Sayt test holatida ishlamoqda!
16 May, 2025   |   18 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:28
Quyosh
05:04
Peshin
12:24
Asr
17:25
Shom
19:39
Xufton
21:08
Bismillah
16 May, 2025, 18 Zulqa`da, 1446

Abdurahmon as-Sudays koronavirus bo‘yicha ehtiyot choralariga munosabat bildirdi

11.03.2020   3746   6 min.
Abdurahmon as-Sudays koronavirus bo‘yicha ehtiyot choralariga munosabat bildirdi

Bugun dunyoda shiddat bilan tarqalayotgan yuqumli kasallikdan xabaringiz bor. Shubhasiz, bu narsalarning barchasi Alloh taoloning buyuk hikmatidan, cheksiz qudratidan dalolatdir. Bu jarayon bandalar Allohga qaytishi uchun bir imtihon va sinovdir. Alloh taolo Kalomi majidida “Biz, albatta, sizlarni qo‘rquv, ochlik bilan, mol-jon va mevalarga nuqson yetkazish bilan sinab ko‘ramiz”, deb bayon qilgan. Bandaning vazifasi doimo Alloh taolo bilan bog‘liq bo‘lishdir. Chunki foyda yetkazuvchi ham, zararni daf qiluvchi ham u Zot subhanahu va taolodir. Shuning uchun insonlar Alloh taologa bo‘lgan ishonchlari mustahkam bo‘lishi, Uning qazo va qadariga imon keltirishi, doimo Uning o‘ziga tazarruda bo‘lishi, O‘ziga tavakkal qilishi kerak. Yana bu dardu vabolarni musulmonlardan uzoq qilishini so‘rab Uning o‘ziga duo qilish lozim.

Saudiya Arabistoni Podshohligi, ikki masjid xodimi podshoh hazratlari, valiy ahd janoblari boshchiliklarida bu yomon kasalliklar bu yurtlarda va boshqa musulmon o‘lkalarda tarqalishining oldini olish yo‘lida ehtiyot choralarini ko‘rdi. Shubhasiz, bu tadbirlar ehtiyot choralari bo‘lib, muborak yurt hukumatining Ikki Haram, umrachi va ziyoratchilar xizmatiga bo‘lgan katta e’tibor namunasidir. Alloh taoloning taqdiriga imon keltirgan holda, bosiqlik bilan xavotir va qo‘rquvga berilmasdan, faqat Alloh taoloning rizoligidan umidvor bo‘lib, ehtiyot chorasini qo‘lladi. Zero, sabablarni amalga oshirish shariatimizda kelgan amaldir.

Bu mamlakat tomonidan amalga oshirilgan ehtiyot choralari, shariat qoidalariga muvofiqdir. Jumladan, “amallar niyatlarga ko‘radir”, “qiyinchilik yengillatishni olib keladi”, “zararni daf qilish”, “buzg‘unchilikning oldini olish va kamaytirish”, “manfaatlarni jalb qilish va mukammal qilish”, “yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammo eshigini yopish”, “daf qilish yuzaga kelgandan keyin bartaraf qilishdan afzal”, “oldini olish davolashdan afzal” kabi mashhur qoidalarga muvofiqdir.

Ushbu butun dunyoda tarqalib ketgan vaboning oldini olish, yo‘lini to‘sish maqsadida joriy qilingan muborak chora-tadbirlar doirasida vaqtinchalik Harami sharifni dezinfeksiya qilish va tozalash uchun kechasi yopishga qaror qilindi va tavof maydoniga tushish hamda sa’y yo‘laklaridan foydalanish to‘xtatildi.

Bu tadbirlar vaqtincha, Allohga hamd bo‘lsin, tez kunlarda insha Alloh barcha ishlar o‘z yo‘liga tushib ketadi. Bu ehtiyot choralarini Islom shariati ham taqozo qiladi. Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam sabablarni joriy qilishga buyurganlar. Jang vaqtida sovutlarini kiyganlar. Yana aytganlarki, “Agar biror joyda vabo bor ekanini eshitgan bo‘lsangiz, u yerga kirmangiz. Agar vabo siz turgan joyga kelib qolsa, u yerdan chiqmangiz”, deb buyurganlar. U zot sollallohu alayhi va sallam moxov tekkan odamdan xuddi sherdan qochgandek qochishga amr etganlar. Demak, tibbiy karantin va ehtiyot choralari shariatda kelgan ishlardan ekan. Ushbu muborak mamlakat aqida va shariat, Ikki Haram xizmati davlatidir. Shuning uchun bu davlat o‘sha kasallikning muborak Haramda va haram ziyoratchilariga tarqalishining oldini olish, ehtiyot choralarini ko‘rishi bag‘oyat o‘rinlidir. Umid qilamizki, bu uzoqqa cho‘zilmaydi.

