaqalarimizni Alloh taolo ijobat qilib, barchamizni turli ofat-balolardan asrasin!

 

Ruhiddin AKBAROV

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Qashqadaryo viloyati vakilligi xodimi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Ankabut surasidan 2 go‘zal foyda

15.01.2025   3258   3 min.
Ankabut surasidan 2 go‘zal foyda

Birinchi foyda:

Nega Qur’oni karimda “ankabut” (o‘rgimchak) so‘zi muannas (ayol) shaklida keltirilgan, garchi u muzakkar (erkak jinsida) bo‘lsada?

Oyatda bunday deyilgan:

مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا

Allohdan o‘zgani do‘st tutganlarning misoli, o‘z uyini qurgan o‘rgimchak kabidir... (Ankabut surasi, 41-oyat).

Oyatdagi اتَّخَذَتْ kalimasida ayol jinsiga dalolat qiluvchi ت “t” harfi kelganiga e’tibor bering.

Aslida “عَنْكَبُوتِ” (o‘rgimchak) so‘zi erkak jinsiga taalluqli.

Demak oyatda اتخذ bo‘lishi kerak edi. Lekin, اتَّخَذَتْ shaklida, ayol siyg‘asida keldi.

Zamonaviy ilm-fan shuni isbotladiki, tabiatan urg‘ochi o‘rgimchakkina uy qurishga qodir ekan. Erkak o‘rgimchak esa, faqat to‘rdan foydalanib harakatlanar, lekin uy qurish imkoniyatiga ega emas ekan.

Agar Alloh taolo oyatda “ankabut”ni erkak siyg‘asida zikr qilganida, bu ilmiy va biologik jihatdan noto‘g‘ri bo‘lardi. Ammo Alloh taolo, ayol siyg‘asini ifodalovchi ت “t” qo‘shimchasini keltirishi Kur’oni karim haq kalom ekaniga bo‘lgan iymonimizni yanada mustahkamladi va bizga haqiqatni ko‘rsatdi. Subhanalloh...

 

Ikkinchi foyda:

Urg‘ochi o‘rgimchak, bolalari tug‘ilishi bilan erkagini o‘ldirib, uyning tashqariga uloqtiradi.

So‘ngra bolalar kattalashganda, onasini o‘ldirib, uni ham uydan tashqariga uloqtiradilar.

 

Eng zaif va notavon uy

Alloh taolo Qur’onda buni bitta oyat bilan tasvirlagan:

Holbuki, eng zaif uy o‘rgimchakning uyasidir. Koshki bilsalar edi (Ankabut surasi, 41-oyat).

Odamlar o‘rgimchak uyining jismonan zaifligini bilishgan, lekin uning ma’naviy zaifligini faqat shu zamonda tushundilar. Shuning uchun, oyat: “Koshki bilsalar edi!”, jumlasi bilan yakunlandi.

Shunga qaramay, Alloh taolo Qur’on suralaridan birini shunday yoqimsiz hasharotning nomi bilan atadi. Ushbu sura boshidan oxirigacha fitnalar haqida hikoya qiladi.

Suraning boshlanishi: Odamlar iymon keltirdik deyishlari ila imtihon qilinmay, tark etilishlarini o‘yladilarmi? (Ankabut surasi, 2-oyat).

Davomida:

“Va odamlardan, Allohga iymon keltirdik, deydigan, so‘ngra Allohning yo‘lida ozorlansa, odamlarning fitnasini Allohning azobidek qabul qiladiganlari ham bor. Agar Robbing tomonidan nusrat kelsa, ular, albatta, biz siz bilan birga edik, derlar. Alloh olamlarning ko‘ksilaridagi narsalarni o‘ta bilguvchi zot emasmi?!” (Ankabut surasi, 10-oyat).

Ehtimol, fitnalarga o‘rgimchakning nima aloqasi bor deb o‘ylarsiz?

Javob shuki, fitnalarning bir-biriga chambarchas bog‘liqligi go‘yo o‘rgimchak to‘rining iplariga o‘xshaydi.

Fitnalar shunchalik bir-biriga kirishib ketganki, uni bir-biridan ajratib, farqlab olish juda mushkul. Ular juda ko‘p va murakkab, ammo Allohdan madad tilaganlar uchun ular o‘ta zaif va juda nozikdir.

 

Homidjon domla ISHMATBЕKOV