Ajdodlar ruhiga hurmat xalqimizning eng oliy fazilatlaridan biridir. Xotira shunday ruhiy-ma’naviy, insonning insonligini anglatuvchi, uni o‘tmish va kelajak bilan bog‘lab turuvchi buyuk qadriyat, ilohiy qudratdir.
Joriy yilning 10 fevral kuni Hadis ilmi maktabida ulug‘ mutafakkir, so‘z mulkining sultoni Nizomiddin Mir Alisher Navoiy tavalludining 579 yilligi munosabati bilan “Navoiyni yod etib” mavzusida ma’naviy-ma’rifiy tadbir o‘tkazildi.
Mazkur tadbir ikki qismda tashkil etildi. Dastlab Maktab majlislar zalida o‘qituvchi va talablar uchun “Navoiy ijodini anglash” mavzusida ilmiy-ma’rifiy davra suhbati tashkil etildi. Ilmiy majlisga Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazidan direktor Bosh maslahatchisi, falsafa fanlari doktori, professor B.To‘rayev, Diniy-ma’rifiy tadbirlar bo‘limi boshlig‘i filalogiya fanlar nomzodi, dots.nt O.Rustamov, Samarqand davlat universiteti 2 kurs magistranti A.Sobirov ishtirok etdi.
Tadbir avvalida maktab rektori O.Yusupov so‘zga chiqib, respublikamizda Navoiy hazratlarining ijodini o‘rganish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ilmiy tadqiqotlar va amaliy ishlar, mutafakkir zotning tavalludiga bag‘ishlab o‘tkazilayotgan ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
Shundan so‘ng professor B.To‘rayev Alisher Navoiyning “Munojaat” asarining yozilish tarixi va asarda keltirilgan nazmiy baytlarning mazmun-mohiyati haqida, dots.nt O.Rustamov Alisher Navoiy qurdirgan ma’rifiy-madaniy inshoatlar, islom ma’rifatini anglashda Xoja Ahror Vali bilan muloqotlari to‘g‘risida so‘z yuritdi.
Albatta, Navoiyxonlik kechalarini g‘azal va baytlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Ushbu tadbirda tashrif buyurgan magistrant A.Sobirov Navoiy asarlardan g‘azallar o‘qib, ularni sharhlash asnosida baytlarda ilgari surilgan ilohiy ishq mavzusida ilmiy ma’ruza qildi.
Ilmiy-ma’rifiy davra suhbatidan so‘ng Maktab oshxonasida Alisher Navoiyni xotirlab Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi ilmiy xodimlari hamda maktab o‘qituvchi va talablar uchun ehson dasturxoni tashkil etildi. Tadbir yakunida xatmi Qur’on qilinib, diyorimizda o‘tgan barcha allomalar, xususan, mutafakkir bobomiz Alisher Navoiy hazratlariga baxshida qilindi.
J.Akramov
Hadis ilmi maktabi
O‘quv-uslubiy bo‘lim boshlig‘i
O‘tgan solih zotlar jamoat bilan namoz o‘qiyolmay qolsalar, bir-birlariga ta’ziya izhor qilishar ekan. Shunday zotlardan biri Hotamul Asom aytadi: “Men jamoatga ulgurmay qoldim, shunda menga Abu Is'hoq Buxoriyning bir o‘zi ta’ziya bildirdi. Agarda o‘g‘lim o‘lib qolsa minglab odamlar ta’ziya izhor qilishadi. Buning sababi odamlar nazdida din musibati dunyo musibatlaridan ko‘ra arzimas sanalganidandir”.
Bugungi kunda oramizda qanchalab odamlar jamoat namozlarini o‘tkazib yuboradilar, jiddiy e’tibor qaratmaydilar. Ba’zida ish, g‘am-tashvishlarning ko‘pligini bahona qilamiz, to‘g‘rimi?! Yana ko‘plar tuni bilan uxlamasdan, bomdod namoziga yaqin uxlab qolishlari ham bor gap.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Zimistonda masjidlar sari odim tashlovchilarga qiyomat kunidagi tamomiy nurning xushxabarini beringlar”[1] deganlarini nahot eshitmagansiz?!
Shayton sizning ustingizdan g‘alabaga erishib, namozda xotirjamligingizni ketkazishiga imkon bermang!
Omir ibn Abdulloh o‘lim to‘shagida yotganlarida azon ovozini eshitib: “Meni qo‘limdan tutinglar”, dedilar. Omir ibn Abdullohga “Axir siz betobsiz-ku”, deyishganida: “Allohning chaqirig‘ini eshitib turib, unga rioya qilmaymanmi”, dedilar. Keyin u kishini qo‘lidan ushlab turg‘izishdi. Masjidda imom bilan shom namozining bir rakatini o‘qidilar va jon taslim qildilar.
Yana bir misol: Sufyon ibn Uyayna azon aytilishidan ilgari namozga borishga ishtiyoqmand bo‘lganlar va doim: “Namozga azon aytilmagunicha masjidga kelib turmaydigan yomon qul bo‘lma. Chunki yomon qul chaqirmaguningcha kelmaydi”, der edilar.
Oisha roziyallohu anho onamiz aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan suhbatlashib o‘tirardik, u zot ham biz bilan gaplashib o‘tirardilar. Bordi-yu, namoz vaqti kirib qolsa, bir-birimizni tanimaganday bo‘lib olardik”[2].
Shukrki, oramizda masjidda birinchi safga joylashish uchun g‘ayrat qiluvchilar ko‘payib bormoqda. Nabiy alayhissalom: “Agarda odamlar azonda va birinchi safda nimalar borligini bilishsa edi, unga erishish uchun qur’a tashlashdan boshqa chora bo‘lmasa, albatta, qur’a tashlagan bo‘lardilar”, deganlar.
Said ibn Musayyab aytadi: “Men ellik yildan beri biror marta birinchi takbirni o‘tkazib yubormaganman. Ellik yildan buyon namozda birorta kishining boshining orqasiga qaragan emasman”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy va Imom Abu Dovud rivoyati.
[2] Mursal hadis. Iroqiyning “Ihyo”ga yozgan taxrijiga qarang (1, 205).