Masjid al-Harom va Masjid an-Nabaviy ishlari bosh hay’ati xavfsizlik, sog‘liqni saqlash tashkilotlari bilan hamkorlikda ehtiyot choralarini ko‘rish bo‘yicha bir qancha xayrli ishlarni amalga oshirdi. Shuning uchun muhtaram musulmon qardoshlar, Allohning marhamati bilan bu dardning tarqalishining oldini olish, ehtiyotkorlik choralari samarasini oshirish uchun biz mas’ul tashkilotlar bilan o‘zaro hamkorlik qilishimiz, rahbariyatdan berilayotgan ko‘rsatmalarga amal qilishimiz zarur. Bu ko‘rsatmalar rahbariyatning bizga bo‘lgan e’tibori va g‘amxo‘rligidandir. Alloh ularni musulmonlar manfaatiga, xususan Alloh taoloning umrachi, ziyoratchi mehmonlari manfaatiga xizmat qilishga muvaffaq etsin.

Alloh taolodan go‘zal ismlari, oliy sifatlari ila so‘raymiz, yurtlarimizni, musulmonlar yurtlarini har qanday bedavo dardlar va kasalliklardan O‘z fazli va karami bilan panohida asrasin. Alloh taolodan so‘raymiz, bizdan qimmatchilik, vabo va oshkoru maxfiy fitnalarni ko‘tarsin. Bizlarni pesdan, telbalikdan, moxovdan, korona va yomon kasalliklardan saqlasin. Zero, U buni berishga loyiq va qodir zotdir. Alloh taolodan xotirjamlik, omonlik va barqarorlikni davomli qilishini so‘raymiz.

Muhtaram musulmonlar bu barcha ehtiyot choralari sizlarning salomatligingiz va xavfsizligingiz uchundir. Islom shariati dinni saqlash, jon, aql, mol va obro‘ni saqlashga buyurgan. Shaksiz, musulmonlar jonini saqlash, ularning tanlarini asrash musaffo Islom shariatining talablaridandir.

Biz bu choralarga amal qilishimiz, aslo xavotirga tushmasligimiz, to Alloh taolo yengillik berguniga qadar, sobit turishimiz lozim.

Shu o‘rinda hammamiz bilishimiz va esda tutishimiz kerak bo‘lgan bir masala bor. U ham bo‘lsa, hech jazavaga tushmaslik, hecham xavotirga berilmaslik, balki xotirjam bo‘lishimiz lozim. Chunki, musulmonlar ikki Haramda butun bir uyg‘unlik, rohatda, xotirjamlikda yashamoqdalar, Allohga hamd bo‘lsin! Bularning barchasi avvalo Allohning fazlidan, qolaversa, to‘g‘ri yo‘ldan yuruvchi rahbariyatning dono tadbirlari natijasidir. Bu tadbirlar bu muborak diyorlarda, ziyoratchilarga bunday yomon kasallik va vabolar tarqalmasligi uchun ko‘rilmoqda.

Biz ma’lumotlarni to‘g‘ri manbalardan olishimiz kerak. Ba’za badniyatlar tarqatayotgan turli mish-mish, yolg‘on, uydirma va vahimalarga quloq solmasligimiz kerak. Alloh taolo biz va sizlarga o‘zining ne’matlarini davomli qilsin, O‘zining fazli bilan bizdan turli fitnalar va yomonliklarni daf qilsin. U buni berishga loyiq va qodir zotdir. Ey Alloh, Sendan biz va barcha musulmonlardan har qanday dard, balo, yomonlik va qo‘rqinchni ko‘tarishingni so‘raymiz, yo Zal-jalol val-ikrom, ey quvvat va qudrat sohibi! Va axiru da’vana anil-hamdu lillahi rabbil-olamin. Va sallallohu va sallama va baraka ala sayyidina Muhammadin va ala alihi va as'habihi ajma’iyn.

Vassalamu alaykum va rahmatullohi va barakotuh!

 

Makka shahridagi Harami sharif masjidi imom-xatibi Abdurahmon as-Sudaysning 2020 yil 8 mart kungi hufton namozidan so‘ng nutqini arab tilidan Abduhakim Aripov tarjima qildi.

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

14.05.2025   3275   3 min.
Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

Masjidi Nabaviy Madina shahrida joylashgan bo‘lib, Islom tarixidagi eng muqaddas joylardan biridir. Masjid Muhammad sollallohu alayhi vasallam tomonidan hijratning birinchi yilida, 622 yili barpo etilgan va musulmonlar uchun Makkadagi Masjidul Harom va Quddusdagi Masjidul Aqsodan keyingi uchinchi muqaddas masjid hisoblanadi. Masjidi Nabaviydagi mehroblar masjidning tarixiy va ma’naviy ahamiyatini aks ettiradi.

Mehrob – masjidda namoz vaqtida imom turadigan va qiblani ko‘rsatuvchi joy. Masjidi Nabaviydagi kengaytirishlar va qayta qurish jarayonlarida mehroblar o‘zgarib borgan. Masjidning dastlabki ko‘rinishi sodda shaklda bo‘lib, mehrob ham biror bir narsa bilan belgilanmagan. Keyinchalik, Umaviylar, Abbosiylar, Usmoniylar va Saudiylar davrida mehroblar naqshinkor san’at namunalari bilan bezatildi.

1. Payg‘ambar mehrobi. Mehrobi Nabaviy Masjidi Nabaviydagi eng muhim va asosiy mehrobdir. Mehrob Ravzada, Payg‘ambar alayhissalomning qabrlari va minbarlari orasida joylashgan. Payg‘ambar alayhissalom davrlarida U zot namoz o‘qigan joyda biror belgi bo‘lmagan, 707-710 yilda ilk bor Umaviy xalifasi Valid ibn Abdulmalik tomonidan bu joyga birinchi mehrob o‘rnatilgan.

Masjidda hozirgi shakldagi mehrob 1482 yilda Mamluk sultoni Qaytbey tomonidan qurilgan bo‘lib, keyinchalik Usmonlilar va Saudiya podshohi Fahd davrlarida ta’mirlangan. Mehrob tilla bilan qoplangan xattotlik yozuvlari va go‘zal naqshlar bilan bezatilgan.

2. Usmoniy mehrobi. Mehrobi Usmoniy hozirda ko‘p foydalaniladigan asosiy mehrob bo‘lib, Usmon ibn Affon roziyallohu anhu davrida 651 yilda masjid kengaytirilganidan qurilgan. Qibla devorining markazida joylashgan Usmon ibn Affon mehrobi o‘rnida dastlab belgi bo‘lgan.

3. Mehrobi tahajjud. Mehrob Payg‘ambar alayhissalom tahajjud namozini o‘qigan joyni bildiradi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tungi namozlarini Masjidi Nabaviyning ustunlaridan biri yonida o‘qir edilar. Keyinchalik bu ustun yonida mehrob qurildi, ammo so‘nggi yillardagi qayta ta’mirlash ishlarida olib tashlandi va uning o‘rniga Qur’oni karim mus'haflari uchun kitob javoni o‘rnatilgan.

4. Sulaymoniy mehrobi. Mehrobi Sulaymoniy Hanafiy mehrobi deb ham nomlanadi. Sulaymoniy mehrobi Ravzadan tashqarida, Payg‘ambar alayhissalom minbarlarining o‘ng tomonida joylashgan. Bu mehrob hanafiy mazhabidagilarning namozgohi bo‘lgan. 1532 yili Sulton Sulaymon I buyrug‘i bilan bunyod etildi.

5. Fotima mehrobi. Fotima rohiyallohu anho uylari yaqinida, tahajjud mehrobining janubida, Nabiy alayhissalom hujralari atrofida joylashgani, maqbara o‘ralgani bois mehrob ko‘rinmaydi.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.